Kuźmina

Z Wikipedii

Współrzędne: 49°36' N 22°25' E49.6 22.4166667 (Kuźmina)


Kuźmina
Województwo	podkarpackie
Powiat	przemyski
Gmina	Bircza
Położenie	49° 36' N 22° 25' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	480
Strefa numeracyjna (do 2005)	16
Kod pocztowy	37-740
Tablice rejestracyjne	RPR
Położenie na mapie Polski Kuźmina

Kaplica cmentarna w Kuźminie

Cmentarz żołnierzy polskich, w tle dawna cerkiew

Kuźmina – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim, w gminie Bircza, na Pogórzu Przemyskim.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.

W Kuźminie znajduje się najgłębszy w Polsce otwór wiertniczy "Kuźmina-1", o głębokości 7541 m. Był to otwór badawczy, mający na celu zbadanie budowy geologicznej Karpat. Do krystalicznego podłoża dowiercono się na głębokości ponad 7300 m.

[edytuj] Historia

Pierwsza wzmianka o Kuźminie pochodzi z roku 1497; następna, z roku 1500. Pierwszą cerkiew zbudowano w 1526 roku. W XIX wieku wieś należała do Pieciorowskich. Na wschód od wsi znajdują się fragmenty fortyfikacji dworskich. Pod koniec XIX wieku wieś dziliła się na cztery części : Kuźminę górną, Margel, Kiczerę i Kamionkę zwaną również Wapienisko.

W 1938 roku wieś była widownią kilkudniowych starć ludności ukraińskiej z Kuźminy i okolic , walczącej o odebraną im cerkiew, z Polakami. Po kilku dniach starć sytuację opanowały oddziały żandarmerii ściągnięte z Dobromila, Sanoka i Przemyśla. Kilkadziesiąt osób, w tym kobiety i dzieci, zostało pobitych, a kilka zakatowano na śmierć. Cerkiew została przez władze polskie zamknięta, a udostępniły ją z powrotem wiernym dopiero okupacyjne władze niemieckie w 1941 roku.

[edytuj] Kuźmina w roku 1929

Właściciel ziemski: Neuman Wład. (307 ha)
Lasy-eksploatacja: Sontag H.
Kowal: Kozioł F.
Różne towary: Roth G., Śliwka L.
Tartak: Langman Ch.
Wyszynk trunków: Langman Ch.

[edytuj] Mord w Kuźminie

2 listopada 1945 w czasie ataku sotni UPA „Hromenki” zginęło 11 Polaków a 4 zostało rannych.

[edytuj] Wyznania

[edytuj] Katolicy obrządku wschodniego

W Kuźminie znajduje się drewniana cerkiew św. Dymitra, zbudowana w 1814 fundacji Woźniaków. W roku 1880 kościół liczył 90 wiernych, msze odbywały się nieregularnia. Do 1926 cerkiew podlegała greckokatolickiej parafii w Leszczawie Górnej, a potem parafii greckokatolickiej w Krecowie, po wojnie użytkowana przez rzymskich katolików.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Cerkiew św. Dymitra w Kuźminie.

[edytuj] Katolicy obrządku łacińskiego

W roku 1880 parafia łacińska w Tyrawie liczyła 560 wiernych z Kuźminy.

[edytuj] Demografia

w roku 1785 mieszkało tu 103 grekokatolików, 265 rzymskich katolików i 5 Żydów.
w 1840 i w 1859 - 250 grekokatolików,
w 1880 - 560 katolików, 90 grekokatolików
w 1899 - 144 grekokatolików,
w 1926 - 320 grekokatolików
1929 - 924 mieszkańców
w 1938 - 246 grekokatolików.
- (brak danych o innych mieszkańcach, do uzupełnienia)