Selim I Groźny

Z Wikipedii

Selim I Groźny (Okrutny) (10 października 1465 – 22 września 1520) - sułtan Turcji Osmańskiej w latach 1512 - 1520. Nazywany Yavuz, co znaczy odważny. Syn sułtana Bajazyda II. Ojciec Sulejmana Wspaniałego.

W 1512 r. doszedł do władzy, usuwając ojca, przy poparciu gwardii janczarów.

W 1514 r. pokonał siły perskie szacha Ismaila I w bitwie na równinie Czałdyran (Çaldiran, 23 VIII) i zagarnął większość ziem Kurdystanu i część Armenii. W 1515 r. niektórzy kurdyjscy przywódcy plemienni poddali się protekcji sułtana.

Rozgromił wojska Mameluków w bitwach pod Mardż Dabik (24 VIII 1516 r.) koło Aleppo i pod Ar-Randanijją (22 I 1517 r.), dzięki czemu przyłączył do imperium Syrię, Palestynę, Jordanię, Egipt i Al-Hidżaz. Zawładnął w ten sposób Mekką i Medyną, a także świętym miastem Jerozolimą i dawnymi stolicami kalifatów: Damaszkiem (niegdyś stolica Omajjadów) i Kairem (przed wiekami siedziba Fatymidów).

Po podbiciu Egiptu sprowadził do Stambułu kalifa Al - Mutawakkila III (1508 - 1517 r.), ostatniego potomka Abbasydów żyjącego dotąd pod kuratelą Mameluków. Po jego śmierci Selim I sam przyjął tytuł kalifa, stając się w ten sposób najwyższym rangą władcą muzułmańskim, przynajmniej dla wspólnoty sunnitów.

W 1519 r. zwierzchnictwo sułtana uznała Algieria.

Selim I był jednym z głównych budowniczych potęgi i prestiżu państwa osmańskiego i jego pozycji w świecie islamu. Podboje sułtana na długo ukształtowały mapę polityczną Bliskiego Wschodu. Częściowo ich skutki widoczne są do dziś (Kurdystan).