Kukułka (roślina)
Z Wikipedii
Kukułka | |
Systematyka wg Reveala | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Klasa | jednoliścienne |
Rząd | storczykowce |
Rodzina | storczykowate |
Rodzaj | kukułka |
Nazwa systematyczna | |
'Dactylorhiza Neck. ex Nevski | |
Galeria zdjęć i grafik |
Kukułka, stoplamek (Dactylorhiza Neck. ex Nevski ) - rodzaj bylin należących do rodziny storczykowatych, obejmujący około 30 gatunków naziemnych, które bardzo łatwo krzyżują się między sobą dając płodne mieszańce. W Europie 13 gatunków, w Polsce występuje 10 gatunków, wszystkie są objęte ochroną. Występuje w umiarkowanych rejonach Eurazji, regionie śródziemnomorskim oraz na Alasce.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Pęd
- Do 50 cm wysokości pęd wyrastający z palczasto podzielonej bulwy.
- Liście
- Osadzone skrętoległe na łodydze, lancetowate (od wąskolancetowatych do niemal jajowatych, najczęściej pokryte ciemnofioletowymi plamami.
- Kwiaty
- Zebrane w kształtny, gęsty kłos osadzony na szczycie łodygi. Warżka kwiatu szeroka o ciemniejszych wzorach skierowana w dół, opatrzona ostrogą. Niektóre gatunki tego rodzaju wykształciły kwiaty o specyficznych kolorach i kształtach lub zapachach, przywabiających owady. Kwiaty nie zawierają nektaru.
- Owoce
- Torebka z dużą ilością bardzo drobnych nasion, rozsiewanych przez wiatr.
- Korzeń
- W postaci dwudzielnej, palczastej bulwy.
[edytuj] Systematyka
- Pozycja rodzaju w systemie Reveala
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd storczykowce (Orchidales Raf), podrząd Orchidineae Rchb., rodzina storczykowate (Orchidaceae Juss.)rodzaj kukułka (Dactylorhiza Neck. ex Nevski )[1].
[edytuj] Gatunki
- Gatunki flory Polski [2]
- kukułka bałtycka, stoplamek bałtycki (Dactylorhiza baltica (Klinge) N. I. Orlova)
- kukułka bzowa, stoplamek bzowy (Dactylorhiza sambucina (L.) Soó)
- kukułka Fuchsa, stoplamek Fuchsa (Dactylorhiza fuchsii (Druce) Soó)
- kukułka krwista, stoplamek krwisty (Dactylorhiza incarnata (L.) Soó)
- kukułka plamista, stoplamek plamisty (Dactylorhiza maculata (L.) Soó)
- kukułka Russowa, stoplamek Russowa (Dactylorhiza russowii (Klinge) Holub)
- kukułka Ruthego, stoplamek Ruthego (Dactylorhiza ruthei R. Ruthe & M. Schulze in R. Ruthe) Soó)
- kukułka sercowata, stoplamek sercowaty (Dactylorhiza cordigera (Fr.) Soó)
- kukułka szerokolistna, stoplamek szerokolistny (Dactylorhiza majalis (Rchb.) P. F. Hunt & Summerh.)
- kukułka Traunsteinera, stoplamek Traunsteinera (Dactylorhiza traunsteineri (Saut.) Soó)
[edytuj] Zagrożenie i ochrona
Przynajmniej część gatunków występowała często i licznie w Polsce jeszcze do połowy XX wieku. Przekształcanie użytków zielonych związane z ich osuszaniem, nawożeniem i obsiewaniem spowodowało znaczne zmniejszenie liczby stanowisk. Obecnie wszystkie gatunki kukułek występujące w Polsce objęte są ścisłą ochroną gatunkową. Ze względu na zagrożenie wyginięciem niektóre gatunki wpisane są do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. Z powodu zagrożenia storczyków pozyskaniem ze stanowisk naturalnych i przenoszeniem do uprawy, wszystkie gatunki wpisane zostały do załącznika II Konwencji CITES. Obrót handlowy nimi podlega ograniczeniom.
[edytuj] Przypisy
- ↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. Systematyka rodzaju Dactylorhiza wg Reveala
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.