Kopciuszek (ptak)

Kopciuszek

samica

Systematyka

Domena

kopciuszek

Nazwa systematyczna

Phoenicurus ochruros

(Gmelin, 1774)

Status ochronny

samiec

Kopciuszek (Phoenicurus ochruros) - mały ptak wędrowny z rodziny drozdowatych, zamieszkujący w zależności od podgatunku:

P. ochruros gibraltariensis - Europa Zachodnia i Środkowa po Łotwę i Krym na wschodzie oraz po północną część Półwyspu Iberyjskiego, Sycylię i Grecję na południu. Zamieszkuje również Maghreb. W Polsce nieliczny (w górach liczny) ptak lęgowy. Przeloty w marcu-kwietniu i wrześniu-październiku. Podgatunek ekspansywny w kierunku Wysp Brytyjskich i Półwyspu Skandynawskiego.
P. ochruros aterrimus - środkowa i południowa część Półwyspu Iberyjskiego.
P. ochruros semirufus - Lewant
P. ochruros ochruros - Azja Mniejsza, Kaukaz, Zakaukazie i północny Iran.
P. ochruros phoenicuroides - od Tien-Szanu po Mongolię.
P. ochruros rufiventris - na wschód od Morza Kaspijskiego, przez północno-wschodni Iran, Turkiestan, Himalaje po Kun Lun i Tsinghai w Chinach.
P. ochruros xerophilus - Chiny od Astin Tagh po Tsinghai.

Południowe populacje osiadłe, północne wędrują na zimowiska znajdujące się w południowej Europie, północnej Afryce, na Bliskim Wschodzie i w Indiach.

Cechy gatunku: Samiec w szacie godowej łupkowoczarny, z białym lusterkiem na skrzydle i przejaśnieniem na podogoniu i dolnej części brzucha. Charakterystyczny, ruchliwy, rdzawy ogon. Samiec w szacie spoczynkowej ma szary grzbiet, kark, wierzch głowy i boki, podczas gdy przód głowy, gardło i pierś pozostają czarne. Samica i osobniki młodociane łupkowoszare z rdzawym ogonem.
Wymiary średnie: dł. ciała ok. 14-16 cm
rozpiętość skrzydeł ok. 23-26 cm
waga ok. 14-18 g
Biotop: Gatunek uległ synantropizacji. Najchętniej zamieszkuje zabudowania, ruiny, a nawet tereny silnie zurbanizowane, pod warunkiem dostępu do otwartych terenów zielonych gdzie żeruje. Poza tym zamieszkuje otwarte łąki ze skałami.
Gniazdo: Zawsze osłonięte od góry, wysłane różnorodnym materiałem. Pierwotnie w szczelinach skalnych, obecnie zazwyczaj w szczelinach budynków, pod dachem a także półotwartych budkach lęgowych.
Jaja: W ciągu roku wyprowadza dwa lęgi, składając w kwietniu-czerwcu 4-6 jaj.
Wysiadywanie: Jaja wysiadywane są przez okres 12-17 dni przez samicę. Pisklęta opuszczają gniazdo po 12-16 dniach.
Pożywienie: Bezkręgowce, które jesienią uzupełnia owocami.
Ochrona: Gatunek chroniony.