Ryczywół (województwo mazowieckie)

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy Ryczywołu, dawnego miasta w woj. mazowieckim. Zobacz też: Ryczywół, również dawne miasto, ale w woj. wielkopolskim.

Współrzędne: 51°41' N 21°26' E


Ryczywół
Województwo	mazowieckie
Powiat	kozienicki
Gmina	Kozienice
Sołtys	Leszek Matuszewski
Położenie	51° 41' N 21° 26' E
Liczba mieszkańców (2005) • liczba ludności	1300
Strefa numeracyjna (do 2005)	48
Kod pocztowy	26-912
Tablice rejestracyjne	WKZ
Położenie na mapie Polski Ryczywół
Kościół w Ryczywole
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Ryczywół – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie kozienickim, w gminie Kozienice.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie radomskim.

[edytuj] Nazwa

Nazwa pochodzi najprawdopodobniej od słów "ryczy" i "wół" i związana jest bydłem przeganianym tędy z Rusi Halickiej na Śląsk. Inna wersja to pochodzenie od greckiego "riks wele", czyli królewski kamień, przy którym miała się gromadzić okoliczna ludność na wiece.

[edytuj] Położenie

Rzeka Radomka w Ryczywole

Miejscowość położona w Puszczy Stromeckiej u ujścia rzeki Radomki do Wisły na dawnych szlaku handlowym z Rusi Halickiej na Śląsk, obecnie przy drodze Warszawa-Kozienice-Sandomierz.

Ryczywół wraz z całą ziemią radomską położony jest na północnych krańcach Małopolski a dokładniej w ziemi sadnomierskiej w pobliżu granicy z Mazowszem.

[edytuj] Historia

XIII w. początki Ryczywołu, wymieniana przez Długosza parafia Św. Katarzyny
1369 miasto jako królewszczyzna, starostą jest mieszczanin Jan Pylik, wymieniany jest dwór królewski w Ryczywole
1393 dzierżawę obejmuje rycerz Andrzej Ciołek z Ostrołęki nad Pilicą (Królowa Jadwiga zapisuje mu i jego spadkobiercom dwór z miastem, przyległe wsie i dochody z komory celnej za 500 grzywien praskich), istnieje tu gród obronny
1407 siedziba starostwa niegrodowego
1409 Ryczywół otrzymuje prawa miejskie magdeburskie i własny samorząd oraz inne przywileje z rąk króla Władysława Jagiełły
1413 zalecenie króla Władysława Jagiełły o ujednoliceniu myta za przeprawę mostową dla mieszczan, w mieście istnieje komora celna i most na Radomce (najprawdopodobniej od końca XIII wieku)
XV-XVI w. - kolejno właścicielami miasta zostają Piotr Dunin, Jan Dunin z Prawkowic, w mieście powstaje port i zakłady szkutnicze
1494 miasto własnością zięcia Piotra Dunina, Pakosza Zwolskiego
1513 kolejni właściciele to Hieronim i Abraham Leżeńscy z Leżenic, potem Drzewieccy
1655 zniszczenie miasta przez Szwedów, także przez ponowne wylewy Wisły i Radomki
1664 w mieście nadal istnieje dwór starościński
wrzesień 1673 król Michał Korybut Wiśniowiecki wydaje tu uniwersał ochronny od ciężarów wojskowych dla miejscowego mieszczaństwa
1681 król Jan III Sobieski potwierdza ów uniwersał, uprzednio w 1677 potwierdzając prawa Żydów (liczne przywileje handlowe i gospodarcze)
1761 król August II Mocny wydaje przywilej na powstanie gminy żydowskiej w Ryczywole
1798 wzmiankowany dwór starościński, wzmiankowany jeszcze na planie z 1830, miasto podupada na skutek złego gospodarowania starostów i wylewów rzek
XVIII w. zbiera się tutaj Sejm Żydów Polskich (Waad Arba Aracot)
1813 relokacja miasta i budowa w nowym miejscu wg planów Tomasza Wiarenka (2,5 km od poprzedniego miejsca)
po 1831 siedziba carskiego majoratu i przekazane za zasługi płk. Selwanowi
1869 odebranie praw miejskich w odwet za liczny udział mieszkańców w powstaniu 1863
15 września 1939 31 Pułk Piechoty Strzelców Kaniowskich ppłk. Wincentego Wnuka z Armii "Łódź" krwawo przebija się z okrążenia do Wisły
1944 całkowite zniszczenie Ryczywołu w czasie walk na przyczółku warecko-magnuszewskim
1968-1979 budowa elektrowni w pobliskich Kozienicach i rozwój wsi.

[edytuj] Związani z Ryczywołem

Maciej z Ryczywołu, 1517 opat sieciechowski, budowniczy klasztoru w Sieciechowie
Anzelm Gostomski (1508-1588) starosta m.in. ryczywolski
Samuel Szmelke Horowitz (1726-1778), wychowawca i nauczyciel cadyków Lewi Icchaka z Berdyczowa i Isroela ben Szabbetaj Habsteina 'Magida' z Kozienic