Niedepolaryzujące środki zwiotczające

Z Wikipedii

Niedepolaryzujące środki zwiotczające (leki zwiotczające o polaryzacyjnym mechanizmie działania), kuraryny, leki pachykurarowe - naturalne lub półsyntetyczne substancje blokujące skurcz mięśni szkieletowych, najstarsze znane substancje zwiotczające mięśnie. Naturalne kuraryny - alkaloidy otrzymywane z kurary były przez ludy pierwotne stosowane jako trucizna. Obecnie są używane w chirurgii do paraliżowania mięśni podczas operacji oraz, pomocniczo, w łagodzeniu objawów tężca i zatruć strychniną. Z naturalnych kuraryn, jako leki zwiotczające są stosowane głównie turbokuraryna i toksyferyna. W użyciu są również syntetyczne pochodne kuraryn takie jak: trikuran, alkuronium, pankuronium.

[edytuj] Mechanizm działania

Kuraryny działają na poziomie płytki motorycznej. Blokują dostęp acetylocholiny wydzielanej przez pobudzony nerw, do receptora w mięśniu, poprzez łączenie się z nim. W normalnych warunkach wydzielona acetylocholina dostaje się do mięśniowych receptorów i łącząc się z nimi, wywołuje skurcz mięśnia. W obecności kuraryn, połączenie to jest zablokowane, a zatem mięsień nie reaguje na impulsy przekazywane drogą nerwową.

Kuraryny są zatem kompetycyjnymi antagonistami acetylocholiny.

Mechanizm działania kuraryn (inhibicja kompetycyjna) wskazuje na możliwość zniesienia ich działania. Jeśli w płytce motorycznej pojawi się więcej acetylocholiny, może ona stopniowo wypierać kurarynę z połączenia z receptorem i tym samym łączyć się z nim, wywołując skurcz blokowanego wcześniej mięśnia. W celu zwiększenia ilości ACh stosuje się substancje, blokujące jej biologiczny rozkład - inhibitory acetylocholinoesterazy, np. galantamina, fizostygmina. Substancje te są odtrutkami, stosowanymi w zatruciach kurarą.

Porównaj: Depolaryzujące środki zwiotczające

[edytuj] Właściwości farmakologiczne

Kuraryny podane dożylnie szybko wywołują zwiotczenie mięśni. W pierwszej kolejności blokowane są mięśnie zewnętrzne oka i mięśnie gardła, następnie kolejne grupy mięśni, a na końcu mięśnie międzyżebrowe i przepona - unieruchomienie tych ostatnich powoduje śmierć przez uduszenie, przy zachowaniu pełnej świadomości. W celach leczniczych używa się ich wyłącznie pod ciągłą kontrolą lekarską.

Leki z tej grupy praktycznie nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego - połknięcie kurary jest więc bezpieczne.

W celu zwiotczenia mięśni leki te mogą być stosowane w dawkach powtarzanych lub we wlewie ciągłym, co umożliwia ich zastosowanie w długich zabiegach chirurgicznych. Czas i siła działania zależą od stanu ogólnego chorego, jego wydolności metabolicznej i zdolności do wydalania leków. Ich działanie będzie wydłużone w niewydolności nerek. Leki z tej grupy odznaczają się dość długim działaniem, w zależności od leku może to być od 25 do 50 minut. U ludzi starszych czas działania może być wydłużony. Noworodki mogą być na te leki szczególnie wrażliwe, a starsze dzieci mogą wykazywać oporność na ich działanie.

[edytuj] Działania niepożądane

Alkaloidy kurary hamują działanie ACh również w innych miejscach, np. zwojach nerwowych układu autonomicznego. Może to prowadzić do działań niepożądanych takich jak obniżenie ciśnienia krwi i skurcz oskrzeli (przez zablokowanie regulacji układu wegetatywnego).

Powodują pojawienie się histaminy we krwi (histaminemia), co może prowadzić do wystąpienia pokrzywki, ślinotoku, zwiększonego wydzielania kwasu żołądkowego, a nawet zapaści.

[edytuj] Odtrutki

Działanie tych leków może zostać odwrócone poprzez zastosowanie leków z grupy inhibitorów czynności cholinoesterazy. Cholinoesteraza jest enzymem rozkładającym acetylocholinę do nieaktywnych: choliny i kwasu octowego. Zahamowanie tego enzymu powoduje wzrost stężenia acetylocholiny w płytce motorycznej, skutkuje to wypieraniem leku z receptora przez acetylocholinę i przywróceniem normalnego funkcjonowania mięśni. Stosowane są neostygmina, fizostygmina i galantamina. Ze względu na bradykardię występującą po podaniu neostygminy należy jej podanie poprzedzić podaniem atropiny.

[edytuj] Interakcje

Anestetyki ogólne, takie jak eter, halotan, enfluran, izofluran oraz niektóre antybiotyki wzmacniają działanie niedepolaryzujących leków zwiotczających. Do tych antybiotyków należą: gentamycyna, streptomycyna, aminoglikozydy, amikacyna, linkomycyna, tetracykliny. Tak samo leki znieczulające miejscowo lidokaina, bupiwakaina. Odwrotnie działają kortykosterydy.

[edytuj] Leki należące do grupy

kurara - już nie stosowana
chlorek alkuronium (n.m.) - Alloferin (n.h.), producent - ICN Polfa Rzeszów
cisatrakurium (n.m.) - Nimbex (n.h.), producent - GSK
bromek pankuronium (n.m.) - Pavulon, Pancuronium (n.h.), producent - Pavulon - Organon, Pancuronium - Jelfa
bromek wekuronium (n.m.) - Norcuron (n.h.), producent - Organon
benzosulfonian atrakurium (n.m.) - Tracrium (n.h.), producent - GSK
chlorek miwakurium (n.m.) - Mivacron (n.h.), producent - GSK
bromek rokuronium (n.m.) - Esmeron (n.h.), producent - Organon
bromek pipekuronium (n.m.) - Arduan (n.h.), producent - Gedeon Richter
turbokuraryna (n.m.) - Tubarin (n.h.), producent - GlaxoWellcome

n.m. - nazwa międzynarodowa
n.h. - nazwa handlowa

[edytuj] Bibliografia

Zając Marianna, Pawełczyk Ewaryst, Jelińska Anna Chemia leków dla studentów farmacji i farmaceutów, Wydawnictwo Naukowe AM w Poznaniu, Poznań 2006, ISBN 83-60187-39-8
Danysz A, red. Podstawy farmakologii. Wrocław: Volumed; 1996 ISBN 83-85564-26-8