Siły Zbrojne Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji

Z Wikipedii

Siły Zbrojne Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji – rosyjska kolaboracyjna formacja zbrojna podporządkowana Komitetowi Wyzwolenia Narodów Rosji pod przewodnictwem gen. Andrieja A. Własowa

Podczas spotkania gen. Andrieja A. Własowa, który już od 2 lat domagał się utworzenia regularnych oddziałów rosyjskich, które miałyby za zadanie obalenie na drodze zbrojnej reżimu stalinowskiego w ZSRR, z Heinrichem Himmlerem 16 września 1944 r. Reichsführer SS wyraził ostatecznie zgodę m.in. na powołanie Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji. Ich status był taki, że stanowiły one wojska sojusznicze w stosunku do armii niemieckiej. Miały je tworzyć początkowo dwa związki taktyczne (dywizje piechoty), które miały być podporządkowane jedynie gen. A. Własowowi jako przewodniczącemu Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji. Niemieckimi oficerami łącznikowymi odpowiedzialnymi za formowanie rosyjskich dywizji, którzy wchodzili w skład sztabu gen. A. A. Własowa, zostali płk dypl. Heinz Danko Herre i SS-Oberführer Erhard Kröger. Do rosyjskich sił zbrojnych mieli być też przenoszeni Rosjanie służący dotychczas w Luftwaffe i Kriegsmarine. Dopiero 10 marca 1945 r. zostało utworzone Dowództwo Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji, któremu podlegały wszystkie bojowe jednostki rosyjskie.

Jako pierwsza dywizja Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji została sformowana w listopadzie 1944 r. na poligonie w Münsingen w Wirtembergii 600 Dywizja Piechoty (1 Dywizja Piechoty Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji). W jej skład weszli żołnierze pochodzenia rosyjskiego z rozwiązanych batalionów Osttruppen oraz z 29 Dywizji Grenadierów SS i 30 Dywizji Grenadierów SS. Na czele 600. DP stanął płk Bojarski, a następnie gen. mjr Siergiej K. Buniaczenko. Składała się ona z trzech pułków piechoty (grenadierów): 1601. – dowódca płk Andriej D. Archipow-Gordiejew, 1602. – dowódca ppłk Wiaczesław P. Artiemiew i 1603. – dowódca ppłk Georgij P. Riabcew, 1600. pułku artylerii – dowódca ppłk Wasilij T. Żukowski, pułku zapasowego – dowódca ppłk Piotr K. Maksakow, pułku zaopatrzenia – dowódca ppłk Jakow I. Gerasimczuk, batalionu rozpoznawczego – dowódca mjr Borys A. Kostenko, dywizjonu przeciwpancernego – dowódca kpt. Nikonorow, dywizjonu przeciwlotniczego – dowódca mjr B. Korolow, batalionu saperów – dowódca kpt. G. P. Woskobojnikow i batalionu łączności – dowódca por. I. F. Filipczuk. Dywizja zakończyła szkolenie wiosną 1945 r. i została skierowana pod Kostrzyn nad Odrę do likwidacji sowieckiego przyczółka. Tam w połowie kwietnia uczestniczyła bez powodzenia w ciężkich walkach z Armią Czerwoną i 2 Armią Wojska Polskiego. Patrz: Bitwa pod Budziszynem. Jej dowódca gen. S. K. Buniaczenko podjął wówczas decyzję wycofania się na południe – w kierunku Czech i Austrii, aby poddać się wojskom amerykańskim. Podczas tego marszu dotarło do Dywizji wezwanie o pomoc, skierowane przez powstańców praskich. W stolicy Czech wybuchło bowiem powstanie, ale obecność w samym mieście i jego pobliżu silnych jednostek niemieckich stanowiła poważne zagrożenie dla sił powstańczych. W walkach z Niemcami w Pradze 5-7 maja 1945 r. poległo ok. 300 własowców. Ostatecznie Rosjanie musieli się jednak wycofać, gdyż Czesi wycofali swoją prośbę o pomoc.

Drugim związkiem taktycznym Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji stała się 650 Dywizja Piechoty (2 Dywizja Piechoty Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji), której etat zatwierdzono 17 stycznia 1945 r. Dopiero w marcu rozpoczęło się jej formowanie i szkolenie na poligonie w Heuberg. W jej skład weszli żołnierze pochodzenia rosyjskiego z kolejnych rozwiązanych batalionów Osttruppen oraz ochotnicy spośród robotników przymusowych. Dowódcą 650. DP został gen. mjr Grigorij A. Zwieriew. Niemcy przewidywali, że jednostka osiągnie gotowość bojową na początku czerwca. Składała się ona z trzech pułków piechoty: 1651. – dowódca płk Michaił D. Baryszew, 1652. – dowódca mjr Aleksiejew i 1653. – dowódca ppłk Michaił I. Gołowkin, 1650. pułku artylerii – dowódca płk Aleksiej A. Zubakin, pułku zaopatrzenia – dowódca ppłk Borys W. Własow, a następnie ppłk S. I. Własenko, batalionu rozpoznawczego – dowódca mjr Michaił B. Nikiforow, kawaleryjskiego dywizjonu kozackiego – dowódca ppłk Zinowiew, dywizjonu przeciwpancernego – dowódca mjr Zborowski, batalionu saperów – dowódca mjr Moisiejenko, batalionu budowlanego – dowódca mjr Zołotnicki, batalionu łączności – dowódca por. Kutiepa i polowego batalionu zapasowego – dowódca mjr Kurganski.

Trzecią wielką jednostką, która miała wejść w skład Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji, była 599 Brygada Grenadierów. Powstała ona 20 stycznia 1945 r. z połączenia stacjonujących na obszarze Danii rosyjskich batalionów Osttruppen i Ostlegionów. Jej dowództwo objął Niemiec gen. mjr Wilhelm von Henning. W jej skład wchodziły 714 pułk grenadierów – dowódca płk Igor K. Sacharow (wyłączony wkrótce ze struktur Brygady i przekazany do 600. DP), dwa pułki piechoty (rosyjski i kaukaski), dywizjon artylerii (rozwinięty w kwietniu w 1599. pułk artylerii), batalion rozpoznawczy, kompania saperów, kompania przeciwpancerna i kompania łączności. Do końca wojny 599 Brygada Grenadierów nie została jednak podporządkowana gen. A. A. Własowowi, ale była traktowana jak jednostka niemiecka.

W marcu 1945 r. rozpoczęto formowanie trzeciej dywizji piechoty Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji, która miała otrzymać numer 700. Do połowy kwietnia udało się zgromadzić w obozach szkoleniowych ok. 10 tys. Rosjan, nad którymi dowództwo objął gen. mjr Michaił M. Szapowałow. Nie zdołano jednak do końca wojny przeprowadzić pełnego szkolenia i utworzyć większości pododdziałów.

Ostatnią jednostką bojową Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji była 1 Szturmowa Brygada Przeciwpancerna "Russland" pod dowództwem ppłk. Michaiła W. Gałkina, a następnie mjr. Wtorowa w składzie: 10, 11, 12, 13 i 14 samodzielne dywizjony przeciwpancerne. Liczyła ona według etatu 1400 ludzi.

Dowództwu Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji podlegały również, poza jednostkami bojowy, oddziały tyłowe i szkolne, jak Brygada szkoleniowo-zapasowa dowodzona przez płk. Samuiła T. Kojdę oraz szkoła oficerska kierowana kolejno przez płk. S. T. Kojdę, gen. mjr. Władimira Azberga i gen. mjr. Michaiła A. Meandrowa.

Na przełomie 1944 i 1945 r. zaczęto również tworzyć wojska lotnicze Sił Zbrojnych Komitetu Wyzwolenia Narodów Rosji, które osiągnęły pod koniec wojny liczebność ok. 4 tys. ludzi w jednostkach lotniczych i naziemnych. Ich dowódcą został płk Wiktor I. Malcew, awansowany przez Niemców do stopnia generała majora. Jego kwatera znajdowała się w Karlowych Varach w Protektoracie Czech i Moraw. Rosyjscy lotnicy zostali zgrupowani na lotnisku w miejscowości Cheb. Rekrutowali się oni w dużej części z dawnej 1 Wschodniej Eskadry Lotniczej. W I połowie lutego 1945 r. sformowano 1 Pułk Lotniczy ROA pod dowództwem płk. Leonida I. Bajdaka w składzie: 5 eskadra myśliwska im. płk. Kazakowa – dowódca mjr Siemion T. Byczkow, 3 eskadra rozpoznawczo-szturmowa – dowódca kpt. Iwanow, 8 eskadra nocnych bombowców – dowódca kpt. Bronisław R. Antilewski, eskadra transportowa, eskadra łącznikowa, 5 eskadra szkolno-treningowa – dowódca mjr Michaił W. Tarnowski i eskadra uzupełnień. Cała jednostka wyposażona była w nowoczesne samoloty niemieckie.

Powstały też jednostki naziemne. Były to brygady mechaników lotniczych oraz dwa pułki przeciwlotnicze posiadające działka małokalibrowe (pułk liniowy – dowódca ppłk Rostisław R. Wasiliew i pułk zapasowy – dowódca mjr S. K. Szebalin). Ponadto utworzono 9 batalion spadochronowy – dowódca mjr A. L. Bezrodnyj i pułk budowy łączności lotniczej – dowódca ppłk W. I. Łantuch.

Ostatecznie żołnierze gen. Andrieja A. Własowa zostali przez zachodnich aliantów przekazani Sowietom i większość z nich została rozstrzelana bądź trafiła do gułagów i więzień.