Przyczółek warecko-magnuszewski

Z Wikipedii

Działania na przyczółku 1-16 sierpnia 1944

Działania na przyczółku 16 sierpnia-12 września 1944

Przyczółek warecko-magnuszewski utworzony na początku sierpnia 1944 roku przez jednostki Armii Czerwonej 8. Armii Gwardii gen. Wasilija Czujkowa, należącej do 1. Frontu Białoruskiego marszałka Konstantego Rokossowskiego.

W lipcu 1944 jednostki radzieckie i polskie sforsowały rzekę Bug. Pierwsze jednostki przerzucone zostały przez Wisłę dnia 1 sierpnia 1944. Ostatecznie przyczółek oparł się na linii Pilicy i Radomki, osiągając w ciągu 4 dni szerokość 18 km i głębokość 15 km^[1]. Niemcy początkowo nie docenili znaczenia przyczółka i do próby likwidacji przystąpili dopiero 9 sierpnia. W celu likwidacji przyczółka Niemcy ściągnęli elementy Dywizji Pancerno-Spadochronowej "Hermann Göring" (140 czołgów i 90 samochodów pancernych), 19. Dywizji Pancernej (90 czołgów i 40 dział pancernych).

W walkach obronnych, obok jednostek radzieckich walczyły również oddziały 1. Armii Wojska Polskiego m.in. ściągnięta na pomoc wykrwawionym oddziałom radzieckim 1 Brygada Pancerna im. Bohaterów Westerplatte licząca w tym czasie ok. 22 000 żołnierzy i 86 czołgów (w tym 71 szt. T-34)^[1]. Atak niemiecki załamał się pod Studziankami, gdzie Wehrmacht poniósł ciężkie straty w wyniku kontruderzenia 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte. W wyniku walk Niemcy stracili kilkuset żołnierzy i 40 pojazdów, Polacy zaś 94 zabitych, 200 rannych i 27 czołgów^[1]. 14 sierpnia polscy czołgiści i radziecka piechota opanowali Studzianki górujące nad okolicą.

14 stycznia 1945 roku z przyczółka wyszło uderzenie rozpoczynające wielką ofensywę styczniową, w wyniku której Niemcy utracili Warszawę, Łódź, Bydgoszcz i Poznań, a 31 stycznia dotarto nad Odrę, zajmując przyczółek na jej zachodnim brzegu odległy o 70 km od Berlina^[1].

W 20 rocznicę bitwy pancernej pod Studziankami zostało zorganizowane mauzoleum poległych żołnierzy polskich i radzieckich w Studziankach Pancernych. W 1977 przy drodze z Góry Kalwarii do Magnuszewa otwarto Skansen Bojowy 1 Armii Wojska Polskiego w Mniszewie.