Lapis-lazuli

Z Wikipedii

Lapis – lazuli - skała metamorficzna powstała w wyniku przeobrażeń utworów węglanowych (wapieni i dolomitów) pod wpływem intruzji granitów, sjenitów lub pegmatytów. Jej głównym składnikiem jest lazuryt.

[edytuj] Właściwości:

• Odznacza się drobnoziarnista i zbitą teksturą,
• bezkierunkową strukturą.
• Ma troszeczkę większą gęstość niż lazuryt. Powodem są domieszki innych minerałów.
• Główny minerał budujacy skałę to lazuryt (25 -40 %) obok niego inne minerały: grupy sodalitu między innymi: augit, kalcyt, diopsyd, piryt, hornblenda, mika.
• Substancją barwiącą jest siarka.
• W kamieniach najlepszej jakości barwa jest rozmieszczona równomiernie.
• Wartość zmniejsza domieszka kalcytu (białawy lub szary) i dużej ilości pirytu - wywołuje brzydki zielonkawy odcień.
• Drobno rozdzielony piryt jest pożądany.
• Polepszenie barwy jest możliwe po podgrzaniu lub przez barwienie.

Kamień wrażliwy na nacisk, temperaturę, kwasy, mydło. Pierśconki z tym kamieniem trzeba zdejmować do prac domowych.

Miejsca występowania: są takie same jak lazurytu

Miejsca występowania:

• Afganistan (w Hindukuszu – Badakhszan, eksploatowane ponad 6000 lat, najlepsze kamienie i źródło rodzimej ultramaryny), wydobywa się bloki lazurytu ponad 100 kg.
• Rosja (nad Bajkałem, odkryte w 1851 r. – jasnoniebieski z domieszką pirytu), wydobywa się bloki lazurytu ponad 60kg.
• Chile (na północ od Santiago de Chile),
• USA (Kalifornia – niebieskoszary z białymi plamkami, Kolorado – ciemnoniebieski).
• Birma, Angola, Rwanda, RPA, Włochy.

[edytuj] Zastosowanie

• Był stosowany jako materiał ozdobny już w okresie prehistorycznym. Ceniony w starożytnym Egipcie, Sumerze, później w Akadzie, Babilonii i Asyrii. Wykorzystywany do ozdoby przedmiotów kultu, biżuterii, instrumentów muzycznych - m.in. harfy wydobyte z grobowców w Ur, tzw. "sztandar z Ur".
• W średniowieczu - jako barwnik do uzyskania ultramaryny.
• Obecnie do: pierścinków, naszyjników, drobnych rzeźb, przedmiotów artystycznych.

W 1954 pojawił się na rynku kamień syntetyczny, barwiony tlenkiem kobaltu, domieszka opiłków złota dobrze naśladuje piryt.

Od 1976r. rozpowszechniony jest syntetyczny lapis - lazuli o dobrej jakości.

Zobacz też: ultramaryna, minerał, jubilerstwo, lazuryt, azuryt.

[edytuj] Nazewnictwo

Większość autorów prac o minerałach, skałach, kamieniach jubilerskich i ozdobnych używa nazw lazuryt i lapis–lazuli zamiennie, pomimo faktu, że lazuryt jest minerałem, zaś lapis-lazuli skałą zawierającą lazuryt jako jeden ze składników. Takie rozumienie terminu pojawia się m.in. w następujących pracach:

• K. Maślankiewicz – Kamienie szlachetne – Wyd. Geologiczne - 1982r.
• N.Sobczak – Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych – Wyd. Alfa - 1986r.
• W.Schuman – Kamienie szlachetne i ozdobne – Wyd. „Alma –Press” - 2004r.
• W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd.”Alma- Press” 2003r.
• R.Hochleitner - Minerały i kryształy – „Muza S.A.” - 1994r.
• J.Bauer – Przewodnik Skały i minerały – Wyd. Multico 1997r.
• Podreczny Leksykon Przyrodniczy – Minerały i kamienie szlachetne – Horyzont 2002r.

Minerał i skałę potraktowano oddzielnie w następujących publikacjach:

• C.Hall – Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne – Wyd. Wiedza i Życie - 1996r.
• J.Żaba - Ilustrowany słownik skał i minerałów – Videograf II Sp. z o. o - 2003r.