Kombornia

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°42'51" N 21°52'29" E49.7141667 21.8747222 (Kombornia)


Kombornia
Województwo	podkarpackie
Powiat	krośnieński
Gmina	Korczyna
Położenie	49° 42' 51'' N 21° 52' 29'' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	1500
Strefa numeracyjna (do 2005)	13
Tablice rejestracyjne	RKR
Położenie na mapie Polski Kombornia

Kombornia – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Korczyna.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

[edytuj] Historia

Wieś lokowana na prawie niemieckim ("ius teutonicum" lub "ius Magdeburgense") jako osada Kaltborn. Histryczne nazwy de Kaltborn 1426 ^[1]. Miejscowość położona w pobliżu dawnego szlaku przez Duklę na Węgry i z Krosna przez Domaradz do Przemyśla i do Lwowa. W pobliskich Czarnorzekach odkryto grodzisko świadczące o śladach kultury łużyckiej. Wieś lokowana na prawie niemieckim w wyniku saskiej akcji osadniczej jako osada Kaltborn, w wyniku czego powstała nowa grupa etniczna ^[2]. Od XV wieku ludność w pewnej tylko części niemiecka z biegiem czasu uległa polonizacji. W XV w. należała do Kamienieckich, Henryka, Mikołaja Kamienieckiego (od 1536r.) a następnie do Bonerów podobnie jak i Odrzykoń, którzy kościól zabrali na zbór protestancki i zwrócono go katolikomw 1596 r.

W pierwszej połowie XVII wieku jeszcze tu istniał zamek obronny podobny do odrzykońskiego, ale przekształcony w XVIII i XIX wieku, zatracił wygląd obronnej siedziby rodu Firlejów.

W Boże Ciało w 1624 r. na Kombornię napadli Tatarzy. Wydarzenie te zapisane jest w historii obrazu Koronacji Matki Bożej, którego fundatorem w roku 1493 był ksiądz Stanisław Kłeczek, proboszcz komborskiej parafii. Ksiądz Sebastian Krauzowicz uciekając przed najeźdźcami uratował; nie tylko życie, ale także obraz Matki Bożej. Namacalnym śladem tych wydarzeń był fakt, że modrzewiowa, pozłacana rama obrazu istniejąca od ostatniej konserwacji, w połowie swej długości była przerżnięta ukosem, a później złożona i związana kawałkami białej blachy. W 1636 r. odnowił parafię Piotr Firlej z Dąbrowicy syn Piotr Firlej (wojewoda lubelski) wojewoda lubelski. W 1786 r. Kombornia była własnością Adama Urbańskiego. Przy końcu XIX w. mieszkał tu prof. Stanisław Pigoń (1885-1968), polonista, który opisał życie mieszkańców tej miejscowości w swoim pamiętniku "Z Komborni w świat" . W 1896 roku urodził się tu Leon Wojnar - patriota, działający u ojców kapucynów w Krośnie.

Przed I wojną Kombornia należała do Marii Urbańskiej Szelińskiej.

Henryka Szlińskiego - ostatniego właściciela dworu - Niemcy zamordowali w Oświęcimiu. Ostatecznego dzieła zniszczenia majątku dokonały stacjonujące tu wojska radzieckie, które palili w dworze ogniska.

Z Komborni wywieziono na robot przymusowe do Rzeszy; Stanisława i Janinę Pelców, Paulinę Kwolek, rodzinę Pycia, Stanisława Prajsnara, Ferdynanda Wojnara oraz Henryka Długosza.

Na Łupanej Górze, w lesie, w domu Jacka Konarskiego ukrywali się m.in. Barbara Wojciechowska, ps. Hanka, Żydówka Danuta Fiszbein i więźniowie uwolnieni w Jaśle oraz inni. Gościł tu oddział Z. Cerkowniaka Boruty. W domu Anny Mermon w Komborni żołnierze Armii Krajowej mieli spotkania i tam składali przysięgi.

7 listopada 1943 r. 8 grudnia 1943 r. i 1 lipca 1944 policja niemiecka rozstrzelała 36 Polaków mieszkańców Kombornii, których pochowano na miejscowym cmentarzu. Polegli tu również w walkach w 1944 r. wkraczający żołnierze radzieccy, w 1944r., których ekshumowano na cmentarz wojenny w Dukli.

[edytuj] Historyczne nazwy wsi

1426 - Kaltborn
1427 - Kaltborna
1455 - Kaldbornia
1462 - Kalbornia
1501 - Kabornia
1515 - Kalbornia
1589 - Kambornia
XIX - Kombornia

[edytuj] Zabytki:

Zabytkowa kapliczka konfederacka związana z legendą o św. Janie z Dukli, który uniósł się stąd do Lwowa. Przy kapliczce źródło wg wiernych uzdrawiające.(Przy trasie międzynarodowej Rzeszów - Barwinek)
Dworek z historią sięgającą XVI wieku. Wzniesiony został w miejscu starego zamku, przez Ignacego Urbańskiego, stolnika przemyskiego, właściciela Kombornii, w połowie XVIII wieku Otaczające stawy - to dawna fosa. Własność Moskorzewskich, Firlejów, Urbańskich, Szelińskich.

W dworze tym u Feliksa Urbańskiego odbyła się zbiórka powstańców w 1846 r. przeciw zaborcom.

Zabytkowy kościół z lat 30. ubiegłego wieku. Ołtarz główny barokowy pochodzi sprzed 1775 roku. Zachowano też chrzcielnicę z końca XVIII w. oraz obraz św. Kazimierza i główny obraz zabytkowy Koronacji Matki Bożej.

W okresie międzywojennym rozebrano drewnianą świątynię; w Bezmiechowej w kościele są zabytkowe przedmioty z Komborni, np.; kielich z 1810 r. odnawiany w 1822 i 1899 r. gładki z ośmiolistną profilowaną stopą, i nowszą czarą z wyrytą na stopie cechą imienną złotnika HE, dwa cenne ornaty: czerwony wykonany haftem płaskim rozłupanym z końca XVII w. z przeniesiona tarczą herbową z herbami Lewart Piotra Firleja kasztelana zawichoskiego (z pocz. XVII w.) przeniesiony z kościoła w Komborni przez ks. Tadeusza Sabika

[edytuj] Słynni mieszkańcy

Edwin Rymarz, kompozytor, organista, pedagog

[edytuj] Bibliografia

Władysław Lubaś; Nazwy miejscowości woj. krośnieńskiego,w Krosno studia z dziejów..., Rzeszów 1995 r.s. 32.
Kazimierz Rymut: Nazw miast polskich. Wrocław 1980.
ks. Władysław Sarna "Opis powiatu krośnieńskiego".