Księża patrioci
Z Wikipedii
Księża patrioci - określenie duchownych współpracujących z władzą PRL w celu rozbijania od wewnątrz Kościoła katolickiego. Ich dewizą była "niezłomna wierność Polsce Ludowej" (stąd określenie). Ruch księży patriotów działał szczególnie aktywnie w okresie terroru stalinowskiego.
Zadaniem "księży patriotów" (określanych często przez samych siebie "szarą bracią kapłańską") było m.in. przekazywanie informacji związanych z funkcjonowaniem Kościoła, wpływanie na obsadę stanowisk kościelnych (w tym przeniesienie do innej parafii lub wydalanie z diecezji) i w seminariach duchownych, wywieranie nacisku na udział w wiecach i manifestacjach, przekazywanie materiałów ośmieszających pewnych duchownych, atakowanie słowne "niewygodnych" dla państwa duchownych.
Ruch ten powstał w 1949 roku, kiedy to Urząd Bezpieczeństwa powołał Komisję Księży przy Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. Na samym początku członkiem Komisji mógł zostać jedynie ksiądz z przeszłością obozową lub kombatancką, ale w roku 1950 rząd zmienił tę zasadę, ponieważ do Komisji mógł już przystąpić "każdy ksiądz chcący dać tym wyraz pozytywnego stosunku do Polski Ludowej”, przy czym niektórzy księża przystępowali do Komisji, ponieważ byli przekupywani bądź zastraszani czy szantażowani. W tym samym roku księża patrioci "spontanicznie" przyjęli upaństwowienie Caritas Polska. Organizacja rozpoczęła również wydawanie własnego czasopisma pod nazwą Głos Kapłana, przy czym jeszcze w tym samym roku ks.kard. Stefan Wyszyński zabronił księżom jego czytania. 4 listopada 1950 roku z inicjatywy szefa PAX-u, Bolesława Piaseckiego, powstał Komitet Intelektualistów i Działaczy Katolickich, mający na celu stworzenie oddanego mu ugrupowania duchownych i świeckich. W 1951 roku rząd usunął administratorów apostolskich na Ziemiach Odzyskanych, a na ich miejsce powołał dyspozycyjnych wobec władz wikariuszy kapitulnych ("księży patriotów"), co było sprzeczne z przepisami Kodeksu Prawa Kanonicznego. Działania te rząd motywował tym, iż hierarchia kościelna sprzyja "imperialistom i rewizjonistom" z Zachodu i nie chce powołać stałych biskupów na tych ziemiach. 12 grudnia 1952 roku odbył się zorganizowany przez Urząd Bezpieczeństwa zjazd 1500 duchownych, na którym atakowali oni działania Episkopatu Polski, a w szczególności kard. Wyszyńskiego. 30 stycznia 1953 roku Komisja Księży podjęła uchwałę, w której postulowano „uzdrowienie” stosunków w kuriach biskupich, usunięcie z urzędów kościelnych oraz z seminariów duchownych księży znanych z nieprzyjaznego stosunku do PRL. 29 września 1953 roku połączono ZBoWiD-owską Komisję Księży z PAX-owskim Komitetem Intelektualistów i Działaczy Katolickich, tworząc Komisję Duchownych i Świeckich Działaczy Katolickich przy Ogólnopolskim Komitecie Frontu Narodowego. Ruch "księży patriotów" przestał istnieć 2 lipca 1955 roku, kiedy to na żądanie władz Komisja Księży przy ZBoWiD-zie została rozwiązana, a jej członkowie weszli do innych struktur powołanych wówczas przez władze.
Ruch wznowiony został w 1959 roku w ramach Kół Księży przy Zrzeszeniu Katolików Caritas. W 1961 r. Episkopat w specjalnym liście zabronił duchownym katolickim uczestnictwa w strukturach Zrzeszenia Katolików Caritas. Stopniowo ruch „księży patriotów” zamierał i słabła jego aktywność; w latach siedemdziesiątych doszło do jego samolikwidacji.
Niektórzy księża patrioci to: Filip Bednorz, Stefan Biskupski, Piotr Chojnacki, Jan Czuj, Eugeniusz Dąbrowski, Józef Gorzelany, Stanisław Huet, Józef Iwanicki, Józef Keller, Aleksy Klawek, Kazimierz Kłósak, Edmund Konarski, Wincenty Kwiatkowski, Kazimierz Lagosz, Antoni Lamparty, Marian Michalski, Stanisław Owczarek, Józef Pastuszka, Wacław Radosz, Stanisław Skurski, Roman Szemray, Bonifacy Woźny, Mieczysław Żywczyński.
