Mahamudra
Z Wikipedii
Mahamudra, Wielka Pieczęć - nauki buddyjskie "przypieczętowane" obietnicą Buddy, że jest to ostateczna nauka, której nie przewyższa żadna inna (tyb. Czagja Czienpo). Pod tą nazwą nauczana głównie jest w szkole Kagyu buddyzmu tybetańskiego. Nauki te przekazywane były w nieprzerwanej linii od indyjskiego jogina Sarahy oraz Maitripy, poprzez tybetańskiego mistrza Marpę, jednego z największych joginów Tybetu Milarepę oraz mnicha Gampopę. Współcześnie za największego mistrza Mahamudry uważa się Karmapę.
Spis treści |
[edytuj] Znaczenie
Mahamudra jest ostatecznym rozpoznaniem natury umysłu - jedności podmiotu, przedmiotu i działania. Jest stanem spontanicznej, bezwysiłkowej i intuicyjnej jedności ze wszystkimi zjawiskami niezależnie od miejsca i czasu. Jest to najwyższy poziom realizacji, o jakim można mówić w buddyzmie, tożsamy z oświeceniem. Nazwa "Wielką Pieczęć" oznacza, że wszystkie zjawiska mają pięczęć ostatecznej rzeczywistości.
Nauki Mahamudry dotyczą bezpośredniej wiedzy przekazanej najczęściej ustnie przez wykwalifikowanego mistrza (tyb. lamy), który te nauki urzeczywistnił. Kiedy uczeń jest na to gotowy, nauczyciel może wykorzystać wszystkie metody, by pokazać mu naturę umysłu i nauczyć go utrzymywania i pogłębiania tego doświadczenia, nie używając żadnej filozoficznej argumentacji. Ustne instrukcje dotyczące natury rzeczywistości czasami były formułowane w formie pieśni (skt. doha). Słynnym autorem pieśni Mahamudry był indyjski jogin Saraha. Pieśni te zostały spisane dopiero przez Maitripę. Najsłynniejszą pieśnią zawierającą nauki Wielkiej Pieczęci jest "Modlitwa Mahamudry" III Karmapy.
Mahamudra zaliczna jest do klasy nauk buddyzmu Diamentowej Drogi i stanowi jej esencję. Może być urzeczywistniona natychmiast ("Mahamudra Jednego Skoku") lub poprzez cztery etapy:
- jednoupunktowienie
- prostota
- jeden smak
- nie-medytacja
Wielka Pieczęć to najbardziej bezpośrednia metoda rozpoznania natury umysłu, jaka istnieje w buddyzmie. Jak mówi Szamar Rinpocze:
- "Nauczyciel jest oświecony, a uczeń jest gotów by to oświecenie osiągnąć. Jest to bezpośrednie rozpoznanie umysłu przez umysł, bezpośrednie medytowanie na rezultat, zamiast przechodzenia wielu etapów. Uczeń potrafi rozpoznawać umysł i jego manifestacje bez konieczności używania uprzednio określonych metod. Po prostu, gdy jest przez kogoś naprowadzony, jego obudzona inteligencja rozpoznaje to, co zostaje mu pokazane. W wypadku niektórych ludzi rozpoznanie to występuje natychmiast."
[edytuj] Pogląd
Podstawą Mahamudry jest pogląd o jedności przestrzeni i radości. Rozpoznanie natury buddy (skt. Tathagatagarbha) jest możliwe tylko dlatego, że każda istota w rzeczywistości jest i zawsze była buddą, a jej umysł przejrzystym światłem. Główną nauką Wielkiej Pieczęci jest rozluźnienie i spoczęcie w doskonałej rzeczywistości, takiej jaka jest.
[edytuj] Praktyki wstępne
W praktyce jednak zanim uczeń będzie gotowy do otrzymania nauk Wielkiej Pieczęci, konieczna jest intensywna praktyka buddyjska jako przygotowanie do Mahamudry. Niezbędne jest tutaj wykonanie Praktyk Wstępnych do Mahamudry (tyb. Czakczen Nyndro). Stanowią one cykl czterech praktyk Diamentowej Drogi:
- Schronienie i Oświecona Postawa (skt. Bodhicitta)
- Medytacja na Diamentowy Umysł (skt. Vajrasattva, tyb. Dordże Sempa)
- Podarowanie Mandali
- Medytacja na Nauczyciela (skt. Guru Yoga, tyb. Lami Naldzior)
Po ukończeniu praktyk wstępnych nauczyciel może dalej przekazać uczniowi jedną z trzech dostępnych ścieżek praktyki Diamentowej Drogi, których kontynuacją i celem jest właśnie Mahamudra:
- Drogę wyzwolenia - opartą na poglądzie przekazanym w Uttaratantrze, nazywaną tutaj "Mahamudrą Sutr"
- Drogę metod - foremną praktykę tantr, w tym kontekście nazywaną "Mahamudrą Tantr"
- Esencję serca.
Esencją Mahamudry jest przekaz doświadczenia oświecenia z mistrza na ucznia. Umysł nauczyciela stanowi dla ucznia zwierciadło dla jego własnej oświeconej natury. Dlatego też droga identyfikacji z nauczycielem uważana jest za ścieżkę najbardziej zbliżoną i prowadzącą bezpośrednio do Mahamudry. Kluczową praktyką jest tutaj stopienie się z oświeconym umysłem lamy w medytacji.
[edytuj] Mahamudra Tantr
Z punktu widzenia praktyki nauk tantrycznych Mahamudra jest tutaj zwieńczeniem, końcowym etapem i celem wszystkich praktyk tantr. W tantrze umysł i ciało traktuje się jako części tej samej całości, i pracuje się z nimi jednocześnie poprzez subtelną sieć kanałów, wiatrów i esencji. Szczególnie chodzi tu o Najwyższe Joga Tantry (skt. Maha Anuttara Yoga Tantra), które dzieli się na dwie fazy:
- fazę budującą (tyb. Czierim), gdzie medytuje się na formę buddy z energii i światła (tyb. jidam),
- fazę spełniającą (tyb. Dzogrim), gdzie pracuje się z kanałami, wiatrami i esencjami w ciele (np. Sześć Jog Naropy), przez co urzeczywistnia się niekonceptualną naturę umysłu - przejrzyste światło - co jest równoznaczne z urzeczywistnieniem Mahamudry.
Podstawę praktyki tantr stanowi tutaj tzw. czyste widzenie - postrzeganie świata jako czystej krainy, swojego ciała jako formy z energii i światła (tyb. jidam), a wszystkich istot jako buddów w jego polu mocy (skt. mandala). Nauki te przekazywane były w nieprzerwanej linii od indyjskich joginów i jogiń wśród których najsłynniejsi to: Tilopa, Naropa, Lalita Vajra, Virupa, Niguma, Luipa.
[edytuj] Mahamudra Sutr
Droga bezforemnej medytacji była nauczana przez takich mistrzów jak Saraha i Maitripa jako metoda obudzenia potencjału koniecznego do rozpoznania Wielkiej Pieczęci. Tybetański mistrz Gampopa zintegrował nauki lamrim buddyzmu tradycji Mahāyāna z naukami Mahamudry. Mahamudra tutaj stanowi kontynuację filozoficznej praktyki Wielkiej Drogi (jest to tzw. "Mahamudra Sutr"). Podstawę praktyki stanowi tu pogląd Yogacara-Madhyamaka (tyb. Szentong) mówiący o naturze buddy i pustości zjawisk. Mahamudra Sutr zawiera również dogłębne metody bezpośrednich instrukcji ukazujących (ang. pointing out instructions) typowych dla tradycji Vajrayāna i opartych na oddaniu dla mistrza i jego linii przekazu. [1] W praktyce Mahamudry wg nauk Gampopy można wyróżnić dwa etapy:
- medytację wyciszenia (skt. śamatha, tyb. szine), praktyka wyciszenia i uspokojenia umysłu, aż do uzyskania jedno-upunktowionego nieprzerwanego skupienia,
- doskonały wgląd (skt. vipaśyanā, tyb. lagtong), praktyka poglądu na naturę rzeczywistości uzyskana pod wpływem medytacyjnego wyciszenia oraz wiedzy analitycznej, aż do urzeczywistnienia wglądu w naturę rzeczywistości.
[edytuj] Mahamudra w innych szkołach
[edytuj] Buddyzm Tybetański
W szkole Ningma buddyzmu tybetańskiego ekwiwalentem nauk Wielkiej Pieczęci są nauki Wielkiej Doskonałości (skt. Maha Ati, tyb. Dzogczen). W Indiach linia przekazu Dzogczen pochodzi od mistrza Garab Dordże (skt. Prahevajra), a do Tybetu sprowadził ją Guru Rinpocze (skt. Padmasambhava).
Szkoła Sakja znana jest z unikalnych nauk Mahamudry Tantr "Ścieżki i owocu" (tyb. Lamdre), wywodzącej się od indyjskiego mahasiddhy Virupy.
Szkoła Gelug posiada unikalną linię przekazu Gelug-Kagyu Mahamudry dzięki I Panczenlamie Lobsang Chökyi Gyalsten.
[edytuj] Buddyzm Zen
Chińskie szkoły buddyzmu Chan, koreańskie Soen i japońskie Zen również kultywują nauczanie o naturze umysłu, które można porównywać do Mahamudry Sutr z tą różnicą, że Mahamudra Sutr uwarunkowana jest również metodami charakterystycznymi tylko dla Wadżrajany np. Guru Joga.
[edytuj] Najważniejsze teksty Mahamudry
Saraha
- "Pieśń dla Króla"
Maitripa
- "Esencja Wielkiej Pieczęci"
Tilopa
- "Mahamudra Upadesa"
III Karmapa
- "Modlitwa Mahamudry"
IX Karmapa
- "Wskazując Dharmakaję" (tybetański tytuł: Chos sku mdzub tshugs)
- "Ocean ostatecznego znaczenia" (tybetański tytuł: Nges don rgya mtsho)
- "Mahamudra, która eliminuje ciemności niewiedzy" (tybetański tytuł: Ma rig mun sel)
Dziamgon Kongtrul Lodro Taje
- "Bezchmurne Niebo"
XVI Karmapa
- "Pieśń Mahamudry"
[edytuj] Książki
- "Wielka Pieczęć", Lama Ole Nydahl, Wydawnictwo Czerwony Słoń, Gdańsk 1999
- "Mahamudra", Gendyn Rinpocze, Wydawnictwo "A", Kraków 2004
[edytuj] Źródła
- ↑ Wild Awakening Ponlop Dzogchen Rinpoche: "Wild Awakening".
