Badania archeologów dowodzą, że już w czasach neolitu miało miejsce osadnictwo na terenie dzisiejszego Rzeszowa. Już przed nadaniem praw miejskich, w rejonie dzisiejszego Staromieścia istniał tu duży gród, prawdopodobnie zamieszkany przez Słowian i Celtów, których obecność na terenach Małopolski udowodnili historycy i archeologowie.
Gród miejski najprawdopodobniej założyli w okresie między XI a XIII wiekiem Polacy. Rusini, którzy skorzystali z piastowskiego rozbicia dzielnicowego zajęli ziemię od Sanu aż po Wisłok. Następnie podzielili ją na włości (wołost'), z których każda miała swój gród. Rzeszów leżał po polskiej stronie i był niejako miastem konkurencyjnym dla grodu po drugiej stronie rzeki (dzisiaj jest to Pobitno). Gród Rzeszów znajdował się na terenie obecnego Staromieścia, między rzekami Wisłok i Przywra, co umożliwiało handel i wymianę towarów wzdłuż linii rzeki oraz drobną żeglugę śródlądową. Definitywnie Rusini zajęli Rzeszów w XIII wieku, Piastowie cofając się dalej na zachód w stronę Krakowa stworzyli nową osadę w pobliżu Mrowli wznosząc duży pagórek pośród bagien. Miejsce to było wyjątkowo trudne do zdobycia, ponieważ przez moczary od strony wschodniej prowadziła tylko jedna dróżka. Po zjednoczeniu Polski przez Władysława Łokietka właściwy Rzeszów nadal pozostawał w rękach Rusinów. Dopiero około roku 1340 Kazimierz Wielki przyłącza do Polski Księstwo Włodzimiersko-Halickie. Ziemie te obsadził swoimi zaufanymi poddanymi i rycerzami. Włość rzeszowską dnia 19 stycznia 1354 dostaje Jan Pakosławic herbu Półkozic ze Stróżysk, który przyjął nazwisko Rzeszowski.
[edytuj] Zobacz też: