Marchia Brandenburska
Z Wikipedii
| Mark Brandenburg Marchia Brandenburska |
||||
|
||||
|
||||
| Stolica | Brandenburg, od 1417 Berlin | |||
| Ustrój polityczny | monarchia | |||
| Ostatnia głowa państwa | książę Fryderyk I Hohenzollern | |||
| Data powstania | 3 października 1157 | |||
| Data likwidacji | 27 sierpnia 1618 | |||
Marchia stworzona około 1157 roku przez Albrechta Niedźwiedzia na terenach podbitych Słowian połabskich w tym plemion Obodrzytów i Związku wieleckiego. Swoją świetność Marchia przeżywała za panowania braci Jana I (zm. 1266) oraz Ottona III (zm. 1267), którzy władali nią wspólnie uwzględniając zawsze zdanie i opinię drugiego. Przez małżeństwo Ottona z córką króla Czech Wacława I pod władzę Marchii przeszły Łużyce. Dalszym terenem ekspansji była północno-zachodnia część Państwa Polskiego z grodami: Santokiem, Drezdenkiem (Drżeniem), Wałczem oraz Czaplinkiem. W 1248 roku jeden ze śląskich książąt, Bolesław Rogatka postawił ziemię lubuską w zastaw Brandenburczykom za cenę pomocy militarnej przeciwko Henrykowi III, swemu bratu. W 1252 roku z powodu niewypłacalności Rogatki ziemia lubuska została wchłonięta do Marchii i stała się zaczątkiem Nowej Marchii. Połowa XIII wieku to okres ciągłych sporów i walk władców Wielkopolski o przygraniczne zamki obronne zakończony około roku 1270 roku na korzyść dzielnicy Przemysłów. Za kolejny etap ekspansji brandenburskiej na ziemie polskie można uznać początek wieku XIV. Wtedy to na 60 lat Polska utraciła Santok z Drezdenkiem oraz całą ziemię wałecką. Marchia uzyskała od Wacława III obietnicę przekazania pod władztwo brandenburskie Pomorza Gdańskiego, co zostało wykorzystane podczas sporu Władysława Łokietka z biskupem Janem Muskatą. Na "pomoc" Pomorzu ruszył zakon krzyżacki pokonując Brandenburczyków oraz zagarniając to terytorium i mordując przy tym polskie załogi m.in. w Świeciu, Gdańsku oraz Tczewie.
Gdy wymarł ostatecznie ród Askańczyków (Otton IV oraz Henryk) władzę tam przejął syn cesarza Ludwika Wittelsbacha, także Ludwik zwany dla odróżnienia młodszym. W polityce polskiej okres ten to próba nawiązania sojuszu wojskowego zakończona jednak niepowodzeniem. Doszło jedynie do uregulowania stosunków politycznych pomiędzy dwoma państwami w Landsbergu w 1329 roku. Panowanie Kazimierza Wielkiego przyniosło korzystną dla państwa Piastów zmianę granic z Brandenburgią: w 1346 roku do Polski powrócił Wałcz z okolicami, a w latach 1365-1370 Santok z Drżeniem. Zamki te uznawały zwierzchność Korony z powodu hołdu lennego panów von Osten.
Po okresie panowania w Brandenburgii Wittelsbachów rządy obejmują w niej władcy Czech z dynastii Luksemburgów: Karol IV, Wacław IV oraz Zygmunt. Zgodnie ze Złotą Bullą Karola IV z 1356 roku elektor brandenburski uzyskuje jeden głos podczas wyborów nowego władcy Rzeszy.
Gospodarczo Brandenburgia rozwinęła się głównie w produkcji, a następnie w handlu zbożem. Kryzys tego kraju przypadł na II poł. XIV wieku, gdy po epidemii dżumy w Europie spadła liczba ludności, czego skutkiem był także zmniejszony popyt na produkty spożywcze, w tym zboże.
Mimo że teren ten był rozwinięty, plagą stały się rozboje tzw. raubritterów. W celu zapobieżenia rabunkom na duktach oraz zwiększenia bezpieczeństwa Brandenburczycy podpisali kilka traktatów z państwem polskim. Istotą owych umów było zobowiązanie się obu krajów do nieudzielania schronienia zbójom oraz, w wypadku popełnienia przestępstwa przez własnego obywatela, ukarania winnego z możliwością ewentualnego transportu na terytorium państwa poszkodowanego; należało również się liczyć z konfiskatą majątkową celem wyrównania szkód i zadośćuczynienia drugiemu krajowi. Umowy te stały się początkiem bardziej złożonych umów międzynarodowych – ważne miejsce zdobyły regulacje dotyczące bezpieczeństwa i opieki kraju nad obywatelami innej narodowości.
Po okresie panowania w Marchii Luksemburgów, obszar ten został nadany rodzinie Hohenzollernów, która traktowała go jako swoją domenę służącą do dalszej ekspansji terytorialnej. Wkrótce dzięki rządom twardej ręki zostało wyplenione tam raubritterstwo. Wszystkie tamtejsze miasta siłą zostały usunięte z Hanzy. W roku 1455 Nowa Marchia została sprzedana przez Krzyżaków Hohenzollernom, którzy starali się również uzależnić Pomorze Zachodnie. Poszerzając swe władztwo dynastia ta zdążała do przejęcia rządów w Prusach.
