Mikoryza
Z Wikipedii
Mikoryza - występujące powszechnie zjawisko, polegające na współżyciu korzeni lub innych organów, a nawet nasion roślin naczyniowych (roślin wyższych z takich gromad jak: nasienne, paprotniki, czy mszaki) z grzybami (dotyczy około 85% gatunków roślin wyższych z całego świata).
Tego typu symbioza daje obu gatunkom wzajemne korzyści, polegające na obustronnej wymianie substancji odżywczych, rośliny mają lepszy dostęp do wody i rozpuszczonych w niej soli mineralnych ale także do substancji regulujących ich wzrost i rozwój, które produkuje grzyb, ten zaś korzysta z produktu fotosyntezy roślin - glukozy.
Spis treści |
[edytuj] Dzieje
Odkrycia mikoryzy dokonał w roku 1880 polski botanik, Franciszek Kamieński. Początki mikoryzy sięgają jednak aż ordowiku, gdy prymitywne rośliny zaczęły podbój lądów. W dewonie grzyby mikoryzowe towarzyszyły już lepiej rozwiniętym roślinom naczyniowym. Grzyby z rzędu Glomales pomogły roślinom skutecznie skolonizować środowisko lądowe.
[edytuj] Rodzaje mikoryzy
Ze względu na stopień inwazyjności strzępek grzybni do komórek roślinnych wyróżnić można:
- mikoryzę ektotroficzną (ektodermalną), czyli zewnętrzną, gdy strzępki grzybni oplatają korzenie roślin tworząc tzw. opilśń (mufkę) i wnikają do wnętrza wypełniając przestwory komórkowe, tworząc sieć Hartiga, dzięki czemu mogą przejąć dotychczasowe funkcje włośników, które w takim wypadku zanikają;
- mikoryzę endotroficzną (endodermalną), czyli wewnętrzną, tu strzępki grzybni wnikają bezpośrednio do tkanek roślinnych, natomiast włośniki nie zanikają;
- mikoryzę ektendotroficzną, czyli mieszaną, gdzie strzępki jednocześnie wnikają do komórek roślinnych i tworzą na zewnątrz opilśń.
[edytuj] Przykłady mikoryzy
Rozwój wielu gatunków roślin jest całkowicie zależny od obecności określonego gatunku grzyba, gdzie brak partnera grzybowego oznacza śmierć dla rośliny, ale i wiele znanych gatunków grzybów kapeluszowych dojrzewa tylko wtedy, gdy grzybnia ma dostęp do korzeni drzew dlatego przy tego rodzaju symbiozie mówimy o mutualizmie. Mikoryza jest powszechnym zjawiskiem w przypadku drzew leśnych, tu niektóre grzyby wykazują specjalizację w wyborze partnera, ograniczając się do określonego gatunku, np.:
- maślak zwyczajny i sosna zwyczajna (mikoryza nie występuje u sosen rosnących na glebach bogatych w składniki pokarmowe);
- grzyby z rodzaju koźlarz i brzoza;
- grzyby z rodzaju borowik i sosna, buk zwyczajny, dąb, czy grab.
Jeżeli chodzi o rośliny, to np. nasiona storczykowatych kiełkują tylko w obecności grzybni. Obecność strzępek grzybni stwierdzono w nasionach wielu roślin, np. niecierpków i wrzosu.
Może się zdarzyć, że w symbiozie z grzybem biorą udział całe rośliny, czego efektem jest powstanie nowego organizmu, różniącego się pod względem morfologicznym i biologicznym od każdego z symbiontów co miało miejsce w przypadku porostów, gdzie z cudzożywnym grzybem współżyją nierozerwalnie organizmy samożywne (glony lub sinice).
[edytuj] Literatura
Falińska K., 1996. Ekologia roślin, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa. Ewa Nieckuła „W koalicji z grzybem”, nr 9/2006, s. 32 – 35.
