Pryncypat (Rzym)
Z Wikipedii
Pryncypat (od łac. princeps civium Romanorum) - forma władzy w okresie Cesarstwa Rzymskiego wprowadzona po 27 r. p.n.e. przez Oktawiana Augusta. Skupiała władzę w rękach jednostki, przy pozorach zachowania instytucji republikańskich.
Ustrój ten został wprowadzony przez Oktawiana Augusta. Opierając się na ideologii republiki i zachowując większość dawnych instytucji państwowych, skupił on w swoich rękach całą władzę wojskową i cywilną. Pryncypat był formą sprawowania władzy przez pierwszego obywatela republiki princepsa (cesarza), skupiającego władzę jako imperator, princeps senatus, prokonsul zarządzający 18 prowincjami, najwyższy kapłan, trybun ludowy i cenzor ustalający listy senatorów. Pryncypat nie był dziedziczny, ale władca miał możliwość wyznaczenia swego następcy. Pryncypat trwał w Rzymie aż do rządów Dioklecjana.
Cesarze okresu pryncypatu:
-
- Dynastia julijsko-klaudyjska
- Oktawian August
- Tyberiusz
- Kaligula
- Klaudiusz
- Neron
-
- Dynastia Antoninów
- Nerwa
- Trajan
- Hadrian
- Antonin Pius
- Marek Aureliusz (początkowo wraz z Lucjuszem Werusem)
- Kommodus
-
- Okres przed Sewerami
- Pertynaks
- Didiusz Julian (W tym czasie cesarzami ogłaszają się również Pescenniusz Niger, Septymiusz Sewer oraz Klodiusz Albin)
-
- Dynastia Sewerów
- Septymiusz Sewer
- Karakalla (początkowo wraz z Getą)
-
- Obalenie Karakalli
- Makrinus
-
- Dynastia Sewerów
- Heliogabal
- Aleksander Sewer
Następnie cesarzem poprzez zamach stanu został Maksymin Trak, po nim Gordian I i jego syn Gordian II. Przez pół wieku cesarzami ogłaszało się samowolnie wielu wpływowych ludzi, większość z nich nigdy nawet nie była w Rzymie. Proceder ten osłabiał i rozbijał wewnętrznie Rzym aż do czasów Dioklecjana i jego prób wzmocnienia autorytetu władzy, owocujących dominatem - najpierw wprowadzeniem tetrarchii, a po śmierci Dioklecjana monarchii cesarskiej.
