Mateusz Iżycki

Z Wikipedii

Mateusz Iżycki de Notto (ur. 22 lutego 1898 w Odessie, zm. 12 lutego 1952 w Gemeppes koło Lyonu) – generał brygady WP.

W 1916 rozpoczął studia na Akademii Rolniczej w Moskwie, ale w tym samym roku został powołany do armii rosyjskiej. I wojnę światową spędził w 12 pułku huzarów, następnie w Szkole Kawalerii, wreszcie od lutego 1918 w 7 pułku ułanów III Korpusu Polskiego w Rosji. W listopadzie 1918 wstąpił do Legii Akademickiej w Warszawie. W czasie wojny polsko-radzieckiej odznaczył się w walkach o Lwów, za co otrzymał Order Virtuti Militari V klasy.

W dwudziestoleciu międzywojennym był początkowo słuchaczem Wyższej Szkoły Wojskowej, następnie został przeniesiony do lotnictwa. Był kolejno dowódcą eskadry liniowej 1 pułku lotnictwa, attaché wojskowym w Turcji, dowódcą 31 eskadry liniowej 3 pułku lotnictwa, dowódcą 1 i 2 dywizjonu 3 pułku lotnictwa, zastępcą dowódcy 3 pułku lotnictwa. Jednocześnie otrzymywał kolejne awanse oficerskie: w 1934 został majorem-pilotem, 1938 podpułkownikiem dyplomowanym.

We wrześniu 1939 dowodził lotnictwem Armii Łódź, następnie obroną lotniczą Armii Warszawa. Przez Węgry przedostał się do Francji, tam pełnił funkcję szefa Oddziału III Operacyjnego Dowództwa Lotnictwa. Od 17 czerwca 1940 kierował faktycznie ewakuacją lotnictwa polskiego w dniach upadku Francji, w miejsce dowódcy lotnictwa gen. Józefa Zająca. Przez Casablancę ewakuował się w lipcu 1940 do Gibraltaru. W latach 1940-1942 dowódca Polskiego Oddziału Transportowego w Afryce, 1942-1943 delegat Polskich Sił Powietrznych na Środkowym Wschodzie. 14 września 1943 został mianowany Inspektorem Polskich Sił Powietrznych, pełnił funkcję do stycznia 1948.

1 marca 1944 otrzymał nominację na generała brygady. Po demobilizacji przyjął obywatelstwo brytyjskie, dodał sobie wówczas drugi człon nazwiska ("de Notto"). Zmarł we Francji, pochowany został na cmentarzu Northwood pod Londynem.

W 1939 ponownie odznaczony Orderem Virtuti Militari, tym razem IV klasy. Trzykrotnie otrzymał Krzyż Walecznych, ponadto m.in. Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, Złoty Krzyż Zasługi, Legię Honorową.

Żonaty z Krystyną Jackowską (1905-1984); jedyna córka, Ewelina (ur. 1931), żona Przemysława hr. Potockiego, wyemigrowała do Kanady.

[edytuj] Źródła

• Kawalerowie Orderu Virtuti Militari 1792-1945, tom II, część 2, Koszalin 1993
• S. Czmur, W. Wójcik, Dowódcy Lotnictwa Polskiego, Warszawa 1998. (Tam szczegółowy biogram)