Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz
Z Wikipedii
Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz (ur. 11 października 1890, zm. 25 października 1972) – "Kapitan Kapitanów", "Macaj", kapitan żeglugi wielkiej, ostatni komendant "Lwowa" i pierwszy komendant "Daru Pomorza". Wykładowca w Szkole Morskiej w Tczewie, Gdyni i Szczecinie.
Urodził się 11 listopada 1890 w Niemirowie na Podolu. W 1908 ukończył Korpus Kadetów w Połtawie, po czym zdał egzamin do Morskiego Korpusu w Petersburgu. Po ukończeniu szkoły w kwietniu 1911 rozpoczął służbę w rosyjskiej marynarce wojennej, w stopniu gardemaryna. Pływał na krążowniku pancernym "Riurik"; w stopniu miczmana na krążowniku "Aurora"; na stanowisku oficera nawigacyjnego na kanonierce "Siwucz", po czym na stanowisku oficera wachtowego na "Riuriku", na którym zastał go wybuch pierwszej wojny światowej.
Awansowany w styczniu 1915 na lejtnanta. We wrześniu 1915 przeniesiony do Oficerskiej Szkoły Podwodnego Pływania, po jej ukończeniu i służbie na różnych jednostkach, został w październiku 1916 zastępcą dowódcy okrętu podwodnego AG-15. Gdy podczas ćwiczebnego zanurzenia (8 czerwca 1917) okręt zatonął na głębokości 27 m, a pomoc nie nadchodziła, podjął wraz z pięcioma marynarzami udaną próbę wydostania się z niego. Było to wydarzenie bez precedensu. Po remoncie AG-15 został dowódcą tego okrętu. Zdemobilizowany w kwietniu 1918, połączył się z rodziną i pracował w Połtawie. W latach 1919-1921 pracował na radzieckich statkach handlowych. 20 września 1920 otrzymał rosyjski dyplom kapitana żeglugi wielkiej.
W 1921 repatriował do Polski. Od 1 lutego 1922 podjął pracę jako wykładowca w Szkole Morskiej w Tczewie. W kilka miesięcy później został przeniesiony na szkolny żaglowiec "Lwów" jako III oficer, w lipcu 1922 otrzymał stanowisko starszego oficera. W grudniu 1924 nostryfikował dyplom Kapitana Żeglugi Wielkiej. Pod koniec 1926 objął dowództwo "Lwowa". Po zastąpieniu statku szkolnego "Lwów" na "Pomorze" (późniejszy "Dar Pomorza") został mianowany jego komendantem. Podczas holowania "Pomorza" z St. Nazaire do stoczni remontowej Nakskov w Danii, statek bez zdolności manewrowych dostał się w strefę sztormową u wybrzeży bretońskich, zerwał się z holu i tylko dzięki doświadczeniu Maciejewicza został uratowany od rozbicia. Przez kolejnych osiem lat Maciejewicz był komendantem "Daru Pomorza". W tym okresie zorganizował i poprowadził trwający blisko rok rejs dookoła świata (1934/35) – był to pierwszy rejs polskiej jednostki handlowej na takiej trasie. W połowie 1938 został kierownikiem zaocznych kursów szkoleniowych dla marynarzy i rybaków dalekomorskich. 1 maja 1939 mianowano go inspektorem i zastępcą dyrektora Państwowej Szkoły Morskiej. Tuż przed wybuchem wojny przejął obowiązki zmobilizowanego dyrektora.
Po wybuchu II wojny światowej, polecił ewakuować z budynku i ukryć najważniejsze pomoce naukowe i archiwum. Po wkroczeniu Niemców otrzymał od władz polecenie przygotowania szkoły do pełnienia funkcji szpitala. 25 września 1939 został wraz z innymi wykładowcami PSM zatrzymany przez gestapo i skierowany wraz z nimi do Nidowa koło Gdańska do przymusowych prac polowych, a następnie do budowy obozu w Stutthofie. Dzięki zabiegom żony 18 grudnia 1939 został zwolniony, po czym wyjechał do Warszawy, gdzie przebywała rodzina. Czas okupacji spędził na terenie Generalnego Gubernatorstwa jako robotnik budowlany i tartaczny w majątku Kluczkowice.
Po wyzwoleniu, 1 września 1944 podjął pracę w Lidze Morskiej w Lublinie, a potem w wydziale szkoleniowym Departamentu Morskiego Ministerstwa Przemysłu i Handlu w Bydgoszczy. Skierowany do Gdyni jako pełnomocnik dla zabezpieczenia PSM, został w maju 1945 jej dyrektorem i rozpoczął ją reaktywować. Wraz z decyzją przeniesienia Wydziału Nawigacyjnego PSM, w 1947 wyjechał do Szczecina, organizując tam PSM od podstaw i został jej dyrektorem, aż do czasu likwidacji PSM w Szczecinie (1953). Przez krótki czas dowodził żaglowcem szkolnym "Zew Morza". Od 1 listopada 1953 pracował w szczecińskim oddziale Polskiego Rejestru Statków jako inspektor. W listopadzie 1962 przeszedł na emeryturę, pozostał jednak nadal doradcą w PRS, ławnikiem w Szczecińskiej Izbie Morskiej, przewodniczącym komisji egzaminacyjnej PSM, aż do ostatecznego spensjonowania w 1969. Zmarł 25 października 1972 w Szczecinie. Pochowany w Alei Zasłużonych Cmentarza Centralnego w Szczecinie.
[edytuj] Kapitan
- "St. Blanc" przyszłej ORP "Iskra": 1926
- Lwów:1926-1930
- "Daru Pomorza": 1930-1938
- "Zewu Morza"
[edytuj] Odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie: 1931, 1947),
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1935),
- Medal X-lecia Odzyskanej Niepodległości (1929),
- Medal Komisji Edukacji Narodowej i inne.
[edytuj] Ciekawostki
Jego imię nosi jeden z polskich jachtów typu Opal - SY Konstanty Maciejewicz.
Był patronem dla Liceum Morskiego działającego w Szczecinie w latach 1973-1985, oraz dla parowca SS kapitan K. Maciejewicz, pełniącego rolę hulku, na którym funkcjonowało to liceum.
Jest patronem dla:
- Szkoły Podstawowej Nr 56 w Szczecinie
- Szkoły Podstawowej Nr 8 w Kołobrzegu
- Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Stepnicy
- Zespołu Szkół Sportowych - Szkoła Podstawowa w Rewalu
- Pogotowia Opiekuńczego w Szczecinie
- 39 Harcerskiej Drużyny Żeglarskiej w Blachowni.
- Szkoła Podstawowa nr 7 im. Konstantego Maciejewicza w Policach
Jego imieniem nazwane są ulice w Gdyni i Szczecinie.
