Stepan Stebelski
Z Wikipedii
Stepan Stebelski (ukr. Степан Стебельський), ps. Chrin (ur. 18 października , 1914 w wsi Hołyń koło Kałusza - zm. 9 września 1949 w Podhorilcach w Czechosłowacji) - nauczyciel, członek OUN od 1934, major UPA.
Ukończył w 1935 seminarium nauczycielskie w Samborze. Ukończył polską szkołę podchorążych piechoty. Przed wojną pracował jako nauczyciel w Leszczawie Górnej, w czasie wojny był kierownikiem szkoły w Kuźminie, tam też się ożenił.
Spis treści |
Działalność w UPA
Wiosną 1944 został aresztowany przez Gestapo za przynależność do OUN. Uciekł, a następnie przeszedł do podziemia. Od czerwca 1944 w UPA, dowódca czoty w sotni "Chomy". 28 października 1944 jego czota brała udział w największej na ziemiach polskich bitwie pomiędzy wojskami sowieckimi a UPA (koło Leszczawy Górnej). Wsławił się w tej bitwie odwagą niszcząc jeden czołg sowiecki. Został jednak ranny w obie ręce - jedna pozostała bezwładną.
Wiosną 1945 zorganizował i objął dowództwo sotni (zwanej "łemkowską", "Udarnyky 5", "95 a") w kureniu "Rena". Dowodzona przez niego sotnia brała udział w zasadzce na generała Karola Świerczewskiego pod Jabłonkami.
"Chrin" m.in. kazał stracić 30 wziętych do niewoli żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego.
29 czerwca 1947 jego sotnia przebiła się w rejonie Sianek na terytorium sowieckie, a on sam został dowódcą 24 Odcinka Taktycznego "Makiwka". 25 sierpnia został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi UPA I klasy. Cieszył się znacznym poważaniem wśród swoich podwładnych i miejscowej ludności łemkowskiej[potrzebne źródło].
10 września 1948 sotnia "Chrina" została rozformowana, a żołnierze przeniesieni do innych jednostek. "Chrin" pozostał dowódcą 24 OT "Makiwka".
3 września 1949 roku rozkazem Naczelnego Dowódcy UPA rozformowano wszystkie pozostałe sotnie i włączono w struktury podziemia, a "Chrina" wysłano na Zachód.
Zginął 9 września 1949 w czasie walki z wojskiem czechosłowackim w rejonie wsi Pohorilce (zachodnia Czechosłowacja), dowodząc grupą kurierów UHWR próbujących przedostać się z sowieckiej Ukrainy do Monachium.
Ciekawostki
Jest autorem dwóch książek wspomnieniowych: "Зимою в бункрi"[1] i "Крізь смiх заліза"[2].
W roku 1961 postać Chrina w filmie Ogniomistrz Kaleń, nakręconym na kanwie powieści przygodowej Łuny w Bieszczadach zagrał aktor Leon Niemczyk.
Literatura
- A. B. Szcześniak, W. Z. Szota - "Droga do nikąd. Działalność organizacji ukraińskich nacjonalistów i jej likwidacja w Polsce", MON, Warszawa 1973
- Słownik biograficzny "Націоналістичний рух 1920–1930 років"
