Nisyros

Z Wikipedii

Miasteczko Mandraki

Stefanos, największy krater wulkanu

Nisyros (gr. Νίσυρος); zapisywane również jako Nissiros (wł. Nisiro) – grecka wyspa wulkaniczna na Morzu Egejskim. Stanowi część składową Dodekanezu, a znajduje się pomiędzy wyspami Kos i Tilos. Wyspa jest w przybliżeniu okrągłego kształtu, ma średnicę około 8 km i powierzchnię 41.6 km². W pobliżu Nisyros znajduje się kilka wysepek, z których największą jest Gyalí. W gestii władz lokalnych Nisyros znajduje się Gyalí (10 mieszkańców) oraz niezamieszkane: Pacheiá, Pergoússa, Kandelioússa, Ágios Antónios i Stroggýli. Wszystkie razem zajmują powierzchnię 50.055 km², a całkowita liczba mieszkańców wynosi 948. Nisyros jest wyspą górzystą; pośrodku niej znajduje się krater czynnego wulkanu. Wybrzeża są przeważnie skaliste, ale jest też kilka piaszczystych plaż (głównie po stronie północnej).

Wulkan jest obecnie słabo aktywny (nie wybucha), a w jego kraterze znajdują się fumarole. Ostatnią znaczniejszą aktywność – w postaci wybuchu pary – przejawił w roku 1888, po niewielkich erupcjach w latach 1871 i 1873; trzęsienia ziemi są częstym zjawiskiem. Okres szczególnej aktywności w latach 1996-1997 sprowadził na wyspę międzynarodowy zespół naukowców, których badania sponsorowała Unia Europejska. Aktywny sejsmicznie kompleks obejmuje dno morskie pomiędzy Nisyros a Kos, wysepkę Gyali, a także część wyspy Kos.

Według mitologii greckiej wyspa powstała w chwili, gdy Posejdon oderwał fragment Kos i rzucił w jednego z gigantów, by uniemożliwić mu ucieczkę. W starożytności Nisyros nosiła nazwę Porphyris. Starożytne mury, datowane na V wiek p.n.e. – fragment wyspowej acropolis, odkryto w pobliżu Mandraki. W czasach Herodota wyspa stanowiła – wraz z Kos, Halikarnasem i Kalyndają – małe państewko wasalne podległe zwierzchnictwu perskiemu, a podporządkowane bezpośrednio władzy królowej Artemizji. Wyspa była miejscem zaopatrzenia okolicznej ludności w kamienie młyńskie wykorzystywane w najstarszych młynach wodnych, co odnotowuje w swych epigramatach Antypater z Tessalonik w I wieku pne^[1].

Jedynym miastem i portem wyspy jest Mandraki (682 mieszkańców). Inne zamieszkane miejsca to wioski Paloi (167), Nikeia (48) i Emporios (25). Zgodnie ze spisem powszechnym z roku 2001, wszystkich mieszkańców społeczności jest 948 (w tym 10 na Gyalí), natomiast latem wyspę odwiedza wielu turystów i mieszkających gdzie indziej Nisyrian, którzy przyjeżdżają tu na wakacje. Turystyka nie jest tak rozwinięta jak na innych wyspach. Połowy macicy perłowej i zbiory pumeksu na Gyali stanowią główne źródła dochodów wyspiarzy. W przeszłości, dzięki uprawom na sztucznie zbudowanych tarasach, wyspa była samowystarczalna pod względem żywnościowym. Obecnie jednak uprawy zajmują znacznie mniejszą powierzchnię.

Na wyspę można dotrzeć statkiem z Pireusu i Kos, a w lecie jest wiele dziennych połączeń z wioską Kardamena na Kos. W użyciu jest również lokalny heliport.

Na wschód od Paloi znajdują się siarkowe źródła, które w latach 20. XX wieku były znane na całym świecie.

Tradycyjnym napojem Nisyros jest soumada, bezalkoholowy napój o smaku migdałowym.

Patronem wyspy jest święty Nikita. Ponadto na wyspie znajdują się cztery monastery greckiego kościoła prawosławnego, w których w czasach dzisiejszych mnisi nie zamieszkują, aczkolwiek w czasie najważniejszych świąt odprawia się tu nabożeństwa. Największym klasztorem jest Panagia Spiliani (Błogosławiona Panna Maria z Jaskini) w Mandraki. Został zbudowany pod murami zamku joannitów, którzy zajęli wyspę w roku 1315.