Róża francuska

Z Wikipedii

Róża francuska
Rosa gallica var. officinalis
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	róża
Gatunek	róża francuska
Nazwa systematyczna
Rosa gallica L.
Synonimy
Rosa pumila Jacq.
Kategoria zagrożenia w Polsce (CzK) EX EW CR EN VU LR Kategoria: narażony
Galeria zdjęć i grafik

Róża francuska (Rosa gallica L.) – gatunek krzewu należący do rodziny różowatych (Rosaceae Juss.). Występuje w południowej i centralnej Europie. Kiedyś pospolity na terenie Polski, obecnie w środowisku naturalnym rzadki. Jest też rośliną uprawną.

Spis treści 1 Morfologia 2 Ekologia 3 Systematyka i zmienność 4 Zagrożenia i ochrona 5 Zastosowanie 6 Przypisy

[edytuj] Morfologia

Łodyga

Dorasta do 1,2 m wysokości. Pędy cienkie, nagie i proste z dwoma rodzajami drobnych kolców (nie cierni!); sierpowato zakrzywionych i prostych, a także z drobnymi igiełkowatymi szczecinkami. Pędy podziemne: krótkie, czołgające się dość grube kłącze.

Liście

Liście pierzasto-złożone, najczęściej 5-listkowe, o listkach szerokojajowatych, brzegiem gruczołkowato ząbkowanych. Wierzch ciemnozielony, pozornie skórzasty, spodem jaśniejszy, na nerwach delikatnie owłosione.

Kwiaty

Duże, pojedyncze, pięciopłatkowe, w ciemnoróżowym kolorze, charakteryzujące się silnym zapachem. Kielich o pierzastych działkach, mocno odgiętych w dół, szybko odpadający. Szyjki słupka nagie, lub nieco tylko owłosione.

Owoce

Niełupki. Duża liczba niełupek powstaje w czerwonym, kulistopodłużnym owocu pozornym, powstającym z rozrośniętego dna kwiatowego.

[edytuj] Ekologia

Rośnie w zaroślach, na miedzach, przydrożach. Preferuje miejsca suche.

[edytuj] Systematyka i zmienność

Tworzy mieszańce z różą drobnokwiatową, r. dziką, r. Jundziłła, r. kutnerowatą, r. polną, r. rdzawą, r. siną, r. Sherarda ^[1].

Odmiany ozdobne

Z krzyżówek róży francuskiej powstało wiele hybryd, które ogólnie stanowią grupę zwaną różami francuskimi, zalicza się je do najstarszych róż ogrodowych określanych jako "Róże historyczne". Do najbardziej znanych odmian zalicza się:

• Rosa galica var. officinalis – o czerwono-karminowych kwiatach, zwana u nas różą aptekarzy. Róża ta w Wojnie dwóch róż była emblematem rodu Lancasterów. Z tego powodu róża ta jest znana także pod nazwą "róży Lancasterów".
• Rosa galica var. violacea – o pąkach ciemnofioletowych, wpadających prawie w czerń i purpurowych kwiatach
• Rosa galica var. complicata – o kwiatach czerwonych z białymi środkami.
• Rosa galica var. versicolor – dwukolorowa, czerwono-różowa zwana też Rosa Mundi.

[edytuj] Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ochroną gatunkową od 2004 r. Ścisłą ochroną objęte są dziko rosnące okazy. Na wielu stanowiskach wyginęła w wyniku zniszczenia siedlisk. Jest także zagłuszana i zacieniana w wyniku naturalnej sukcesji zespołów leśnych. Jedno z liczniejszych stanowisk róż francuskich dziko rosnących w Polsce znajduje się w Wielkopolsce (droga z Nowieczka do Ostrowieczna).

W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski jest umieszczona w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)^[2]. Według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin – gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia VU)^[3].

[edytuj] Zastosowanie

• Roślina ozdobna – częsta w uprawie jako jedna z grup "róż parkowych" (jej odmiany i mieszańce).
  • Historia uprawy: Róża francuska znana była od czasów antycznych i uprawiana już przez Rzymian na terenie prawie całego Imperium. W tekstach Pliniusza Starszego (23-79 n.e.), identyfikowana jest z opisaną przez niego Różą z Miletu. Można ją też rozpoznać na freskach z Pompeii. Rembertus Dodonaeus (ok. 1550) nazywa ją Rosa sativa. Od Średniowiecza była szeroko używana ze względu na swe właściwości medyczne. W 1596 w swym katalogu roślin angielski chemik i botanik John Gerard nazywa ją Rosa rubra, natomias w "Hortus Eystettensis" niemieckiego botanika Basiliusa Beslera (1561-1629) występuje pod nazwą Rosa Milesia rubra flore pleno. W 1753 Linneusz skatologował ją pod nazwa Rosa gallica.
• Roślina lecznicza. Ma podobne własności, jak róża dzika.

Przypisy