Richard Sorge
Z Wikipedii
Richard Sorge (ur. 4 października 1895 w Adżikend okr. Baku w ówczesnej Rosji, obecnie w Azerbejdżanie; zm. 7 listopada 1944) – agent wywiadu sowieckiego, dziennikarz niemiecki; od 1919 członek KPD, od 1925 w WKP(b).
Był jednym z dziewięciorga dzieci Wilhelma Sorge – inżyniera górniczego – i jego żony Niny. Rodzina wróciła do Niemiec, gdy Sorge miał trzy lata.
Wuj Richarda Sorge był sekretarzem Karola Marksa.
Podczas I wojny światowej jako ochotnik wstąpił do wojska. Podczas działań na froncie zachodnim w 1916 r. zranił go szrapnel, łamiąc obie nogi i powodując okulawienie do końca życia. Awansowany do stopnia kaprala, otrzymał Krzyż Żelazny i został zwolniony z wojska z powodu stanu zdrowia.
Podczas leczenia studiował dzieła Marksa i Engelsa, a ich lektura przekonała go do komunizmu. Resztę czasu wojny poświęcił na studia ekonomii i nauk politycznych w Berlinie, Kilonii i Hamburgu. W 1920 r. uzyskał doktorat z nauk politycznych przedstawiając pracę Die Reichstarife des Zentralverbandes deutscher Konsumvereine. W tym czasie wstąpił do KPD.
Za swoje poglądy stracił pracę nauczyciela i później pracę górnika. Było to powodem wyjazdu do Moskwy, gdzie stał się młodym agentem Kominternu.
W 1921 r. powrócił do Niemiec, osiedlił się w Solingen, poślubił Christianę Gerlach i zatrudnił w redakcji "Bergische Arbeiterstimme". W 1922 r. przeniósł się do Frankfurtu, gdzie kontynuował pracę jako dziennikarz.
W 1924 r. wrócił do Moskwy, gdzie pracował w Departamencie Spraw Międzynarodowych Kominternu i odnawia kontakty z OGPU, stając się agentem wywiadu. W tym czasie rozpadło się jego małżeństwo.
W 1930 r. został wysłany do Szanghaju, gdzie pod przykrywką korespondenta "Frankfurter Zeitung" szpiegował dla Rosjan. Tam poznał japońskiego dziennikarza Ozaki Hozumi, pracującego dla gazety "Asahi Shimbun", z którym później podjął współpracę szpiegowską. W styczniu 1932 opisywał chińsko-japońskie walki uliczne w Szanghaju. W grudniu tego roku został odwołany do Moskwy.
Sorge został odznaczony i ożenił się powtórnie. W 1933 r. został wysłany do Berlina, pod kryptonimem Ramsay, aby odnowić kontakty z redakcją "Frankfurter Zeitung", co umożliwiło wysłanie go jako niemieckiego korespondenta do Japonii. 6 września 1933 r. przybył w tym charakterze do Jokohamy.
W latach 1933-1934 Sorge zbudował siatkę szpiegowską pracującą dla NKWD w Japonii. Jego agenci mieli kontakty z głównymi politykami, dzięki czemu uzyskał informacje o japońskiej polityce zagranicznej.
Ponownie nawiązał kontakt z Ozaki Hozumi, który miał dostęp do Fumimaro Konoye, premiera Japonii, dzięki czemu mógł kopiować i dostarczać Sorgemu tajne dokumenty.
Oficjalnie Sorge wstąpił do NSDAP i pracował dla lokalnej ambasady i ambasadora Eugena Otta jako agent Abwehry. Pozwoliło mu to na potwierdzanie informacji w drugim źródle. Jednak z powodu stresu popadł w alkoholizm.
Sorge przekazał Rosjanom informacje o pakcie antykominternowskim, pakcie berlińskim i ostrzegł o ataku na Pearl Harbor. Podał dokładną datę rozpoczęcia planu Barbarossa. Moskwa podziękowała za informację, ale nie podjęła żadnych działań.
Podczas bitwy o Moskwę przekazał informację, że Japonia nie ma zamiaru atakowania Rosji od wschodu. Ta kluczowa informacja pozwoliła Rosjanom przesunąć siły z Syberii i uratować Moskwę.
Japoński kontrwywiad (Tokko) przechwytywał informacje Sorgego i podjął obserwację, w wyniku której 14 października został aresztowany Ozaki, a 18 października 1941 Sorge.
7 listopada 1944 Richard Sorge i jego pomocnik Ozaki Hozumi zostali powieszeni.
Rosja oficjalnie nie podziękowała Sorgemu aż do 1964 r., kiedy pośmiertnie przyznano mu tytuł Bohatera Związku Radzieckiego. Wcześniej było to niemożliwe, gdyż Stalin nie dopuszczał do ujawnienia informacji o zbagatelizowaniu komunikatu wywiadu, uprzedzającego o napaści Niemiec na ZSRR w 1941 r.
W 1961 r. we Francji, w koprodukcji z Niemcami, Włochami i Japonią, nakręcono film Qui êtes-vous, Monsieur Sorge? (Kim pan jest doktorze Sorge?), który był bardzo popularny w Związku Radzieckim.
