Z Wikipedii
Pismo starożytnego Egiptu opiera się na 3 rodzajach hieroglifów: znakach fonetycznych, ideograficznych oraz determinatywach. Odpowiedni ich układ pozwala tworzyć domyślny lub precyzyjny układ zdania mówionego. W razie potrzeby (zwłaszcza przy zapisywaniu obcojęzycznych nazw) starożytni Egipcjanie z reguły używali alfabetu [1] - grupy znaków jednospółgłoskowych reprezentujących 24 dźwięki. Samogłoski nie były zapisywane.
W egipskim piśmie hieroglificznym dany znak mógł pełnić jedną z trzech funkcji zależnie od kontekstu. Jednoznacznymi symbolami były tylko znaki reprezentujące bóstwa.
Niestety obecnie nie jest nam znany dokładny sposób wymowy hieroglifów, ponieważ jest to język wymarły. Jedynie przypuszczamy wartości fonetyczne, które ustalono na podobieństwo języka koptyjskiego, a także bazując na greckich podaniach.
[edytuj] Przykładowe znaki
Znaki jednospółgłoskowe
|
| Znak |
Tradycyjna transliteracja |
Wartość fonetyczna wg. Allena (2000) |
| Zapis |
MdC[2] |
Fonetyka |
Przypisy |
Staroegipski |
Średnioegipski |
|
|
egipski sęp |
3 |
A |
a |
semicki alef,
zwarcie krtaniowe - zawieszenie głosu |
[l] lub [ɾ] |
ciche [j] lub [ʔ] |
|
|
kwitnąca trzcina |
ỉ |
j |
i |
zwane jodh |
początkowe lub końcowe [i]; czasem [j] |
|
|
para kwitnących trzcin |
y |
y |
y |
podwojony jodh |
brak |
[j] |
|
|
dwie linie
lub rzeka (?) |
|
|
ramię |
c
lub
ʾ |
a |
a |
semickie ayin |
możliwe [d] |
[ʕ]; [d] możliwe ,że zachowane w dialektach lub słowach |
lub
|
pisklę przepiórki
lub
hieratyczne skrócenie [3] |
w |
w |
w/u |
semickie Waw
|
[w] ~ [u] |
|
|
goleń ze stopą |
b |
b |
b |
|
[b] ~ [β] |
|
|
trzcinowa mata lub taboret |
p |
p |
p |
|
przydechowe [pʰ] |
|
|
żmija rogata |
f |
f |
f |
|
[f] |
|
|
sowa |
m |
m |
m |
|
[m] |
|
|
fala na wodzie |
n |
n |
n |
|
[n] |
[n], czasem [l] |
|
|
usta |
r |
r |
r |
|
zobacz [1] |
[ɾ], czasem [l]
(dla niektórych dialektów zawsze jako [l]) |
|
|
trzcinowa ochronka |
h |
h |
h |
|
[h] |
|
|
lniany skręcony knot |
ḥ |
H |
h |
emfatyczne heth (pisane z kropką na dole),
|
[ħ] |
|
|
placenta - płaski placek, łożysko |
ḫ |
x |
kh |
twarde i gardłowe h (pisane również jako h z łukiem na dole),
a spółgłoska szczelinowa miękkopodniebienna bezdźwięczna |
[ɣ] |
|
|
brzuch zwierzęcia z sutkami i ogonem |
ẖ |
X |
kh |
bardziej miękkie niż poprzednia
a spółgłoska szczelinowa podniebienna bezdźwięczna |
[x] |
|
|
pofałdowane ubranie |
s |
s, z |
s |
Staroegipski dźwięk fonetyczny "rygla" nie jest znany, możliwe że było to z lub th |
[s] |
[s] |
|
|
rygiel |
[θ] |
lub
lub
|
sadzawka |
š |
S |
sz |
|
[ʃ] |
|
|
zbocze wzgórza |
ḳ
lub
q |
q |
k |
emfatyczne k (pisane z kropką u dołu),
a spółgłoska zwarta języczkowa bezdźwięczna |
[qʼ] |
|
|
wiklinowy kosz z rączką |
k |
k |
k |
|
przydechowe [kʰ]
w niektórych słowach, palatalizowane [kʲ] |
|
|
słój |
g |
g |
g |
twarde g |
[kʼ] |
|
|
bułeczka, "babeczka" |
t |
t |
t |
|
aspirowane [tʰ] |
|
|
pęta, lina |
ṯ
lub
t |
T |
cz |
czytane jako cz |
palatalizowane [tʲ] lub [ʧ] |
|
|
dłoń |
d |
d |
d |
|
ejektywne [tʼ] |
|
|
kobra |
ḏ
lub
d |
D |
dż |
czytane jak dż |
ejektywne [tʲ’] lub [ʧʼ] |
Znaki dwuzgłoskowe
|
|
|
Kręgosłup ze szpikiem wypływającym z obu końców |
3w |
Aw |
au |
|
|
|
Dłuto |
3b lub mr |
Ab lub mr |
ab lub mer |
|
|
|
Ibis z grzebieniem |
3h |
aks |
|
|
|
|
Nowonarodzone ciele |
iw |
iw |
iu |
|
|
|
Kroczące nogi |
iw(i) |
iw(i) |
|
det. ruchu; przyjść, iść, chodzić, biegać, odwrócić się; ideo. podróż |
|
|
Serce |
ib |
ib |
ib |
|
|
|
Skrzyżowane deski |
|
|
|
|
|
|
Garnek |
in lub nw |
... lub nw |
... lub nu |
|
|
|
Ryba |
in |
in |
in |
det.: ryba |
|
|
Oko |
ir |
ir |
ir |
det.: oko. widzieć |
|
|
Siedzący mężczyzna ze sztyletem |
|
|
|
|
|
|
Wiązka z trzcin |
is |
is |
is |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c3 |
aA |
aa |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kaczka |
|
aq |
ak |
|
|
|
|
cḏ |
aD |
adż |
|
|
|
|
w3 |
wa |
ua |
|
|
|
Harpun |
wc |
wA |
ua |
|
|
|
Rogi wołu |
wp |
wp |
up |
|
|
|
Zając |
wn |
wn |
un |
|
|
|
Roślina ? |
wn |
wn |
un |
|
|
|
Jaskółka |
wr |
wr |
ur |
det. wielki |
|
|
Wróbel |
|
|
|
det. mały, słaby, zły |
|
|
|
wḏ |
wD |
udż |
|
|
|
Jabiru |
b3 |
ba |
|
|
|
|
Kieł słonia |
|
bh |
|
|
|
|
Kaczka w locie |
p3 |
pA |
pa |
|
|
|
Plan domu |
pr |
pr |
pr |
det.: dom, budynek |
|
|
Lwi zad |
|
ph |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sierp |
m3 |
mA |
ma |
|
|
|
Dzbanek mleka w siatce |
mi |
mi |
mi |
|
|
|
Grupa zmarszczek na wodzie |
mw |
mw |
mu |
|
|
|
Tablica do gier |
mn |
mn |
men |
|
|
|
Kanał |
mr |
mr |
|
|
|
|
|
mr |
mr |
|
|
|
|
Berło |
mr lub 3b |
mr lub ab |
|
|
|
|
|
mḥ |
mH |
meh |
|
|
|
Trzy skóry lisa |
ms |
ms |
|
|
|
|
Penis |
mt |
mt |
met |
det.: męski (mąż, syn), kopulować |
|
|
|
|
Sęp |
mt |
mt |
met |
ideo. "matka" |
|
|
|
md |
|
|
|
|
|
Kosz |
nb |
nb |
|
|
|
|
Nóż rzeźniczy |
nm |
nm |
|
|
|
|
Para sitowia |
nn |
nn |
nen |
|
|
|
Perliczka |
nḥ |
nH |
neh |
|
|
|
|
ns |
ns |
nes |
|
|
|
|
nḏ |
nD |
nedż |
|
|
|
|
rw lub ... |
rw lub ... |
ru lub ha |
|
|
|
Związane kawałki drewna |
rs |
rs |
|
|
|
|
Kępa papirusu |
ḥa |
ha |
ha |
|
|
|
Kieł słonia |
... lub ḥw |
bh lub Hw |
... lub hu |
|
|
|
Część mechanizmu sterowego łodzi |
|
|
|
ideo. "sterowe wiosło" |
|
|
Studnia pełna wody |
ḥm |
Hm |
hem |
|
|
|
Kij folusznika |
ḥm |
hm |
|
|
|
|
Zioło |
|
hn |
|
det. roślina |
|
|
Twarz |
ḥr |
Hr |
her |
ideo. "twarz", oraz "na" |
|
|
Dzban na wodę |
ḥs |
Hs |
hes |
|
|
|
Kamienna maczuga |
ḥḏ |
HD |
hedż |
|
|
|
Lotos |
ḫ3 |
ha |
cha |
|
|
|
Wschód słońca |
ḫc |
xa |
cha |
|
|
|
Ramię trzymające cep |
ḫw |
xw |
chu |
|
|
|
|
ḫt |
xt |
chet |
det. "drewno", "drzwo" |
|
|
Oxyrhynchus (ryba) |
ẖ3 |
XA |
cha |
|
|
|
Koźla skóra |
ẖn |
Xn |
chen |
|
|
|
Wiosłujące ramiona |
|
hn |
|
|
|
|
Pniak rzeźniczy |
|
hr |
|
|
|
|
Kaczka |
s3 |
sA |
sa |
det.: ptak |
|
|
Pęta dla bydła |
s3 |
sa |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
s3 |
sA |
|
wcześniejsza wersja |
|
|
|
|
|
|
|
sw |
sw |
su |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Grot strzały |
sn |
sn |
|
|
|
|
Włóknista szmata |
sk |
sk |
sek |
|
|
|
Skóra przebita strzałą |
|
|
|
det. przebić |
|
|
Staw z kwiatami |
š3 |
sA |
sza |
|
|
|
Pióro |
sw |
sw |
su |
Skrócona forma dla "harmonia" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Sznur |
šn |
Sn |
szen |
|
|
|
Sznur |
šs |
Ss |
szes |
|
|
|
Skórzany bukłak na wodę |
šd |
sd |
szed |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Tłuczek moździerza |
qd |
kd |
ked |
ideo. "budować" i słów pochodnych |
|
|
Uniesione ramiona |
k3 |
kA |
ka |
|
|
|
Płonący węgiel |
km |
km |
kem |
ideo. w "czarny" |
|
|
Czarny ibis |
gm |
gm |
gem |
ideo. w "znaleźć" |
|
|
Para żeber |
gs |
gs |
|
uzup. dźw. dla im lub m |
|
|
Klin |
t3 |
tA |
ta |
|
|
|
Warstwa ziemi z ziarnkami piasku |
t3 |
t3 |
|
det. w "wieczność" |
|
|
Tłuczek |
ti |
ti |
ti |
|
|
|
Głowa z profilu |
tp |
tp |
|
ideo. w "głowa", "na, nad" |
|
|
Sztylet |
|
|
|
|
|
|
Sanie |
tm |
tm |
tem |
|
|
|
Kaczątko |
ṯ3 |
tA |
ta |
|
|
|
Ramię ofiarowujące bochen |
|
|
|
ideo. "dać" |
|
|
Bochen ofiarny |
di |
di |
|
ideo. "dać" |
|
|
Świder |
ḏ3 |
da |
|
|
|
|
Dolina między wzgórzami |
ḏw |
Dw |
dżu |
|
|
|
Kłębek lnu |
ḏr |
dr |
dżer |
|
|
|
Kolumna z trzciny (?) |
ḏd |
Dd |
dżed |
|
|
|
|
kp |
kp |
kep |
|
Znaki trójzgłoskowe
|
|
|
Drzewo |
i3m lub im3 |
iam lub ima |
|
det. drzewa |
|
|
Kolumna, słup |
iwn |
iwn |
|
ideo. "kolumna","słup" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Rzemień sandała (?) |
cnḫ |
ankh |
|
|
|
|
Maszt łodzi |
cḥc |
aha |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Włóknista szmata |
w3ḥ |
wah oraz sk |
|
|
|
|
Berło |
|
was |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
wab |
|
det. "czysty", "nieskazitelny" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Noga wołu |
|
whm |
|
|
|
|
Głowa psa |
wsr |
wsr |
|
|
|
|
Częściowo zaćmiony księżyc |
|
psd |
|
|
|
|
Cokół pomnika |
m3c |
maa |
|
|
|
|
Złoty kołnierz |
nbw |
nbw |
|
ideo. "złoto" oraz det. "drogocenny metal", |
|
|
Serce i tchawica |
nfr |
nfr |
|
|
|
|
Proporzec |
nṯr |
nTr |
|
ideo. "bóg" |
|
|
lina do pętania zwierząt |
rwḏ |
rwD |
|
|
|
|
nehacha (berło faraona) |
ḥḳ3 |
HqA |
|
ideo. "władca" |
|
|
Bochen na macie |
ḥtp |
htp |
|
ideo. "składać w ofierze" i podobnych |
|
|
Żuk gnojarz (skarabeusz) |
ḫpr |
hpr |
khpr |
|
|
|
Stojak na dzbany z wodą |
ḫnt |
hnt |
|
|
|
|
Berło |
|
hrp |
|
ideo. "kontrolować" i słów pochodnych (jako hrp lub shm) |
|
|
Wiosło |
ḫrw |
hrw |
|
|
|
|
Wrzeciono |
|
hsf |
|
|
|
|
Kamienny dzban |
ẖnm |
hnm |
|
|
|
|
Skrzyżowane pałki |
|
|
|
det. osobny, przejść, minąć |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Gwiazda |
dw3 |
dwa |
|
det. "gwiazda"; ideo. "księżyc" |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cierń |
spd |
spd |
|
ideo. i det. "ostry" |
|
|
graficzne przedstawienie tchawicy, często używany jako oznaka zawarcia przymierza |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kroczące nogi skomponowane z ostrzałką do noży |
|
ssm |
|
det. dla "prowadzić" i słów pochodnych |
|
|
Ostrzałka do noży |
|
ssm |
|
|
|
|
Strug na bloku |
stp |
stp |
|
|
|
|
Ucho wołu |
sḏm |
sdm |
|
ideo. i det. "słyszeć" |
|
|
Siedzący urzędnik |
|
sps |
|
ideo. "dostojny" ;det. zmarły urzędnik |
|
|
Kwitnąca turzyca |
šm3 |
SmA |
|
ideo. i det. "Górny Egipt" |
|
|
Hak z tobołkiem |
|
sms |
|
ideo. "podążać za" |
|
|
Ogrodzenie, płot |
|
ssp |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
nḏm |
nDm |
|
|
Logogramy w tym kartuszu transliteruje się jako:
przyjmując, że ii jest rozpatrywana jako pojedyncza litera i transliterowana jako i lub y.
Inny sposób działania hieroglifów - fonetyczny, ilustrują dwa egipskie słowa wymawiane jako pr (często również jako per). Pierwsze znaczy "dom" i jego wartość hieroglificzną bezpośrednio reprezentuje:
Hieroglif domu występuje tutaj jako logogram: przedstawia on słowo z pojedynczym znakiem. Wskazuje to wyraźnie pionowa linia poniżej hieroglifu.
Słowo pr oznacza czasownik wychodzić, opuszczać. Kiedy jest pisane, hieroglif przedstawiający dom używany jest jako symbol fonetyczny.
Hieroglif 'domu' oznacza spółgłoskę pr, a rysunek 'ust' poniżej jest fonogramem czytanym jako r, wzmacniając fonetycznie wyraz pr. Trzeci hieroglif jest tederminatywem (ideogramem) dla czasowników czynnych dających czytającemu pogląd na znaczenie słowa.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- ↑ Bridget McDermont, Odczytywanie hieroglifów egipskich, s. 22
- ↑ MdC - transliteracja Manuel de Codage nie wymaga stosowania znaków specjalnych (wykorzystuje do transliteracji znaki alfabetu łacińskiego)
- ↑ W hieratycznym piśmie - jako piśmie odręcznym - znaki o skomplikowanej formie zastępowano prostszymi, i tak pisklę przepiórki
zostało zastąpione spiralnym zwojem liny
. Takie graficzne uproszczenia niekiedy implementowano w hieroglifach - co właśnie miało miejsce w tym przypadku.
- Na podstawie angielskiej Wikipedii (en:Egyptian hieroglyphs):
- Allen, James P. (2000). Middle Egyptian: an Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs, Cambridge University Press. ISBN 0-521-77483-7.
- Collier, Mark & Bill Manley (1998). How to read Egyptian hieroglyphs: a step-by-step guide to teach yourself, British Museum Press. ISBN 0-7141-1910-5.
- Faulkner, Raymond O. (1962). Concise Dictionary of Middle Egyptian, The Griffith Institute. ISBN 0-900416-32-7.
- Gardiner, Sir Alan H. (1973). Egyptian Grammar, The Griffith Institute. ISBN 0-900416-35-1.
- Kamrin, Janice (2004). Ancient Egyptian Hieroglyphs; A Practical Guide, Harry N. Abrams, Inc.. ISBN 0-8109-4961-X
- Poprawność tłumaczenia w oparciu o:
- Praca zbiorowa pod red. Jadwigi Lipińskiej, Tajemnice Papirusów: Monika Dolińska - Trzcinką i Rylcem. Ossolineum, ISBN 83-04-04648-2
- Transkrypcja i transliteracja (niektóre) w oparciu o:
- Ancient Egypt Magazine nr. 38 (2006), Pam Scott, The Ancient Stones Speak cz. I, str. 36-44, ISSN 1470 9990
- Ancient Egypt Magazine nr. 40 (2007), Pam Scott, The Ancient Stones Speak cz. II, str. 32-39, ISSN 1470 9990
- W.V. Davies w tłumaczeniu Macieja G. Witkowskiego (1998), Egipskie hieroglify, Wydawnictwo RTW, ISBN 83-86822-89-9
- McDermott, Bridget Odczytywanie hieroglifów egipskich, Muza, Warszawa 2002 r., ISBN 83-7319-206-9
![[1]](http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Old_Egyptian_mouth_sign.JPG){kind=link}