Starokalendarzowcy

Z Wikipedii

Starokalendarzowcy (gr. Παλαιοημερολογίτες, Paleoimerologites) - grupy wiernych greckiego Kościoła prawosławnego oraz patriarchatu Konstantynopolitańskiego, sprzeciwiające się reformom kalendarza liturgicznego - zaadoptowania kalendarza gregoriańskiego jako neojuliańskiego w miejsce dotychczasowego juliańskiego - dokonanym przez prawosławne władze kościelne.

[edytuj] Historia

Do XX wieku jako prawosławny kalendarz liturgiczny służył kalendarz juliański. W oparciu o niego stworzono tablicę z datami świętowania kolejnych Wielkanocy w Kościele (paschalia), wybiegający w przyszłość o kilka tysięcy lat. Niedokładność kalendarza juliańskiego, w którym rok trwa równo 365,25 dni, wynosi ok. 11 minut i 15 sekund w stosunku do roku zwrotnikowego (został on wybrany jako rachuba liczenia lat ziemskich) oraz ok. 9 minut i 9 sekund roku gwiazdowego (syderycznego). Dla porównania Kalendarz gregoriański spóźnia się nieznacznie (ok. 0,5 s. w ciągu stulecia) do roku zwrotnikowego i ok. 20 minut i 24 sekund w stosunku do roku gwiazdowego (syderycznego).

Reforma kalendarza gregoriańskiego (cofnięcie się o 10 dni) spowodowała zmianę w określaniu daty Wielkanocy - postulat o świętowaniu już po zakończeniu żydowskiej Paschy był nie do utrzymania (choć pozostał drugi ważny punkt, mówiący o pierwszej niedzieli po równonocy wiosennej). Fakt ten, bardzo istotny dla wiernych na Wschodzie, do którego doszła ingerencja w ruchomy post św. ap. Piotra i Pawła (rozpoczyna się w tydzień po Pięćdziesiątnicy i trwa do 29 czerwca), która powoduje zanik tego postu raz na kilka lat, a przy tym niechęć prawosławnych do katolicyzmu i papiestwa bardzo mocno wpływały na brak akceptacji kalendarza gregoriańskiego w Kościele prawosławnym.

Po dokonanej przez papieża reformie gregoriańskiej i przyjęciu go z czasem przez rządy wszystkich krajów europejskich (łącznie z władzami krajów typowo prawosławnych) zaczęły powstawać ruchy mające na celu dokonanie podobnej reformy w prawosławiu. W 1924 Synod prawosławnego Kościoła Grecji przyjął kalendarz, w którym wielkanoc jest obliczana według tradycyjnego "juliańskiego" systemu, natomiast święta stałe (np. Boże Narodzenie) są wyznaczane w dni zgodne z kalendarzem gregoriańskim. Podobne reformy wprowadził patriarchat konstantynopolitański oraz prawosławne kościoły w Rumunii i Bułgarii. We wszystkich tych krajach mniejszość nie uznała nowych zarządzeń i, co za tym idzie, autorytetu władz kościelnych. Powstały schizmatyckie hierarchie, które używają kalendarza juliańskiego (największa to Prawdziwy Prawosławny Kościół Grecji). Ruch ten również sprzeciwia się ekumenizmowi i większość prawosławnych (Rosyjski Kościół Prawosławny, Kościół Serbii) obawiając się schizm nie wprowadziła nowego kalendarza.

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, którego liczba wyznawców wynosi 509,1 tys. używa zarówno kalendarza juliańskiego jak i neojuliańskiego (gregoriańskiego poprawionego), popularnie zwanych "Starym" i "Nowym Stylem". Podział użytkowników kalendarzy przebiega między wyznawcami prawosławia mieszkającymi na Podlasiu (głównie Białostocczyzna), Lubelszczyźnie i Podkarpaciu ("Stary styl") i prawosławnymi z centralnej i zachodniej części Polski ("Nowy styl").

Współcześnie jedną z najbardziej znanych grup starokalendarzowców są mnisi z monasteru Esfigmenu na św. Górze Athos, którzy popadli w konflikt z patriarchą Konstantynopola Atenagorasem I, spowodowanym jego kontaktami z papieżem Pawłem VI. Od tamtego czasu na bramie wjazdowej do monasteru widnieje czarna flaga z napisem "Prawosławie albo śmierć".