Lista łacińskich zwrotów prawniczych

Z Wikipedii

Zobacz też listę paremii prawniczych.

Indeks:

Spis treści:	Do góry - 0–9 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

[edytuj] A

accidentalia negotii - podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej

actio negatoria - roszczenie negatoryjne

ad acta, a/a - do akt

ad eventum - forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych

ad hoc - "do tego", dla tej konkretnej sytuacji

ad interim - tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim

ad probationem - forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych

ad solemnitatem - forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności

ad usum proprium - do własnego użytku

amicus curiae - przyjaciel sądu

analogia iuris

animus manendi - zamiar stałego pobytu

[edytuj] B

bona fides - dobra wiara

[edytuj] C

causa - przyczyna

casus belli - powód, pretekst do wypowiedzenia wojny

conditio iuris - warunek prawny

conditio sine qua non - warunek konieczny

contra legem - niezgodnie z prawem

corpus delicti - dowód rzeczowy

culpa - wina

culpa in contrahendo - wina w kontraktowaniu

culpa in custodiendo - wina w nadzorze

culpa in eligendo - wina w wyborze

[edytuj] D

damnum emergens - rzeczywista szkoda

debellatio - zawojowanie

de iure - zgodnie z prawem

de lege artis - zgodnie z regułami sztuki

de lege ferenda (też lex ferenda) - według postulowanego prawa (zob. de lege lata)

de lege lata (też lex lata) - według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)

desuetudo - odwyknienie

diligentia - staranność

do ut des - "daję abyś dawał"

dolus directus - zamiar bezpośredni

[edytuj] E

erga omnes - wobec wszystkich, prawo/norma skuteczne wobec podmiotów trzecich (przeciwieństwo inter partes)

essentialia negotii - przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej

ex aequo et bono - z względów słuszności i dobra

ex ante - uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo ex post)

exceptio - zarzut prawny

exceptio non adimpleti contractus - zarzut niewykonania umowy

exceptio rei venditae et traditae - zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej

ex delicto - z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa

ex gratia - z dobrej woli, np. płatność ex gratia - płatność bez uznawania odpowiedzialności prawnej lub obowiązku

ex lege - z mocy prawa

ex nunc - od tej pory (przeciwieństwo ex tunc)

ex post - później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo ex ante)

ex tunc - od początku (przeciwieństwo ex nunc)

[edytuj] F

falsus procurator - rzekomy pełnomocnik

[edytuj] I

in absentia - podczas nieobecności

in statu nascendi - w trakcie powstawania

inter partes - między stronami (przeciwieństwo erga omnes)

inter vivos - między żyjącymi (przciwieństwo mortis causa)

invitatio ad offerendum - zaproszenie do zawarcia umowy

in solidum - solidarność niewłaściwa

ipso facto - z racji samego faktu

ipso iure - z racji samego prawa (por. ex lege)

ius ad bellum - prawo do prowadzenia wojny

ius albinagii - prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu

ius cogens - norma prawna bezwzględnie wiążąca

ius dispositivum - norma prawna względnie wiążąca

ius gentium - prawo narodów

ius in bello - prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych

ius legationis - prawo legacji

ius sanguinis - prawo krwi (przy nabywaniu obywatelstwa)

ius soli - prawo ziemi (przy nabywaniu obywatelstwa)

ius tractatuum - prawo do zawierania umów międzynarodowych

[edytuj] L

lege artis - zgodnie z regułami sztuki

lex ferenda - zob. de lege ferenda

lex generalis - prawo/norma ogólna (przeciwieństwo lex specialis)

lex imperfecta - prawo niedoskonałe

lex lata - zob. de lege lata

lex minus quam perfecta - prawo mniej niż doskonałe

lex perfecta - prawo doskonałe

lex plus quam perfecta - prawo więcej niż doskonałe

lex posterior - prawo/norma późniejsza (przeciwieństwo lex priori)

lex priori - prawo/norma wcześniejsza (przeciwieństwo lex posterior)

lex retro non agit - prawo nie działa wstecz

lex specialis - prawo/norma szczególna (przeciwieństwo lex generalis)

lucrum cessans - spodziewane korzyści

[edytuj] M

modus operandi - sposób działania

mortis causa - na wypadek śmierci (przciwieństwo inter vivos), czynność prawna na wypadek śmierci - testament

mutatis mutandis - z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"

[edytuj] N

nasciturus - dziecko poczęte, ale jeszcze nie narodzone

naturalia negotii - przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej

negligentia - niedbalstwo

non liquet - brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej

[edytuj] O

onus probandi - ciężar dowodowy

opinio iuris (sive necessitatis) - subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący

[edytuj] P

pactum in favorem tertii - umowa na rzecz osoby trzeciej

pactum in detrimentum tertii

persona non grata - osoba niemile widziana, niepożądana

possessio - posiadanie

preasumptio iuris tantum - domniemanie prawne wzruszalne

preasumptio iuris ac de iure - domniemanie prawne niewzruszalne

pro publico bono – dla dobra publicznego, dla dobra ogółu

per procura - przez pełnomocnika, osobę uprawnioną

[edytuj] R

ratio decidendi - powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia

ratio legis - ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej

rebus sic stantibus - zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować wygaśnięcie umowy międzynarodowej

reformatio in peius - zmiana na gorsze

rei vindicatio - roszczenie petytoryjne (windykacyjne)

res iudicata - rzecz osądzona

res nullius - rzecz niczyja

restitutio in integrum - naprawienie szkody

[edytuj] S

sui generis - oryginalny, własnego rodzaju, unikalny

[edytuj] T

terra nullius - ziemia niczyja

[edytuj] U

ultima ratio - ostatni, ostateczny sposób

ultra vires - poza kompetencją, bez upoważnienia

[edytuj] V

vacatio legis - "wakacje ustawy", okres przed wejściem w życie ustawy, który ma umożliwić zapoznanie się nią przed rozpoczęciem jej stosowania

veto - weto

vindicatio - windykacja

vis maior - siła wyższa

vis legis - Siła prawa