Legnicka Fabryka Fortepianów i Pianin

Wersja eksportowa Legnica Offberg z 1970r.

Pianino Legnica (Th. Betting) ok. 1995 r.

Pianino Legnica z 1960r.

Legnicka Fabryka Fortepianów i Pianin powstała na terenach fabryki Eduarda Seilera w 1955 roku. Zatrudniono w niej dawnych fachowców z seilerowskiej fabryki jak również absolwentów Technikum Budowy Fortepianów w Kaliszu. Znajdowała się przy ul. Rewolucji Październikowej 19/17 (po zmianie nazw ulic w 1991 r. - Senatorskiej 19/17), produkowała głównie pianina marki Legnica, istniała do 1998 roku. W 1992 okupiła znak firmowy T. Betting od Janusza Bettinga, spadkobiercy Theodora Bettinga. Produkowała także instrumenty na eksport ze znakiem firmowym Offberg. Na wieść o upadajacej fabryce w Legnicy, dawny jej właściciel chciał wykupić budynki i maszyny. Chciał, by znów produkowano tam pianina i fortepiany z logiem Ed. Seiler. Syndyk nie zgodził się na to. Obecnie teren fabryki wraz z budynkami można wynajać.

[edytuj] Historia - wytwórnia Eduarda Seilera

Seiler Eduard – wytwórnia pianin oraz fortepianów założona w 1846 w Legnicy przez Eduarda Seilera, początkowo jako warsztat naprawczy, od 1849 produkująca fortepiany w budynku przy Breslauer Strasse (ul.Wrocławska), 1857 przeniesiona do Goldberger Strasse 33 (ul.Złotoryjska), zatrudniała wówczas 14 osób. Od 1867 wynajmowała dodatkowe pomieszczenia przy Mauerstrasse (ul.Murarska), rozpoczynając tam produkcje pianin. W 1868 roku do firmy przystąpił najstarszy syn założyciela Paul. Pod jego kierownictwem zakład został zmodernizowany, co doprowadziło do zwiększenia produkcji. W 1871 r. przy zatrudnieniu 112 pracowników wyprodukowano 110 fortepianów i 550 pianin o wartości 96 000 talarów. 8 stycznia 1874 do firmy przystąpił trzeci syn Johannes. Od 21 marca 1874 roku zakład znajdował się w nowym, własnym budynku fabrycznym przy Wilhelmstrasse (dziś ul.Senatorska). Po śmierci założyciela firmy w 1875 prowadzeniem jej zajęła się wdowa Hedwig Seiler z domu Seicher, a dziesięcioro dzieci było spadkobiercami firmy. Najstarszy syn Paul objął kierownictwo od strony handlowej, drugi syn Max kierownictwo techniczne. Po ich śmierci w 1879 kierownictwo techniczne przejął trzeci syn Johannes. W 1879 i 1880 do firmy przystąpili zięciowie założyciela Oswald Kasig i August Lauterbach. Piąty syn zajął się głównie sprawami reklamy w Anglii. Wybudowano w tym czasie własny tartak ze składem drewna. W 1881 firma zatrudniała 120 osób. Od 1883 produkowała także mechanizmy, co wiązało się z częściowym przejęciem legnickiej wytwórni mechanizmów i klawiatur Jentzch & Co. Zakład ten przeszedł całkowicie w posiadanie Seilerów. 2 sierpnia 1883 firma uzyskała patent na usprawnienie wyzwolenia w mechanizmie pianinowym. 28 marca 1895 z firmy wycofała się Hedwig Selier, a jej ośmioro dzieci (Johannes, Eduard, Josef, Franz, Marie Lauterbach, Anna Kasig, Elisabeth Preiss, Helene Rosenberger) przekształciło ja w spółkę z o. o. (GmbH), zmieniając nazwę na Ed. Seiler Pianoforte-Fabrik GmbH.

Stare pianino Seiler

Kierowanie firmą spoczywało w rękach Johannesa Seilera, Augusta Lauterbacha i Oswalda Kasiga, kapitał zakładowy wynosił 452 000 marek. 1 października 1893 otwarte zostały magazyny handlowe w Berlinie na Potsdamer Strasse 7a i Courbièrstrasse 5, później Schillstrasse 9, 1907 we Wrocławiu przy Gartenstrasse, 1911 w Dreźnie, 1915 w Hamburgu, 1911-1914 istniał skład w Londynie, Oxford-Street.

Wnętrze pianina Seiler

W 1897 został zbudowany drugi budynek fabryczny przy Wilhelmstrasse, 1906/1907 trzeci. 19 lutego 1908 zarejestrowano filię we Wrocławiu, pod nazwą Ed. Seiler GmbH, Zweigfabrik Breslau. Przedstawicielem Seilera w Świdnicy był Herman Dalwer. Na miejsce zmarłego w 1907 Johannesa Seiler przystąpił do firmy Robert Lauterbach, najstarszy syn Augusta Lauterbacha. Współwłaściciele firmy – August Lauterbach i Eduard Seiler jun. w sierpniu 1910 otrzymali tytuły nadwornych dostawców Wielkiego Księcia Hesji i Królowej Matki Włoch. W czerwcu 1911 firma zakupiła skład fortepianów i fisharmonii Richard Stolzenberg w Dreźnie. W 1899 zatrudniała 270 pracowników, przed wybuchem I wojny światowej ponad 350. W październiku 1917 Robert Lauterbach został włączony w kierownictwo firmy, a po śmierci ojca w 1918 zajął jego miejsce jako kierownik techniczny; brat Ludwig prowadził firmę od strony handlowej. 13 lutego 1920 z firmy wystąpili Oswald Kasig oraz Robert i Ludwig Lauterbach, którzy przejęli fabrykę mechanizmów Jentzsch & Co. Główne kierownictwo objął wówczas Franz Preiss, wnuk założyciela, a od strony technicznej pokierował nią Ernst Maglitz. W lutym 1920 założono filię w Berlinie. Hamburska została w październiku 1928 przeniesiona z Dammtorstrasse 3 na Colonaden 19. Po śmierci Franza Preissa w 1923 zięć Johannesa Seilera – Anton Dütz, dotychczasowy kierownik filii w Dreźnie – objął kierownictwo całej firmy. 18 XII 1923 otworzył on salę koncertową Seiler-Saal w budynku fabrycznym w Legnicy, 1924 podobną salę w Hamburgu. W Legnicy powstały dalsze zabudowania fabryczne i nowy tartak. W 1928 osiągnięto największy roczny obrót od czasów założenia firmy, a produkcja wynosiła 2675 instrumentów 1930-33, w okresie kryzysu, filie w Berlinie, Dreźnie, Hamburgu i Wrocławiu zaprzestały swojej działalności. We wrześniu 1937 firma została przekształcona z dotychczasowej sp. z o. o (GmbH) w spółkę komandytową (KG). Anton Dütz został jej jedynym udziałowcem odpowiadającym za zobowiązywania spółki do wysokości zawartej w umowie. W 1945 firma zaprzestała działalności, a jej dyrektor Anton Dütz osiadł najpierw w Zgorzelcu, a w styczniu 1950 objął kierownictwo handlowe wytwórni fortepianów Schimmel w Brunszwiku. Wraz z zakończeniem drugiej wojny światowej wytwórnia traci swoje urządzenia produkcyjne oraz siedzibę w Legnicy. Jednej z nocy 1945 z narażeniem życia, zabezpiecza modele z płyt żeliwnych oraz rysunki konstrukcyjne i rozpoczyna produkcję najpierw w Danii, a od roku 1961 we frankońskim Kitzingen, produkcję pianin według legnickiego modelu.