Orangutan
Z Wikipedii
| Orangutan | |
 Samiec |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ssaki |
| Podgromada | łożyskowce |
| Rząd | naczelne |
| Podrząd | małpy właściwe |
| Nadrodzina | małpy wąskonose |
| Rodzina | człowiekowate |
| Podrodzina | orangowate |
| Rodzaj | Pongo |
| Nazwa systematyczna | |
| Pongo | |
| (Lacépède, 1799) | |
 Systematyka w Wikispecies |
|
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
 Występowanie: Borneo i Sumatra |
|
Orangutan (Pongo) – rodzaj dużych małp człekokształtnych. Wyraz Orangutan jest wywodzony od malajskiego Orang Hutan oznaczającego człowiek leśny.
Spis treści |
[edytuj] Występowanie i biotop
Można je znaleźć jedynie w lasach deszczowych na Borneo i Sumatrze.
Orangutany są małpami nadrzewnymi, spędzającymi na drzewach niemal całe życie, poruszając się między koronami metodą brachiacji. Prowadzą dzienny tryb życia, w nocy przesypiają około 12 godzin. Grupy rodzinne tworzy samica z młodymi, czasami towarzyszy im samiec. Dorosłe samce zwykle prowadzą samotniczy tryb życia, kojarząc się z samicami na czas kopulacji.
[edytuj] Taksonomia
Dwie małe, izolowane populacje na Borneo i Sumatrze, klasyfikowane niegdyś jako podgatunki, są obecnie dzielone na dwa gatunki: organgutana borneańskiego Pongo pygmaeus i oragutana sumatrzańskiego Pongo abelii (nieco mniejszego i jaśniejszego, z białymi włosami na talerzach policzkowych). Orangutana borneańskiego prymatolodzy dzielą na trzy podgatunki: orangutana sarawaskiego P. p. pygmaeus występującego w północno-zachodniej części wyspy, orangutana wschodnioborneańskiego P. p. morio spotykanego na północnym wschodzie (w malezyjskiej prowicji Sabah) i na wschodzie, oraz orangutana centalnoborneańskiego P. p. wurmbii żyjącego w centralnej i południowej części indonezyjskiej prowincji Kalimantan).
[edytuj] Charakterystyka
Spędzają najwięcej czasu na drzewach spośród, małp człekokształtnych. Orangutany są małpami o długich rękach (rozstaw ramion do 225 cm) i krótkich nogach. Włosy długie, czerwonawe, rzadziej brązowe. Twarz naga, u samców występują szerokie talerze policzkowe; uszy małe przylegające. Kciuk i paluch krótkie, pozostałe palce długie. Dymorfizm płciowy silnie zaznaczony. Samce są dwukrotnie większe od samic. Samice mogą dorastać do około 130 centymetrów i ważą około 45 kg, podczas gdy w pełni dojrzałe samce osiągają wysokość 180 centymetrów i ważą ponad 120 kg.[1]
Małpy te dożywają w stanie dzikim 45-50 lat, w niewoli do ponad 65 lat. Ciąża trwa 255 – 275 dni, rodzi się z reguły jedno młode o masie urodzeniowej 1200 – 1600 g. Matki opiekują się dziećmi przez 6 – 8 lat, dojrzałość płciowa jest osiągana w wieku 10 – 12 lat.
[edytuj] Tryb życia
Jak inne małpy człekokształtne, orangutany są wysoce inteligentnymi zwierzętami. W połowie lat 90. XX wieku odkryto, że w jednej z populacji orangutanów osobniki regularnie posługują się narzędziami przy zdobywaniu pożywienia – odkrycia takiego dokonała wcześniej w latach 60. Jane Goodall, badając szympansy. Fakt ten został opisany w 2003 roku w periodyku Science. Orangutany są najmniej agresywnymi małpami i charakteryzują się przyjaznym nastawieniem. Notuje się również, że dzikie orangutany odwiedzają prowadzone przez ludzi ośrodki adaptacyjne dla osieroconych orangutanów, nawiązując z małymi kontakt i prawdopodobnie pomagając im w powrocie do życia w naturze. Samce wydają niskie, gardłowe odgłosy słyszane z odległości ok. kilometra.
.jpg/160px-Pongo_pygmaeus_(orangutang).jpg)
[edytuj] Pożywienie
Orangutany żywią się głównie owocami, liśćmi, termitami i owadami oraz jajami ptaków.
[edytuj] Zagrożenia
Orangutany są gatunkami zagrożonymi, przy czym P. abelii - krytycznie. Liczbę dziko żyjących orangutanów szacuje się na 45–69 tysięcy na Borneo (P. pygmaeus) i 7 300 na Sumatrze (P. abelii)[2]. Niszczenie ich środowiska naturalnego przez wyręby i wypalanie lasów oraz działalność wydobywczą nasiliło się szczególnie w ciągu ostatniego dziesięciolecia. Większość z tych działań jest nielegalna i ma miejsce w 37 z 41 parków narodowych, które oficjalnie są wyłączone z gospodarki leśnej i górnictwa.[3] Poważnym problemem jest także uprowadzanie małych na sprzedaż, co wiąże się zwykle z zabijaniem matek.
Badaczem szczególnie zasłużonym w ochronie gatunku jest Birute Galdikas.
Przypisy
- ↑ Sumatran Orangutan Society. [dostęp 2007-04-01].
- ↑ Caldecott & Miles, 2005
- ↑ The Last Stand of the Orangutan - raport ONZ (format pdf)
