Ray Charles
Z Wikipedii
Ray Charles | |
Ray Charles podczas koncertu w ramach Festival International de Jazz de Montréal w 2003 roku. |
|
Imię i nazwisko | Ray Charles Robinson |
Pseudonim | Brother Ray |
Data i miejsce urodzenia | 23 września 1930 Albany, Georgia, Stany Zjednoczone |
Pochodzenie | Greenville, Floryda, Stany Zjednoczone |
Data i miejsce śmierci | 10 czerwca 2004 Beverly Hills, Kalifornia, Stany Zjednoczone |
Gatunek | rhythm and blues, soul, blues, pop, country, jazz, gospel, piano blues, country blues, country soul, soul blues |
Zawód | muzyk, piosenkarz, aranżer, kompozytor |
Aktywność | 1974-2004 |
Wytwórnia płytowa | Atlantic, ABC, Warner Bros. Records |
Powiązania | The Raelettes, Quincy Jones, Betty Carter |
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons | |
Strona internetowa |
Ray Charles Robinson, znany jako Ray Charles (ur. 23 września 1930 w Albany w Georgii, zm. 10 czerwca 2004 w Beverly Hills) - amerykański piosenkarz, muzyk i pianista, uważany za artystę, który ukształtował rhythm and bluesa. Charles wprowadził pełne uczuć dźwięki do muzyki country oraz popularnej, a o jego interpretacji "America The Beautiful" Ed Bradley z programu 60 Minutes powiedział: "to ostateczna wersja, amerykański hymn - klasyk, taki, jakim jest mężczyzna, który go wykonał".[1]
Frank Sinatra określił Charlesa mianem "jedynego prawdziwego geniusza w tym biznesie".[1][2] W 2004 roku magazyn muzyczny Rolling Stone umieścił muzyka na miejscu #10 listy 100 największych artystów wszech czasów.[3][4]
Spis treści |
[edytuj] Biografia
[edytuj] Wczesne lata
Ray Charles Robinson urodził się 23 września 1930 roku w Albany w stanie Georgia.[5] Był synem Arethy Williams, pracownicy tartaku, i Baileya Robinsona, mechanika.[6] Jego rodzice nigdy się nie ożenili. Rodzina przeprowadziła się do Greenville na Florydzie, gdy Ray był dzieckiem. Wtedy też Bailey odszedł od Arethy, by ta mogła na nowo założyć rodzinę i wychowywać dzieci. Kiedy Charles miał pięć lat był świadkiem tego, jak jego młodszy brat, George, utopił się.[6]
W tym samym wieku Ray zaczął tracić wzrok, a mając siedem lat stał się całkiem niewidomy.[7] Muzyk nigdy nie wiedział dokładnie, co spowodowało jego problemy ze wzrokiem. Pewne źródła mówią, iż przyczyną mogła być jaskra lub zamydlona woda, która osiadała na oczach.[1] Charles uczęszczał do szkoły dla niewidomych Florida School for the Deaf and Blind w St. Augustine na Florydzie. Kiedy był w trakcie nauki w tej szkole, zmarła zarówno jego matka, jak i ojciec. Muzyk uczył się również komponować muzykę oraz grać na różnych instrumentach.[7]
Zanim Charles ukończył szkołę, zaczął grać w wielu zespołach, wykonujących różne gatunki muzyczne, w tym m.in. jazz. W tychże czasach stał się znany, jako muzyk zawsze noszący okulary przeciwsłoneczne.[8]
W 1947 roku Charles przeprowadził się do Seattle i wkrótce zaczął nagrywać, początkowo w wytwórni Swingtime.[7] Wtedy też powstał pierwszy hit muzyka, "Baby, Let Me Hold Your Hand", z 1951 roku. Rok później Ray spotkał Ahmeta Ertegüna i podpisał kontrakt z wytwórnią Atlantic.[7] Kiedy muzyk zaistniał na rynku muzycznym, jego imię i nazwisko zostało skrócone do Ray Charles z Ray Charles Robinson, by uniknąć zbieżności z bokserem Sugarem Rayem Robinsonem.[6]
[edytuj] Sukces
Niemal natychmiast po nawiązaniu współpracy z wytwórnią Atlantic muzyk nagrał dwa duże hity: piosenkę "It Should Have Been Me" oraz "Mess Around", autorstwa Ertegüna, które zdominowały amerykańskie listy przebojów w 1953 roku. Międzynarodowy sukces Charlesowi przyniósł jednak utwór "I Got a Woman", skomponowany przez Renalda Richarda, członka zespołu Raya. Piosenka uplasowała się na szczycie notowania Billboard R&B/Hip-Hop w 1955 roku. W tym samym zestawieniu aż do 1959 roku na miejscu #1 regularnie pojawiały się utwory muzyka, w tym m.in. "This Little Girl of Mine", "Lonely Avenue", "Mary Ann", "Drown in My Own Tears" i "Night Time Is the Right Time", wydane na kompilacyjnych albumach Hallelujah, I Love Her So, Yes Indeed! oraz The Genius Sings the Blues. W tym samym okresie Charles rozpoczął współpracę z grupą młodych dziewczyn z Filadelfii, tworzących zespół Cookies. Zaczęły one nagrywać z muzykiem w Nowym Jorku, stanowiąc poboczny wokal. Z czasem Ray zmienił nazwę ich grupy z Cookies na The Raelettes. Jednym z największych hitów w dorobku Charlesa jest piosenka "What'd I Say", która poza tym, że zajęła miejsce #1 na liście Billboard R&B/Hip-Hop, jako pierwszy utwór w historii muzyka uplasowała się w zestawieniu z muzyką popularną. Przed odejściem Charlesa z wytwórni Atlantic do wytwórni ABC w 1959 roku, z którą podpisał bardziej lukratywny kontrakt, muzyk zdążył jeszcze nagrać album The Genius of Ray Charles. Jedne z najpopularniejszych piosenek Raya: "Georgia on My Mind", "Hit the Road Jack" i "Unchain My Heart" pomogły mu odnieść sukces w muzyce popularnej, a album Modern Sounds in Country and Western Music oraz jego sequel Modern Sounds in Country and Western Music, Vol. 2 wprowadziły country do gatunków muzyki mainstream.
[edytuj] Kolejne lata
W 1965 roku Charles został aresztowany za posiadanie heroiny, od której uzależniony był przez niemal 20 lat.[6] Muzyk został wtedy zatrzymany po raz trzeci, jednak za każdym razem przyczyna była ta sama - narkotyki. W 1996 roku spędził rok na warunkowym przedterminowym zwolnieniu. Z nałogu wyleczył się w specjalistycznej klinice w Los Angeles.[1]
Pod koniec lat 60. oraz w latach 70. twórczość Raya składała się albo z hitów, albo z krytycznie ocenianych utworów.[7] Jego wersja "Georgia on My Mind" została 24 kwietnia 1979 roku uznana za hymn stanu Georgia.[7] Porównywalnie duży sukces osiągnęło unikalne wykonanie Charlesa piosenki "America The Beautiful". W listopadzie 1977 roku muzyk wystąpił w roli prowadzącego w popularnym programie telewizji NBC, Saturday Night Live.[9]
Pod koniec lat 80. wzrosła popularność Charlesa wśród młodzieży. Przyczyniła się do tego obecność Raya we współczesnej popkulturze. Wystąpił on bowiem gościnnie w filmie The Blues Brothers, a w 1985 roku jego piosenka "The Right Time" wykorzystana została w serialu telewizyjnym The Cosby Show. Na początku lat 90. Charles wystąpił również w reklamie napoju Pepsi, w której spopularyzował frazę "You Got the Right One, Baby!".
W 1989 roku Charles stworzył cover piosenki "Itoshi no Ellie" japońskiego zespołu Southern All Stars, którego tytuł brzmiał "Ellie My Love". Nagrany na potrzeby kampanii reklamowej jednego z największych japońskich producentów alkoholi, utwór uplasował się na pozycji #3 notowania Oricon.[10] Singel rozszedł się w Japonii w ilości 400,000 egzemplarzy i stał się tym samym najlepiej sprzedającym się singlem roku zachodniego artysty w tym kraju.[11]
Charles wystąpił podczas dwóch prezydenckich inauguracji w Stanach Zjednoczonych. W 1985 roku wystąpił w trakcie drugiej inauguracji Ronalda Reagana, a w 1993 roku wystąpił podczas pierwszej inauguracji Billa Clintona.[12]
Pod koniec lat 80. i na początku lat 90. Charles wystąpił kilka razy w programie telewizyjnym The Super Dave Osbourne Show. W tym samym czasie pojawiał się on gościnnie w wielu piosenkach oraz na wielu albumach innych artystów, w tym m.in. w hicie "I'll Be Good Too You", swojego przyjaciela Quincy Jonesa.
Po śmierci Jima Hensona w 1990 roku, Charles wystąpił w godzinnym programie The Muppets Celebrate Jim Henson w telewizji CBS, będącym hołdem dla zmarłego twórcy słynnego The Muppet Show. Muzyk wygłosił krótką mowę oraz wraz z obsadą The Muppet Show wykonał piosenkę "It's Not Easy Being Green".
[edytuj] Ostatnie lata
W 2000 roku Charles pojawił się gościnnie w serialu animowanym Śladem Blue, wcielając się w fikcyjną postać G-Clefa. W trakcie nagrań odcinka oraz po jego zakończeniu muzyk stworzył wraz z Traci Paige Johnson i Steve'em Burnsem, członkami obsady serialu, piosenkę "There It Is". Po jej nagraniu Ray powiedział: "To sprawiło mi najwięcej radości, odkąd spotkałem Ronalda Reagana w 1984 roku.".
W 2002 roku muzyk wystąpił podczas festiwalu Blues Passions Cognac we Francji.
W 2002 roku Ray był jednym z artystów, którzy wystąpili w ramach pokojowego koncertu w Rzymie. Koncert ten miał miejsce wewnątrz antycznego Koloseum i był pierwszym tego typu wydarzeniem w tym miejscu od roku 404. Występ zorganizowany został przez międzynarodową organizację Glocal Forum oraz fundację Listen Up Foundation, założoną przez Quincy Jonesa.
W czerwcu 2003 roku Charles wykonał z fanem swej twórczości, Vanem Morrisonem, piosenkę "Crazy Love". Zapis tego występu wydany został na kompilacyjnym albumie Morrisona z 2007 roku, The Best of Van Morrison Volume 3.
W 2003 roku muzyk wykonał "Georgia on My Mind" i "America the Beautiful" podczas bankietu w Waszyngtonie, co było jego ostatnim publicznym występem. Po raz ostatni Ray publicznie pojawił się 30 kwietnia 2004 roku, kiedy jego studio nagraniowe zostało uznane za miejsce historyczne miasta Los Angeles.[7]
Ray Charles zmarł 10 czerwca 2004 roku na raka wątrobowokomórkowego w swoim domu w Beverly Hills w Kalifornii, otoczony rodziną i przyjaciółmi.[13] Muzyk został pochowany na cmentarzu Inglewood Park Cemetery w Inglewood w Kalifornii.
Ostatni album muzyka, Genius Loves Company, wydany został dwa miesiące po śmierci Raya. Składa się z utworów nagranych przez Charlesa z różnymi artystami: B.B. Kingiem, Vanem Morrisonem, Willie Nelsonem, Jamesem Taylorem, Gladys Knight, Michaelem McDonaldem, Natalie Cole, Eltonem Johnem, Bonnie Raitt, Dianą Krall, Norah Jones i Johnny Mathisem. Płyta wygrała aż osiem nagród Grammy, a duety z Eltonem Johnem i B.B. Kingiem cieszyły się dużym uznaniem. Na albumie znalazła się piosenka "Over the Rainbow" Harolda Arlena w interpretacji Charlesa, która została wykonana podczas występu na cześć zmarłego muzyka.[14]
Po śmierci Charlesa ukazały się jeszcze dwa inne albumy z jego muzyką. Wydana w 2005 roku płyta Genius & Friends składa się z piosenek nagranych w duetach z artystami, których Charles wybrał osobiście w latach 1997-2005. Z kolei wydany rok później album Ray Sings, Basie Swings zawiera utwory powstałe w wyniku połączenia zapisu głosu muzyka z koncertu w 1974 roku z muzyką Counta Basie'a. Producentem tej płyty był perkusista Gregg Field, który grał razem z Charlesem oraz Basie'em.
[edytuj] Kontrowersje i krytyka
Mimo swego poparcia dla Martina Luthera Kinga, Jr. w latach 60. oraz organizacji African-American Civil Rights Movement, Charles wzbudził wiele kontrowersji, kiedy wybrał się w trasę koncertową po Afryce Północnej w 1981 roku, która była ówcześnie bojkotowana na arenie międzynarodowej z powodu obowiązującego tam apartheidu.[7]
Susaye Greene, była członkini zespołu Charlesa, The Raelettes, a także grup The Supremes i Wonderlove, obecnie artystka solowa, była jedyną piosenkarką z The Raelettes, która zaśpiewała na pogrzebie muzyka. Do tej sytuacji odniosła się nawet telewizja BBC, komentując: "Uwadze nie umknął fakt, że Susaye była jedyną członkinią The Raelettes, która zaśpiewała na pogrzebie Raya.".
[edytuj] Życie prywatne
Charles był żonaty dwukrotnie, posiadał dwanaścioro dzieci, które miał z dziewięcioma różnymi kobietami.[15][16] Jego pierwszą żoną była Eileen Williams. Ich małżeństwo nie trwało jednak długo, bo zawarte zostało 31 lipca 1951 roku, a zakończyło się w 1952 roku. Drugą żoną muzyka była Della Beatrice Howard Robinson, z którą miał trzech synów. Małżeństwo z Dellą trwało znacznie dłużej, bo od 5 kwietnia 1955 roku do 1977 roku. Wieloletnią przyjaciółką i partnerką Raya aż do chwili jego śmierci była Norma Pinella. Ray Charles zmarł 10 czerwca 2004 roku na raka wątrobowokomórkowego w swoim domu w Beverly Hills w Kalifornii, otoczony rodziną i przyjaciółmi.[13]
Dzieci muzyka to:
- Charles Wayne Hendricks (syn Marge Hendricks — członkini The Raelettes)
- Evelyn Robinson (córka Louise Mitchell)
- Raenee Robinson (córka Mae Mosely Lyles)
- Sheila Robinson (córka Sandry Jean Betts)
- Vincent Kotchounian (syn Arlette Kotchounian — pracowała z Charlesem jako fotograf przy tworzeniu albumu Would You Believe)
- David Robinson (syn Delli Robinson)
- Ray Charles Robinson, Jr. (syn Delli Robinson)
- Reverend Robert Robinson (syn Delli Robinson)
- Reatha Butler
- Alexandria Bertrand (córka Chantelle Bertrand)
- Robyn Moffett (córka Glorii Moffett)
- Ryan Corey Robinson den Bok (syn Mary Anne den Bok)
[edytuj] Dyskografia
[edytuj] Filmografia
- Swingin' Along (1961)
- Ballad in Blue (1964)
- The Big T.N.T. Show (1966) (dokument)
- The Blues Brothers (1980)
- Limit Up (1989)
- Listen Up: The Lives of Quincy Jones (1990) (dokument)
- Love Affair (1994)
- Szklanką po łapkach (1996)
[edytuj] Ray: film
W 2004 roku powstał film biograficzny, przedstawiający historię życia i kariery Raya Charlesa w latach 1930-1966. Jamie Foxx wcielił się w główną rolę, czyli rolę muzyka, która przyniosła mu nagrodę Akademii Filmowej dla najlepszego aktora pierwszoplanowego. Sam obraz również został nagrodzony najważniejszą nagrodą światowego przemysłu filmowego, Oscarem. Duża popularność, a także liczba nominacji i nagród zdobytych przez film zaskoczyła zarówno jego obsadę, jak i producentów.
Zanim rozpoczęły się zdjęcia do filmu, jego reżyser Taylor Hackford, zorganizował spotkanie Foxxa z Charlesem. Usiedli oni wtedy przy dwóch pianinach i zaczęli wspólnie grać. Ray sprawdzał aktora przez dwie godziny, po czym przestał grać, wstał, uścisnął Foxxa, dał mu swoje błogosławieństwo i powiedział: "To on... on potrafi to zrobić.".
Charles pragnął uczestniczyć w premierze filmu, jednak zmarł zanim ona nastąpiła. Zdążył jednak zapoznać się wcześniej za pomocą alfabetu Braille'a z dwiema scenami obrazu.
Informacje zawarte w końcowych napisach mówią, iż Ray oparty jest na prawdziwych wydarzeniach, ale część postaci, miejsc i sytuacji została nieco zmieniona.
[edytuj] Wyróżnienia i zaszczyty
Poza zdobyciem kilkudziesięciu statuetek Grammy, Charles był w swoim życiu wielokrotnie wyróżniany w inne sposoby. W 1979 roku był jednym z pierwszych artystów, którzy zostali umieszczeni w Georgia State Music Hall of Fame.[17] Wersja Raya "Georgia on My Mind" została ponadto ustanowiona hymnem stanu Georgia.[18] W 1981 roku muzyk otrzymał swoją gwiazdę na Hollywood Walk of Fame. Ray był jednym z pierwszych artystów wprowadzonych do Rock and Roll Hall of Fame, podczas inauguracyjnej ceremonii muzeum w 1986 roku.[19] W 1986 roku Charles został uhonorowany przez Kennedy Center.[20] W 1987 roku muzyk otrzymał nagrodę Grammy Lifetime Achievement Award. W 1991 roku stał się on członkiem Rhythm & Blues Foundation. W 1998 roku Ray wraz z Ravi Shankarem otrzymał nagrodę Polar Music Prize. W 2004 roku Charles został wprowadzony do Jazz Hall of Fame oraz National Black Sports & Entertainment Hall of Fame.[21] 27 grudnia 2007 roku Ray został wprowadzony do Hit Parade Hall of Fame.
W 2004 roku magazyn muzyczny Rolling Stone umieścił muzyka na miejscu #10 listy 100 największych artystów wszech czasów.[4]
Ceremonia rozdania nagród Grammy w 2005 roku została w całości zadedykowana Charlesowi.
7 grudnia 2007 roku w Albany w Georgii otwarty został plac Ray Charles Plaza z obrotowym, oświetlanym pomnikiem muzyka siedzącego przy pianinie.
[edytuj] Ray Charles Post Office Building
We wtorek, 12 lipca 2005 roku, Prezydent George Bush podpisał ustawę (PL 109-25) złożoną przez członkinię Kongresu, Diane E. Watson, zgodnie z którą budynek poczty położony przy bulwarze W. Washingtona 4960 w Los Angeles w Kalifornii przyjął imię Charlesa i obecnie nosi nazwę Ray Charles Post Office Building. 24 sierpnia 2005 roku Kongres Stanów Zjednoczonych uhonorował muzyka, zmieniając nazwę poczty West Adams Station w Los Angeles na Ray Charles Station.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 The Genius Of Ray Charles (en). 60 Minutes.
- ↑ Ray Charles scheduled to "Hit the Road", come to Austin (en). The Daily Texan, 25 listopada 2006.
- ↑ Ray Charles (en). Rolling Stone.
- ↑ 4,0 4,1 100 Greatest Artists of All Time (en). Rolling Stone.
- ↑ A Singular Blend of Styles (en). Washington Post.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Ray Charles Biography (en). SwingMusic.net, 14 lutego 2008.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 Obituary: Ray Charles (en). Bohème Magazine.
- ↑ Ray Charles on Ray (en). Black-Network.com.
- ↑ SNL Transcripts: Ray Charles (en). SNLTranscripts.com.
- ↑ Ray Charles' albums and singles on Japanese chart (en). Ukmix.org.
- ↑ List of best-selling international singles in Japan of 1989 (en). Oricon.
- ↑ Internet Movie Database Bio on Ray Charles (en). IMDb.com.
- ↑ 13,0 13,1 The Death of Ray Charles (en). FindADeath.com.
- ↑ Many Pay Respects To Ray Charles (en). CBS News.
- ↑ Marriages of Ray Charles (en). About.com.
- ↑ The Genius Of Ray Charles, 60 Minutes Looks Back At The Life And Loves Of A True Original (en). CBS News, 14 października 2004.
- ↑ List of Inductees (en). Georgia Music Hall of Fame.
- ↑ State Song (en). Georgia Secretary of State.
- ↑ Inductees (en). Rock and Roll Hall of Fame & Museum.
- ↑ Kennedy Center (en). List of Kennedy Center Honorees.
- ↑ National Black Sports & Entertainment Hall of Fame (en). National Black Sports & Entertainment.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona Raya Charlesa (en)
- Ray Charles w Internet Movie Database (IMDb) (en)
- Ray Charles na stronie magazynu Rolling Stone (en)
- Ray Charles w Rock and Roll Hall of Fame (en)
- Ray Charles w Songwriters Hall of Fame (en)
- Analiza twórczości Raya Charlesa oraz galeria zdjęć (en)
- Pomnik Raya Charlesa w Greenville na Florydzie (en)
Ray Charles (Hallelujah, I Love Her So) • The Great Ray Charles • Yes Indeed! • Soul Brothers • Soul Meeting • Ray Charles at Newport • What'd I Say • The Genius of Ray Charles • In Person • The Best of Ray Charles • The Genius Hits the Road • Dedicated to You • Ray Charles and Betty Carter • Genius+Soul=Jazz • Modern Sounds in Country and Western Music • Modern Sounds in Country and Western Music Volume Two • Ingredients in a Recipe for Soul • Sweet & Sour Tears • Have A Smile With Me • Live in Concert • Together Again • Crying Time • Ray's Moods • Invites You to Listen • Portrait of Ray • I'm All Yours Baby! • Doing His Thing • Love Country Style • My Kind of Jazz • Volcanic Action of My Soul • A Message From the People • Through the Eyes of Love • Jazz Number II • Come Live With Me • Renaissance • My Kind of Jazz, Part 3 • True to Life • Love & Peace • Ain't It So • Brother Ray Is At It Again • Wish You Were Here Tonight • Do I Ever Cross Your Mind • Friendship • The Spirit of Christmas • From the Pages of My Mind • Live • Just Between Us • Would You Believe? • My World • Strong Love Affair • Thanks For Bringing Love Around Again • Genius Loves Company • Genius & Friends • Ray Sings, Basie Swings
Albumy koncertowe: Ray Charles at Newport • What'd I Say • Live in Concert • Genius in Concert L.A. • Ray Charles Live • Live in Japan • It's a Blues Thing • Berlin, 1962 • In Concert • Golden Legends • Live At The Montreux Jazz Festival • Genius Of Soul Live • Genius • Ray Rare & Live • Ray Charles In Concert • In Concert • Live Series • Live in Berlin 1962 • Best Of Ray Charles: Live • Live at the Olympia 2000 • In Concert: I Can't Stop Loving You • Soul Genius • Golden Legends: Ray Charles Live • Forever Gold: Ray Charles
Wydania DVD i wideo: Blues Brothers • That Was Rock • Video Album 2 • Evening with Ray Charles • Ballad in Blue • America the Beautiful • Live 1991 • Genius of Soul • In Concert • Live At Montreux Jazz Festival • Ray Charles Celebrates A Gospel Christmas With The Voices Of Jubilation! • Concert of November 22nd 2000 at the Olympia • Ray Charles Live: In Concert with the Edmonton Symphony • Soul of the Holy Land: August 1973 • Ô-Genio: Live In Brazil, 1963 • Live at the Olympia 2000 • Dick Cavett Show: Ray Charles Collection • In Concert: I Can't Stop Loving You • 50 Years in Music • Ray Charles with the Voices of Jubilation • At the Olympia
Box sety: • Birth of Soul • World of Ray Charles • Genius & Soul: The 50th Anniversary Collection • This Is Gold • Ray Charles • Ray Charles Live • Anthology • Definitive Gold