SMS Goeben

Z Wikipedii

SMS Goeben
Historia
Położenie stępki	28 sierpnia 1909
Wodowanie	28 marca 1911
Oddanie do służby	2 lipca 1912
Wycofanie ze służby	20 grudnia 1960
Status okrętu	przekazany Marynarce Ottomańskiej 16 sierpnia 1914. złomowany w 1973
Stocznia	Blohm & Voss, Hamburg
Następna nazwa	TCG "Yavuz Sultan Selim", TCG "Yavuz"
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	25.000 ton
Długość	186.6 m
Szerokość	30 m
Zanurzenie	9.2 m
Napęd	4 śruby, 4 turbiny parowe Parsonsa, moc 52 000 KM (39 MW)
Prędkość	28 węzłów (52 km/h) (25,5 w wg innych danych)
Załoga	1.053
Uzbrojenie	10 dział kalibru 280 mm L/50 w pięciu wieżach dwudziałowych 12 dział kalibru 150 mm w kazamatach 12 dział kalibru 88 mm

SMS Goeben – niemiecki krążownik liniowy, wybudowany dla Kaiserliche Marine, należący do typu Moltke. Nazwany został na cześć bohatera wojny francusko-pruskiej generała Augusta von Goebena.

Okręt był wodowany w 1911. W sierpniu 1914 "Goben" został przekazany Turcji gdzie otrzymał nową nazwę TCG "Yavuz Sultan Selim" zostając okrętem flagowym Floty Ottomańskiej. W 1936 nazwę okrętu zmieniono na TCG "Yavuz", pozostał on okrętem flagowym do 1950.

Spis treści 1 Początek wojny 2 Operacje na Morzu Czarnym 3 Imbros 4 Dalszy los 5 Dane techniczne

[edytuj] Początek wojny

W 1912 niemiecka flota na Morzu Śródziemnym (Mittelmeerdivision) składała się z Goebena i lekkiego krążownika SMS "Breslau" pod dowództwem Kontradmirała Wilhelma Souchona.

Po wybuchu wojny pomiędzy Austro-Węgrami a Serbią 28 lipca 1914, "Goeben" i "Breslau" przebywały na Adriatyku, ale Souchon natychmiast przesunął swoje okręty na Morze Śródziemne. Kiedy Niemcy wypowiedzieli wojnę Francji 4 sierpnia, Souchon znajdował się już w pobliżu wybrzeża Afryki Północnej i zbombardował francuskie porty Bône i Philippeville w Algierii.

W tym czasie Francuzi przerzucali przez Morze Śródziemne do Francji XIX Korpus i "Goeben" stanowił z ich punktu widzenia poważne zagrożenie dla transportów żołnierzy. Dowódca brytyjskiej floty śródziemnomorskiej, admirał Berkley Milne, próbował przechwycić niemiecką eskadrę. Niemieckie okręty wymknęły się jednak flocie brytyjskiej i przedostały się przez Dardanele do Konstantynopola, gdzie 16 sierpnia zostały wcielone do floty tureckiej jako dar od cesarza Niemiec.

Był to jeden z wielu w tym czasie politycznych i dyplomatycznych manewrów, które pomogły przekonać Turcję do przyłączenia się do wojny po stronie Państw Centralnych. Pomimo formalnego wcielenia do floty tureckiej, "Goeben" był nadal obsadzony niemiecką załogą.

[edytuj] Operacje na Morzu Czarnym

Pomimo podpisania traktatu z Niemcami, Imperium Ottomańskie nadal nie wypowiedziało wojny krajom Ententy, niemniej 28 października "Goeben" wtargnął na Morze Czarne, aby przeprowadzić serię ataków na rosyjskie okręty i instalacje nabrzeżne. Następnego dnia zbombardował Sewastopol, a następnie także Odessę, gdzie zatopił trałowiec "Prut". 2 listopada Rosja wypowiedziała wojnę Imperium Ottomańskiemu.

"Goeben" nie brał żadnej aktywnej roli w walce przeciwko flocie aliantów w czasie operacji morskich w kampanii Dardanelskiej, ale nadal operował na Morzu Czarnym aż do 1918. 18 listopada 1914 "Goeben" stoczył pojedynek z kilkoma rosyjskimi pancernikami (przeddrednotami) i w trakcie bitwy został trafiony pociskiem kalibru 305 mm, który zabił 13 marynarzy i ranił 3. 26 grudnia "Goeben" wszedł na dwie miny przy wejściu do Bosforu i do jego wnętrza dostało się około 2000 ton wody. Wyeliminowało go to z walk na okres kilku miesięcy.

W kwietniu 1915 "Goeben" zatopił dwa rosyjskie statki handlowe, 10 maja w czasie następnej bitwy morskiej z rosyjskimi predrednotami otrzymał trzy trafienia pociskami 305 mm bez zadania żadnych szkód siłom rosyjskim. 14 listopada rosyjski okręt podwodny "Morż" bez skutku atakował "Goebena". 8 stycznia 1916 "Goeben" zetknął się z najgroźniejszym przeciwnikiem - nowym rosyjskim drednotem "Imperatrica Jekterina Wielikaja", lecz uszedł, wykorzystując przewagę prędkości. W lipcu zatopił jeszcze jeden statek handlowy i uszkodził inny w ataku na rosyjski port.

[edytuj] Imbros

Po zakończeniu kampanii dardanelskiej Brytyjczycy zdecydowali się zatrzymać małą flotę na Morzu Egejskim, oczekując na pojawienie się "Goeben" i "Breslau". 20 stycznia 1918 oba te okręty pojawiły się w pobliżu wyspy Imbros, niestety dla Brytyjczyków, dwa okręty, które mogły im stawić czoła, przeddrednoty HMS "Agamemnon" i HMS "Lord Nelson", były wówczas nieobecne, a pozostałe siły składające się z niszczycieli i monitorów nie były w stanie stanąć do równorzędnej walki z "Goebenem". W powstałej bitwie dwa monitory "M28" i "Raglan" zostały zatopione, jednak okręty tureckie weszły na pole minowe. Po eksplozji dwóch min "Breslau" natychmiast zatonął, a ciężko uszkodzony wybuchami trzech min "Goeben" zdołał wejść do Cieśniny Dardanelskiej, gdzie został osadzony na mieliźnie. Anglicy wielokrotnie ponawiali próby zniszczenia go, ale "Goeben" przetrwał wszystkie bombardowania i powrócił do Konstantynopola 26 stycznia.

[edytuj] Dalszy los

"Yavuz" pozostał w składzie floty tureckiej aż do 1971 roku i okazał się najbardziej długowiecznym krążownikiem liniowym. Pomimo publicznej zbiórki pieniędzy i prób wykupienia okrętu dla celów muzealnych przez RFN, "Yavuz" został złomowany około 1976 roku.

[edytuj] Dane techniczne

• Pancerz:
  • pas burtowy: 270-100 mm
  • kazamaty: 200-150 mm
  • wieże artylerii: 230-60 mm
  • pomost bojowy: 350-80 mm