Louis Franchet d'Espérey

Z Wikipedii

Gen. Louis Franchet d'Espérey

Louis Félix Marie François Franchet d'Espérey (ur. 25 maja 1856 w Mustaghanam; zm. 3 lipca 1942 w zamku de Amance). Francuski generał okresu I wojny światowej, marszałek Francji.

Urodził się w Mustaghanam (dzisiejsza Algieria) jako syn oficera kawalerii formacji Chasseurs d'Afrique.

Kształcił się w Szkole Wojskowej Saint-Cyr, specjalność piechota, którą to ukończył w 1876. Ukończył Akademię Sztabu Generalnego. Długie lata służył w Algierii. Uczestnik ekspedycji w Wietnamie, wojen kolonialnych w Indochinach Francuskich 1855 - 1856, w Chinach (tłumił "powstanie bokserów") w 1900 oraz w Maroku 1912. W czasie wojny w Chinach był naczelnym dowódca wojsk francuskich w rejonie Pekinu. Od 1908 dowódca brygady, a od 1912 dowódca dywizji. W 1913 mianowany generałem dywizji i wyznaczony na dowódcę 1 Korpusu w Lille.

W początkach I wojny światowej w ramach tzw. planu XVII generalnej ofensywy armii francuskiej dowodził 1 Korpusem Armijnym w składzie 5 Armii gen. Charlesa Lanrezaca. W walkach 22 sierpnia 1914 broniąc przepraw na rzece Maas odrzucił atak przeważających sił niemieckich pod Charleroi. Po zakończeniu bitwy granicznej, 5 września 1914 ( w przededniu kontrofensywy francuskiej nad Marną ) na rozkaz głównodowodzącego Joffre zastąpił Lanrezaca jako dowódca 5 Armii. Jego armia w czasie bitwy nad Marną swoim prawym skrzydłem wspierała 9 Armię gen. Ferdynanda Focha, a lewym skrzydłem i centrum ugrupowania dokonywała pogłębienia luki pomiędzy 1 i 2 Armiami niemieckimi. W marcu 1916 dowódca Wschodniej Grupy Armii. 27 grudnia 1916 zastąpił gen. Focha na stanowisku dowódcy Północnej Grupy Armii i uczestniczył w wiosennej operacji zaczepnej gen. Roberta Nivelle (ofensywa Nivelle'a). Od czerwca 1918 dowodził Armia Wschodnią w Macedonii w składzie 29 dywizji koalicyjnych wojsk ( Francji, Grecji , Serbii,Wielkiej Brytanii, Włoch i Rosji ) liczących łącznie ponad 400 tys. żołnierzy ( 10 dywizji greckich, 8 francuskich, 5 serbskich, 4 angielskie, 1 włoska i 1 rosyjska) zajmując pozycje od Morza Egejskiego do rzeki Strumy. W drugiej połowie września 1918 siłami Armii Wschodniej, przy przełamaniu na głównym kierunku siłami dywizji serbskiej, przerwał front bułgarski w wyniku czego po dwóch tygodniach zostało podpisane zawieszenie broni w Salonikach na warunkach zwycięskiej Ententy. W 1918 w uznaniu dokonań na polu bitwy został mu przez Serbów nadany najwyższy serbski stopień wojskowy vojvody,odpowiadający stopniu marszałka w armii francuskiej.

Został wyznaczony na Naczelnego Dowódcę Wszystkich Sił Sprzymierzonych na Bałkanach. Podpisał układy pokojowe z Turcją i Węgrami. We wrześniu 1918 otrzymał rozkaz o przerzucie części sił na Ukrainę. Niezadowolony z decyzji, wyraził sie negatywnie w imieniu wojsk o niechęci podejmowania walki "w wielkiej i mroźnej Rosji".

Od marca 1919 Naczelny Komisarz Francji w południowej Rosji. 20 marca przybył do Odessy, pod którą podchodziły oddziały Armii Czerwonej. Opuścił Odessę, pozostawiając Wojska Białych, chociaż wcześniej obiecywał im wsparcie. Morzem udał sie do Sewastopola. W 1919 dowodził operacjami przeciwko Węgierskiej Republice Rad. W połowie 1919 został wyznaczony na stanowisko inspektora Wojsk Północno Afrykańskich i Misji Zagranicznych.

Od 1920 członek Wyższej Rady Wojennej. W 1921 mianowany marszałkiem Francji. W latach 1923-1931 generalny inspektor Wojsk Francuskich w Afryce Północnej. W 1934 wybrany na członka Akademii Francuskiej.

W serbskiej stolicy - Belgradzie jeden z bulwarów został nazwany jego imieniem.