Ludwik Idzikowski
Z Wikipedii
Ludwik Idzikowski (ur. 24 sierpnia 1891, zginął 13 lipca 1929) – polski lotnik wojskowy, major pilot Wojska Polskiego, zginął podczas próby przelotu Atlantyku.
Spis treści |
[edytuj] Młodość i I wojna światowa
Urodził się 24 sierpnia 1891 w Warszawie. Maturę uzyskał w 1912 w Korpusie Kadetów w Rosji, a studia podjął na wydziale górniczym w Liege w Belgii. Podczas I wojny światowej, w lipcu 1915 został powołany do armii rosyjskiej i skierowany do lotnictwa. Ukończył Szkołę Pilotów w Sewastopolu i w 1916 został skierowany do eskadry na front w stopniu chorążego, następnie otrzymał stopień oficerski. Po rewolucji październikowej w Rosji powrócił do Warszawy i w listopadzie 1918 wstąpił do nowo tworzonego Wojska Polskiego w stopniu podporucznika.
[edytuj] Służba w Wojsku Polskim
Od 1 czerwca 1919 latał bojowo podczas wojny polsko-bolszewickiej jako pilot, początkowo w 7. Eskadrze Myśliwskiej, składajacej się głównie z amerykańskiego personelu, a później w 6. Eskadrze Wywiadowczej. Walczył m.in. w obronie Lwowa w 1919 i 1920. Po wojnie służył w 14. Eskadrze Lotniczej. W listopadzie 1921 przeniesiono go do Wyższej Szkoły Pilotów w Grudziądzu, gdzie był instruktorem, dowódcą eskadry, a następnie zastępcą szefa pilotażu, do listopada 1923. Następnie, przez kilka miesięcy był zatrudniony w Departamencie Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych, po czym powrócił do latania w 1 Pułku Lotniczym, w stopniu kapitana. W latach 1924-1926 dowodził eskadrą, a następnie dywizjonem.
[edytuj] Próby lotu przez Atlantyk
W kwietniu 1926 Idzikowski został przydzielony do Polskiej Misji Wojskowej Zakupów we Francji, gdzie testował w locie zakupione przez Polskę francuskie samoloty. Wówczas też wysunął projekt dokonania pierwszego przelotu samolotem przez Atlantyk w trudniejszym kierunku zachodnim, przeciwnym do wiatrów. Do tej pory, próby takie nie powiodły się, a Atlantyk pokonano jedynie w kierunku wschodnim. Z uwagi na brak zainteresowania polskich władz wojskowych, Idzikowski czynił na własną rękę przygotowania do lotu na francuskim samolocie wypożyczonym z zakładów, z francuskim nawigatorem. Szef Departamentu Aeronautyki MSWojsk., płk Ludomił Rayski, odmówił mimo to zgody na lot. Na skutek jednak zainteresowania prasy planami Idzikowskiego, polskie władze państwowe i wojskowe podjęły ideę lotu przez Atlantyk i w tym celu zakupiono we Francji nowo skonstruowany samolot rajdowy Amiot 123 – odmianę bombowca, który otrzymał nazwę "Marszałek Piłsudski". Do lotu wyznaczono Idzikowskiego, awansowanego 1 stycznia 1928 do stopnia majora, i mjr. Kazimierza Kubalę jako nawigatora. W tym czasie Idzikowski pełnił służbę w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa i pozostawał na ewidencji Kadry Oficerów Lotnictwa.
Pierwszą próbę przelotu podjęli oni 3 sierpnia 1928, o godz. 4.45, z lotniska Le Bourget pod Paryżem. Jednakże, po przeleceniu ok. 3200 km, nad oceanem, przed osiągnięciem połowy drogi, załoga zauważyła spadający poziom oleju silnika, znamionujący pęknięcie zbiornika oleju. Polscy lotnicy zdecydowali zawrócić do Europy. Po 31 godzinach lotu od startu, kiedy olej w instalacji się skończył, Idzikowski zdecydował wodować obok napotkanego niemieckiego statku "Samos", ok. 70 km od brzegu Hiszpanii. Marynarze uratowali załogę i wyciągnęli dźwigiem samolot, który jednak uległ znacznym uszkodzeniom.
Idzikowski i Kubala podjęli mimo to rok później kolejną próbę pokonania Atlantyku. W tym celu ze składek Polonii amerykańskiej zakupiono drugi egzemplarz samolotu Amiot 123, mający mocniejszy silnik i inne drobne ulepszenia. Samolot nazwano "Orzeł Biały" (wg niektórych źródeł, także "Marszałek Piłsudski"). Do ponownego lotu wystartowali 13 lipca 1929, o godz. 3.45, z lotniska Le Bourget. Po przeleceniu 2140 km, nad oceanem, silnik samolotu zaczął zmniejszać obroty i wydawać trzaski. Załoga postanowiła lądować na wyspie Faial na Azorach. Z powodu nieregularnej pracy silnika, ok. godz 21 (19 czasu lokalnego), Idzikowski zdecydował jednak lądować na bliższej o 50 km skalistej wyspie Graciosa. Podczas awaryjnego lądowania na polu, samolot wpadł na niewidoczny wał z kamieni i skapotował. W katastrofie poniósł śmierć Ludwik Idzikowski, natomiast Kazimierz Kubala odniósł niewielkie obrażenia, a podczas akcji ratunkowej samolot spłonął. Przyczyną awarii silnika okazało się uszkodzenie łożyska reduktora.
Zwłoki maj. Idzikowskiego zabrał 15 lipca polski żaglowiec ORP "Iskra", który akurat w tym czasie tam przebywał, i przywiózł 14 sierpnia do Polski. Ludwik Idzikowski został pochowany 17 sierpnia 1929 w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
[edytuj] Oznaczenia
Był odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Walecznych (trzykrotnie), Złotym Krzyżem Zasługi, Polową Odznaką Pilota, a pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
[edytuj] Źródła:
- Jerzy R. Konieczny, Tadeusz Malinowski: "Mała encyklopedia lotników polskich", Warszawa 1983, ISBN 83-206-0337-4,
- Rocznik Oficerski 1928, s. 541, 548,
