Ostrów (powiat proszowicki)

Z Wikipedii


Ostrów
Województwo	małopolskie
Powiat	proszowicki
Gmina	Proszowice
Położenie	50° 14' 03'' N 20° 21' 41'' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	700
Strefa numeracyjna (do 2005)	12
Kod pocztowy	32-112
Tablice rejestracyjne	KPR
Położenie na mapie Polski Ostrów
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Kapliczka murowana z końca XIX wieku

Kapliczka klasycystyczna z XVII-XVIII(?) wieku

Ostrów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim, w gminie Proszowice.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krakowskiego.

[edytuj] Historia

1238 – wymieniono wieś "Ostrow".
1242 – wieś ta wymieniona jest w potwierdzeniu posiadłości klasztoru benedyktynek w Staniątkach przez Konrada, księcia mazowieckiego w Krakowie w 1242 roku. Wieś tę wraz z wielu innemi darował klasztorowi jego fundator Klemens kasztelan krakowski.
Około poł. XV wieku – według Jana Dłuosza: "było we wsi 22 łany kmiece i wyborny (optimum) folwark klasztorny, na trzy pola podzielony, z łąkami. Łany kmiece dają klasztorowi (w Staniątkach) po 20 skotów czynszu, po 2 kapłony a z nimi 2 grosze, 20 jaj, 2 sery, 2 korce owsa i 6 denarów; za miodowe i oprawne po pół grosza. Na Boże Narodzenie, Wielkanoc i Narodzenie Matki Boskiej po groszu i w te ostatnie święto po 2 koguty. Dziesięcinę dają biskupowi krakowskiemu wartości 20 grzywien. Folwark jej nie daje. Jest we wsi karczma, daje 3 grosze grzywny czynszu, i dwóch ogrodziarzy z rolą, dających po fertonie i 1 dniu pieszym roboty na tydzień".
1581 – było tu 18 łanów kmiecych, 3 ogrodziarzy z rolą, 6 komorn (komorników), bez bydła.
1789 - wymieniono 59 domów we wsi, w tym dwór i browar.
1827 – według spisu ludności były we wsi 54 domy i 307 mieszkańców.
1839 – na mapie oznaczony zespół dworski (bez znaków "dwór") z ogrodami i stawami.
1885 – wymieniony jako: "wś i folwark pow. Miechowski, gm. Klimontów, parafia Kościelec. Leży w pobliżu drogi bitej ze Skalbmierza do Słomnik, odległość 21 w. od Miechowa. Dobra Ostrów składają się w 1885 roku z folwarku Ostrów i Janów oraz wsi Ostrów. Rozległość dominalna mórg 971: folwark Ostrów grunta orne i ogród mr. 584, łąk mr. 41, nieużytki mr. 24, razem mr. 649; budynków murowanych 4 z drzewa 20; płodozmian 11-polowy. Folwark Janów gruntów ornych i ogrodów mr. 203, łąk mr. 25, pastwisk mr. 2, lasu mr. 86, nieużytki mr. 6, razem mr. 322; budynków z drzewa 3; płodozmian 9-polowy; las nieurządzony. Wś Ostrów osób 49, z gruntami mr. 268".
W okresie miedzywojennym – folwark własnością R. Michalskiej.
17 sierpnia 1944 – samolot aliancki z 31 dywizji RAF, po dokonaniu zrzutu dla powstańców warszawskich został zestrzelony i rozbił się w Ostrowie. Z kraksy, spośród 8 członków załogi ocalał tylko II pilot z RPA.
1945 – zespół folwarczno-parkowy zdewastowany przez miejscową ludność.
Lata 70. XX wieku – rozebrano murowany klasycystyczny spichlerz folwarczny z poł. XIX wieku.
1982 – budowa kaplicy pw. św. Ducha. Kaplica należy do parafii w Kościelcu, pełni rolę kościółka filialnego.
2004 – rozebrano zdewastowaną i grożącą zawaleniem oficyne pofolwarczną z końca XIX lub początku XX wieku.

[edytuj] Zabytki

Kapliczka murowana z końca XIX wieku, przebudowana w latach 30. XX wieku i 2008 roku. Wzniesiona na planie prostokąta, nakryta jest dachem z czerwonej dachówki z drewnianą sygnaturką na kalenicy. Elewacja frontowa kapliczki zwieńczona trójkątnym szczytem, drzwi wejściowe drewniane z podziałami pomalowane na brązowo, prowadzą do nich betonowe schody. Ściany zewnętrzne otynkowane, pomalowane na biało i rozczłonkowane pilastrami.
Kapliczka przydrożna w formie kamiennej kolumny nakryta prostokątnym zwięczeniem z kolumienkami, w środku rzeźba Matki Boskiej. Styl kapliczki to barok lub klasycyzm, ewentualne napisy i data zatarły się, kapliczkę datuje się na XVII lub XVIII wiek.
Figurka przydrożna na skrzyżowaniu drug, kamienna, w stylu klasycystycznym z 1841 roku. Przedstawia rzeźbę Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej na kaneloewanej kolumnie.
Figurka w lesie ostrowskim, przedstawia rzeźbę Matki Boskiej na filarowym postumencie. Napis i data na filarze nie czytelne, figurę można datować na XIX wiek.
Krzyż przydrożny przy drodze do Posiłowa. Krzyż żeliwny z postacią Jezusa Chrystusa, osadzony na kamiennym filarze. Napis i data na filarze nie czytelne, krzyż datuje się na XIX wiek.
Krzyż przydrożny, kamienny z 1948 roku. Na filarze krzyża napis NA CHWAŁE BOGU CZŁONKOWIE SPUDZ. JUTRZENKA W OSTROWIE R. 1948. RADA NADZO. BUJAK FR., NOWAK EDW., WIECZOREK J., ŚWIECA J., MUSIAŁ WŁ., JANCZYK WIN., KOWALSKI J., OLENDER JUL., RÓZGA JAN.
Dawna szkoła, drewniana z 1935 roku, przebudowana w latach 60. XX wieku.
Zespół folwarczno-parkowy w Ostrowie. Po 1945 roku zdewastowany, rozebrano dwór, czworaki oraz budynki gospodarcze. W latach 70. XX wieku rozebrano spichlerz folwarczny, murowany, w stylu klasycystycznym z poł. XIX wieku. W 2004 roku rozebrano oficynę folwarczną z końca XIX lub pocz. XX wieku(?). Park zniszczony, układ kompozycji nie czytelny, wycięto wiele starych drzew, obecnie pozostały dwa szpalery, luźne pojedyncze drzewa głównie kasztany oraz resztki stawów w dolinie.
Folwark w Ostrowie-Janowie. Składał się z drewnianych budynków gospodarczych i czworaków. Po 1945 roku wszystkie te budynki zostały rozebrane. Drewno z rozebranych budynków posłużyło okolicznym mieszkańcom do budowy domów. Po folwarku nie pozostał żaden ślad.

[edytuj] Inne obiekty

Kaplica pw. św. Ducha z 1982 roku, należy do parafii pw. św. Wojciecha w Kościelcu, pełni role kościółka filialnego. W kaplicy znajduje się późnobarokowy ołtarz główny, przeniesiony z kościoła w Kościelcu, gdzie znajdował się w nawie bocznej północnej (1 przęsło zachodnie). Ołtarz pochodzi z I poł. XVIII wieku, we wnęce ołtarza znajduje się krucyfiks z XVIII wieku. 2 figury świętych są nowsze i nie pochodzą z czasów powstania ołtarza. Ściany kaplicy są pokryte współczesnymi malowidłami z lat 80.XX wieku.
Remiza OSP, założona w 1940 roku, w obecnym budynku od lat 70. XX wieku. Budynek ten zbudowano na terenie pofolwarcznego parku. Po II wojnie światowej do lat 70. XX wieku remiza OSP mieściła się w spichlerzu folwarcznym.
Szkoła podstawowa i gimnazjum im. Lotników Alianckich.

[edytuj] Galeria

Spichlerz folwarczny z połowy XIX wieku, rozebrany w latach 70. XX wieku (1967 rok)	Zespół folwarczny, po prawej stronie oficyna, na wprost spichlerz (1970 rok)	Zespół pofolwarczny, po lewej stronie oficyna, po prawej remiza OSP (II.2003 rok)	Centrum wsi, po prawej stronie pozostałości parku i remiza OSP
Park pofolwarczny	Park pofolwarczny, remiza OSP	Figurka MBNP klasycystyczna z 1841 roku	Figurka MB w lesie Ostrowskim z XIX wieku
Krzyż żeliwny z XIX wieku	Krzyż kamienny z 1948 roku	Krzyż kamienny z 1948 roku	Kaplica pw. św. Ducha
Kaplica pw. św. Ducha	Dawna szkoła z 1935 roku	Kapliczka przydrożna w centrum wsi	Przydrożna kapliczka, położona w "starej wsi"