Sakja
Z Wikipedii
Sakja – jedna z czterech głównych tradycji buddyzmu tybetańskiego.
Tradycja tej szkoły wywodzi się z Indii, przede wszystkim od Wirupy, który był pierwszym człowiekiem propagującym najbardziej charakterystyczne dla tej tradycji nauki Lamdre "ścieżki i owocu" (tybetański lam 'bras). Drugim źródłem pochodzenia Sakja jest przekaz tantry Wadżrakilaja pochodzący od Padmasambhawy, gdyż zanim otrzymano przekaz Lamdre praktykowano w linii przekazu również owe unikalne nauki Ningma. Ponadto Sakja otrzymuje unikalny przekaz Wadżrajogini, który w odróżnieniu od szkoły Kagju nie pochodzi od Marpy Tłumacza, ale od "dwóch braci z Phamthingpa" Jigme Dragpa i Ngawang Dragpa, którzy praktykowali u Mahasiddy Naropa w Indiach. Przekaz ten utrzymuje dziś również szkoła Gelug.
Tradycja sakjapów w Tybecie rozpoczyna się od założenia klasztoru w okolicy zwanej Sakja, w prowincji Tsang. Nazwa ta dosłownie oznacza "szara ziemia", ponieważ taki kolor miała ziemia w tamtej okolicy, co interpretowano jako pomyślny znak. Klasztor Sakja został założony w 1073 roku przez Gönczoka Gjelpo (1034-1102), a wraz z późniejszym dojściem do władzy linii sakjapów stał się on jednym z największych klasztornych ośrodków w Tybecie. Gönczok Gjelpo był uczniem tłumacza Drokmiego, który z kolei podróżował do Indii i studiował sanskryt u Śantipy, jednego z większych mistrzów tamtych dni, autora komentarza do tantry Hewadżra. Drokmi sprowadził tę tantrę do Tybetu i przetłumaczył ją. Później stała się ona podstawowym tekstem tantrycznych praktyk sakjapów.
Pięciu nauczycieli dharmy znanych jako Pięciu Wielkich Mistrzów (tyb. Dzietsun Gongma Nga) zajmuje szczególne miejsce w historii szkoły Sakja:
"trzech białych mistrzów" (praktykujących jako ludzie świeccy):
oraz "dwóch czerwonych mistrzów" (będących mnichami):
Linia przekazu szkoły Sakja utrzymujne się po dziś dzień dzięki królewskiej rodzinie "Khon" reinkarnowanych lamów (tyb. tulku). Obecnym duchowym przywódcą Sakja jest "Dzierżawca Tronu Sakja" z rodziny Khon J. Ś. Sakja Trizin Ngawang Kunga Tegchen Palbar Samphel Wanggi Gyalpo, 41 z Sakja Trizin'ow. Jednym z najwybitniejszych nauczycieli szkoły Sakja jest również starsza siostra J. Ś. Sakja Trizin'a J. E. Jetsun Kushok Chimey Luding. J.Ś. Sakja Trizin, jak i J. E. Jetsun Kushok znani są z przekazu nauk i inicjacji Lamdre związanych z jidamem Hewadżra, przekazu nauk i inicjacji Kalaczakry, Wadżrajogini, Wadżrabhajrawy i Wadżrakilaji. Są to główne formy medytacyjne jidam związane z tantrami Jogi Najwyższej w tej szkole. Szkoła Sakja ponadto jest znana z ortodoksyjnego podejścia do nauk Madhjamaki oraz że uznaje przekaz Mahamudry pochodzący tylko z nauk tantr.
[edytuj] Wielka Madhjamaka szkoły Sakja
W tradycji Sakja istnieje unikalne podejście do nauk Madhjamaki. Sakja uważa siebie wręcz za jedyną szkołę, która dziedziczy oryginalne i niezmienione podejście do nauk o "pustości" i naturze Buddy, takie jakie istniało za czasów wielkiej świetności buddyzmu w Indiach. Owe podejście nazwane jest "Wolnością od Skrajności" (tybetańska nazwa spros bra). Kiedy się rozpatruje dzieła Dzietsyna Drakpa Gyaltsen, np. "Wielką Pieśń Doświadczenia", jasno widać, że to ta Wielka Madhjamaka, która jest błogością poza splamieniami, ponieważ nie jest osądem. Największy scholastyk Sakja Sakja Pandita Kunga Gyaltsen w swoim dziele "Ornament Intencji Mandziuśriego" opisuje, że to podejście kompleksowej "Trzeciej" Madhjamaki (w odróżnieniu od nauczanych przez inne szkoły Swatantriki i Prasangiki), która jako autentyczna jest zgodna z prawdziwą intencją Nagardżuny.
Jeżeli porównać pogląd szkoły Sakja na tle poglądów innych szkół buddyzmu tybetańskiego np. Prasangiki i Szentong to Wielka Madhjamaka wg Sakja nie podkreśla znacząco różnic pomiędzy poglądem Swatantrika i Prasangika, tak jak w Gelug, a pogląd Szentong traktuje jako tylko swoistą fluktuację poglądów Czittamatra z Madhjamaką.
