Morderstwo w Orient Expressie

Z Wikipedii

Morderstwo w Orient Expressie (ang. Murder on the Orient Express lub Murder on the Calais Coach) jest powieścią detektywistyczną Agaty Christie. Pierwszy raz wydano ją w formie książki w 1934 roku. Wcześniej była drukowana w odcinkach (od 1 lipca do 30 września 1933 roku) w czasopiśmie Saturday Evening Post. Jest to jedna z najbardziej znanych powieści Agathy Christie.

[edytuj] Fabuła

W tej książce detektyw Herkules Poirot podróżuje pociągiem Orient Express. W czasie podróży spotyka bliskiego przyjaciela, Bouca, który jest dyrektorem Compagnie Internationale des Wagons Lits. Pociąg zatrzymuje się z powodu dużych zasp na Bałkanach drugiej nocy po wyjeździe ze Stambułu. Następnego ranka amerykański milioner, Samuel Edward Ratchett, zostaje znaleziony martwy – zasztyletowany. Wydaje się, że morderca wciąż znajduje się wśród pasażerów, gdyż pociąg otoczony jest przez świeży śnieg, a drzwi do innych wagonów pozostały zamknięte. Poirot, Bouc, i doktor Constantine – pasażer w innym wagonie – pracują razem nad rozwiązaniem tej sprawy. Pomaga im Pierre Michel, francuski konduktor. Kluczem do rozwiązania jest ujawniony związek Ratchetta z tragedią Armstrongów w Stanach kilka lat wcześniej, kiedy to porwano i zamordowano dziecko. Zrozpaczony ojciec dziewczynki popełnił wtedy samobójstwo, a matka zachorowała i zmarła. Okazuje sie, że Ratchett naprawdę nazywał się Casetti i był przywódcą gangu porywaczy. Dwunastu podejrzanych to:

• Hector MacQueen, wysoki, młody Amerykanin, sekretarz i tłumacz ofiary.
• Masterman, niski Brytyjczyk, kamerdyner ofiary,
• Mary Debenham, wysoka, ciemnowłosa, młoda Brytyjka, pracująca jako guwernantka w Bagdadzie.
• Pułkownik Arbuthnot, wysoki oficer armii brytyjskiej, powracający z Indii.
• Księżna Natalia Dragomiroff (Наталя Драгомирофф), starsza i bardzo brzydka rosyjska dama.
• Hildegarde Schmidt, Niemka w średnim wieku, służąca księżnej.
• Hrabia Andrenyi, wysoki, jasnowłosy dyplomata z Węgier, z angielskimi manierami i ubiorem, podróżujący do Francji.
• Hrabina Andrenyi, jego młoda żona,
• Greta Ohlsson, szwedzka misjonarka w średnim wieku, blondynka, powracająca do domu z wakacji.
• Pani Hubbard, pulchna, starsza, bardzo pobudliwa Amerykanka powracająca z wizyty u córki, nauczycielka w Bagdadzie.
• Antonio Foscanelli, dostojny i żywiołowy włoski biznesmen.
• Cyrus Hardman, gruby i towarzyski sprzedawca taśm do maszyn do pisania, pochodący z Teksasu.

[edytuj] Rozwiązanie

Książka jest znana ze swojego zaskakującego zakończenia. Winni zbrodni są... wszyscy pasażerowie. Okazuje się, że każdy z nich jest w jakiś sposób spokrewniony lub zaprzyjaźniony z rodziną Armstrongów. I tak:

• Pani Hubbard to tak naprawdę Linda Arden, znana aktorka, była babcią zamordowanej dziewczynki
• Hrabina Andrenyi to córka Lindy Arden, była więc siostrą pani Armstrong i ciocią małej Daisy. Hrabia to jej mąż oraz przyjaciel rodziny.
• Pułkownik Arbuthnot był najlepszym przyjacielem pana Armstronga jeszcze z czasów służby wojskowej.
• Hector MacQueen był przyjacielem pani Armstrong, niegdyś jej adoratorem.
• Księżna Dragomiroff to przyjaciółka Lindy Arden oraz całej rodziny Armstrongów.
• Mary Debenham była nauczycielką małej Daisy.
• Antonio Foscanelli był szoferem rodziny Armstrongów.
• Greta Ohlsson była pielęgniarką rodziny Armstrongów.
• Hildegarde Schmidt była kucharką rodziny Armstrongów.
• Masterman był kamerdynerem rodziny Armstrongów.
• Cyrus Hardman był narzeczonym pokojówki Armstrongów, która została wtedy niesłusznie oskarżona o współpracę z porywaczami i zrozpaczona popełniła samobójstwo.
• Konduktor wagonowy, Pierre Michael był ojcem niesłusznie oskarżonej pokojówki.

Motywem zbrodni była zemsta na okrutnym porywaczu. Najbliższe otoczenie Armstrongów było tak wstrząśnięte tragedią swoich biednych przyjaciół, że na własną rękę postanowili wymierzyć sprawiedliwość. Cały plan ułożony był już długi czas wcześniej. MacQueen i Masterman specjalnie zatrudnili się u Ratchetta, żeby tak rozplanować jego harmonogram, by akurat tego dnia jechał Orient Expressem. Wszyscy pozostali wykupili cały komplet miejsc w wagonie i przez całą drogę starannie udawali, że się nie znają. Nie przewidzieli jednak, że Hercules Poirot w ostatniej chwili zdąży załapać się na ostatnie pozostałe jeszcze miejsce. To jednak nie odwiodło ich od zaplanowanej zemsty. W noc morderstwa wszyscy po kolei wślizgiwali się do wagonu ofiary, by zadać po jednym ciosie. Jedynie Hrabina Andrenyi ze względu na młody wiek i szczególną wrażliwość została tej nocy w swoim przedziale. W jej miejsce cios zadał jej mąż, Hrabia Andrenyi. "Przysięgłych" musiało być bowiem dokładnie dwunastu. Sprawcy liczyli, że uda się zainscenizować ucieczkę "mordercy" na nastepnej stacji, nie przewidziano jednak, że pociąg wpadnie w zaspy i do owej stacji już tej nocy nie dojadą. Teraz wiedzieli, że nie uda im się już wykluczyć winy nikogo z nich. Do końca postanowili jednak mącić śledczym w głowach, udzielając sobie nawzajem niezbitych alibi, tak by nikt nie mógł zostać zatrzymany i śledztwo by wkrótce umorzono.

Tymczasem Hercules Poirot domyślił się wszystkiego. Zdesperowana Linda Arden poprosiła detektywa, by ukarać tylko i wyłącznie ją, ponieważ to ona była pomysłodawczynią morderstwa. Jednak Poirot ten jeden, jedyny raz w swojej karierze postanowił nie doprowadzać do ukarania sprawców. Zrozumiał motyw zbrodni i wzruszył go on, więc podał policji fałszywą wersję o tajemniczym anonimowym mordercy, który zbiegł z pociągu przy najbliższej okazji. Prawdziwe okoliczności śmierci Ratchetta nigdy nie ujrzały światła dziennego...

[edytuj] Ciekawostki

• Książka, głównie ze względu na swoje niezwykłe zakończenie, uważana jest za największe obok Dziesięciu małych Murzynków osiągnięcie literackie autorki.
• Agatha Christie, opisując sprawę Armstrongów, zainspirowała się ówczesną głośną sprawą porwania dziecka Charlesa Lindbergha.
• Odwołanie do powieści "Morderstwo w Orient Expressie" znajdujemy także w innych powieściach autorstwa Christie:

- W Rendez-vous ze śmiercią Nadine Boyton, prosząc Poirota o darowanie winy mordercy, mówi "W sprawie Orient Expressu zrobił pan wyjątek". Zdziwiony Poirot pyta wtedy dziewczynę, jak dotarła do niej ta informacja.

- W Karty na stół Hercules Poirot opowiada o zachowanym na pamiątkę narzędziu zbrodni, którym dwunastu ludzi zasztyletowało człowieka.