Księstwo Aten
Z Wikipedii
Δουκάτον Αθηνών Księstwo Aten |
||||
|
||||
Język urzędowy | francuski | |||
Język używany | grecki | |||
Stolica | Ateny | |||
Typ państwa | monarchia | |||
Data powstania | 1205 | |||
Data likwidacji | 1458 | |||
Księstwo Aten - księstwo feudalne istniejące w latach 1205–1460. Powstało po zdobyciu Bizancjum przez krzyżowców. Było lennem Królestwa Tesaloniki, obejmowało Attykę i Beocję w środkowej Grecję i północno-wschodnią część półwyspu peloponeskiego.
Spis treści |
[edytuj] Dzieje Księstwa
[edytuj] Okres frankoński
Księstwo powstało w wyniku podboju państwa utworzonego w latach 1200 - 1204 w Attyce , Beocji i północno-wschodnim Peloponezie przez urzędnika cesarskiego Leona Sgurosa. Jesienią 1204 roku dowodzeni przez Bonifacego z Montferratu krzyżowcy zajęli Beocję z Tebami oraz Attykę, zdobyli też niezależne od Sgurosa Ateny. W 1205 roku wkroczyli na Peloponez i oblegli siły Sgurosa w Koryncie i Nauplii. Bonifacy, który z terenów po Cesarstwie Bizantyńskim wykroił sobie w północnej Grecji Królestwo Tesaloniki oddał zdobyte ziemie jako lenno Ottonowi de la Roche. W 1210 roku został ostatecznie zdobyty Korynt. W 1212 roku władca sąsiedniej Achai zdobył Argos i Nauplię i przekazał je jako lenno Ottonowi de la Roche. Władcy Księstwa Aten pozostawali w zależności lennej od Królestwa Tesaloniki do czasujego jego likwidacji w 1224 roku przez Teodora Angeloas Dukasa Komnena władcę Epiru.
Księstwo zażywało w XIII stuleciu długiego okresu pokoju z rzadka tylko władcy Aten angażowali się poza granicami panstwa po stronie swoich sojuszników: w 1236 i 1238 roku udzielili pomocy zagrożonemu przez Cesarstwo Nicejskie cesarzowi łacińskiemu; w 1256 roku wsparli Eubeę przeciw Achai, co sprowadziło w 1258 roku najazd księcia Achai Wilhelma II Villehardouin na Beocję; w 1275 roku udzieli pomocy władcy Tesalii przeciw Bizancjum. Produkcja jedwabiu w rejonie Teb i handel nim z Wenecją i Genuą zapewniały stabilną sytuację ekonomiczną.
W 1308 roku po śmierci ostatniego władcy z rodu de la Roche, księciem Aten został wybrany Walter z Brienny. Snując plany podboju sąsiedniej Tesalii Walter zaprosił w 1310 roku do Aten żołnierzy Kompanii Katalońskiej. Nieporozumienia pomiędzy Katalończykami a księciem Aten doprowadziły do bitwy nad rzeką Kefisos w 1311 roku. Książę Aten poniósł śmierć a wraz z nim wieksza część jego wojska. Księżna Aten, wdowa po Walterze, Joanna została wyparta z Aten. Zdołała jednak utrzymać w swoim ręku Argos i Nauplię. Miasta te pozostały we władaniu rodu z Brienne do 1381 roku.
[edytuj] Ateny pod rządami Kompanii Katalońskiej
W 1311 roku władzę w Atenach objęła Kompania Katalońska. Zagrożeni przez sąsiadów w 1312 roku poddali się pod zwierzchnictwo Aragońskiego Królwestwa Sycylii w osobach wyznaczanych im książąt aragońskich. Faktyczną władzę w Atenach sprawowali wyznaczani przez księca namiestnicy. W pierwszych latach istnienia katalońskiego księstwa Aten Katalończycy odparli najazdy władców Tesalii, Epiru, Wenecjan z Eubei oraz młodego księcia Waltera z Brienne. W następnych latach: zajęli południową część Tesalii ze stolicą Neopatras po upadku państwa Angelosów w 1318 roku; prowadzili wojnę z Wenecjanami o posiadłości w Eubei; stopniowo jednak łupieżczy charakter Kompanii zaczął się zmieniać. W 1332 roku odparli chroniąc się za murami swoich tweirdz kolejny najazd księcia Waltera z Brienne. Jednocześnie w państwie zaczęły narastać konflikty wewnętrzne. Odwołanie w 1359 roku cieszącego się dużym zaufaniem namiestnika Jakuba Fadrique i przysłanie w jego miejsce Piotra z Pou narzucającego w sposób apodyktyczny swe decyzje doprowadziło do wybuchu buntu. W 1362 roku Piotr z Pou i jego stronnicy zostali zamordowani w Tebach. Katalończycy wypowiedzieli posłuszeństwo księciu aragońskiemu. władzę przejął Jakub Fadrique. Ostatecznie w 1367 roku książę aragoński Fryderyk III sycylijski odzyskał wpływy w państwie, ale wewnętrzne tarcia i konflikty już nie ustąpiły. W 1379 najemnicy z Nawarry odebrali Katalończykom Teby, gdzie do 1388 roku sprawowali władzę pod wodzą Jana z Uturbia.
[edytuj] Rządy Acciaiuolich
W 1371 roku zarządzający baroniami na Peloponezie Nerio I Acciaiuoli zajął Korynt. w ciągu następnych 17 lat odebrał Katalończykom Attykę, a Nawaryjczykom Beocję z Tebami. W ten sposób Księstwo na przeciąg 80 lat przeszło pod władze florenckiego rodu Acciaiuoli. W 1394 roku na mocy testamentu Neria I Beocję i Teby objął jego syn Antoni, a resztę Księstwa córka Franciszka z mężem Karolem I Tocco. W rezultacie walk sukcesyjnych pomiędzy Karolem Tocco, a Teodorem I Paleologiem despotesem Morei Ateny opanowali wówczas Wenecjanie i utrzymali się w nich do 1403 roku. Ostatecznie ziemie Księstwa zjednoczył po swoim panowaniem syn Neria Antoni I Acciaiuoli.
[edytuj] Schyłek i upadek
Po jego śmierci w 1435 roku Księstwo weszło w okres schyłkowy. O władzę w państwie walkę toczyli synowie zmarłego Nerio II i Antoni II, wypierając się kolejno z Aten. W 1451 roku po śmierci Neria II władzę objął małoletni Franciszek I Acciaiuoli, a faktycznie jego matka Klara Zorzi i jej kochanek. W 1455 ich rządy zostały obalone przez Turków, którzy osadzili na tronie Franciszka II Acciaiuoli. W 1456 Turcy zajęli Attykę i Ateny zostawiając Franciszkowi II niepewne rządy nad Beocją i Tebami. W 1460 roku z rozkazu sułatana Mehmeda II Franciszek został zgładzony. Wraz z jego śmiercią przestało istnieć Księstwo Aten.
[edytuj] Władcy Księstwa Aten
[edytuj] Ród z la Roche
- Otto de la Roche (1205-1225)
- Guy I de la Roche (1225-1263)
- Jan I de la Roche (1263-1280)
- Wilhelm I de la Roche (1280-1287)
- Guy II de la Roche (1287-1308)
[edytuj] Ród z Brienny
- Walter V z Brienny (1308-1311)
- Joanna z Chatillon (1311)
[edytuj] Księstwo we władaniu Kompanii Katalońskiej
- Roger Deslaur (1311-1312)
- od 1312 roku pod zwierzchnictwem książąt aragońskich z Sycylii
- Manfred Aragoński (1312-1317)
- Berenguer Estanyol (1312-1316) - namiestnik
- Wilhelm II Aragoński (1317-1338)
- Alfonso Fadrique (1316-1330) - namiestnik
- Odo de Novelles (1330-1332) - namiestnik
- Mikołaj Lancia (1332- ) - namiestnik
- Jan II (1338-1348)
- Fryderyk I (1348-1355)
- Fryderyk III Sycylijski (1355-1377)
- Jakub Fadrique (1356-1359) - namiestnik
- Piotr z Pou (1359-1362) - namiestnik
- Jakub Fadrique (1362-1367) - faktyczny władca
- Maria Sycylijska (1377-1388)
- Manfred Aragoński (1312-1317)
- Jan z Uturbia (1380-1388) - w Tebach
[edytuj] Ród Acciaiuoli
- Nerio I Acciaiuoli (1388-1394)
- Franciszka Acciaiuoli (1394-1395) - w Atenach
- wraz z mężem Karolem I Tocco
- okupacja wenecka Aten (1395-1403)
- Antoni I Acciaiuoli (1394-1403) - w Tebach
- Antoni I Acciaiuoli (1403-1435) - w całym państwie
- Nerio II Acciaiuoli (1435-1439)
- Antoni II Acciaiuoli (1439-1441)
- Nerio II Acciaiuoli (1441-1451)
- Franciszek I Acciaiuoli (1451-1455)
- Klara Zorzi (1451-1455) - regentka
- wraz ze swym kochankiem Bartłomiejem Contarinim
- Klara Zorzi (1451-1455) - regentka
- Franciszek II Acciaiuoli (1455-1456)
- Franciszek II Acciaiuoli (1456-1460) - w Tebach
[edytuj] Bibliografia
- J. Bonarek, Grecja po IV krucjacie..., w: J. Bonarek (red.) Historia Grecji, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ss. 372 - 377, 657. ISBN 83-08-03819-0.