Szkoci
Z Wikipedii
Szkoci (Scots) | |
Liczebność ogółem | około 30 milionów |
Regiony zamieszkania | Szkocja 4 459 071 - 5 116 900 [1] |
Język | język angielski, język scots (szkocki lallans), język szkocki gaelicki |
Religie | prezbiterianizm, ateizm, katolicyzm |
Pokrewne grupy etniczne | Irlandczycy, Walijczycy |
Szkoci (Scots) - naród celtycki zamieszkujący Szkocję, Irlandię Północną, USA, Kanadę, Australię, Nową Zelandię i Afrykę Południową (nieliczni). Mówią językami: angielskim (70% ludności), szkockim lallans (30% ludności) i celtyckim językiem szkockim gaelickim (1% ludności, głównie wyspy Hebrydy); te dwa ostatnie języki są stopniowo wypierane przez język angielski.
Szkoci w większości (42%) są prezbiterianami (Kościół Szkocki), duża grupa ludności to ateiści (28%), jedynie mieszkańcy płd-zachodniej Szkocji (głównie potomkowie imigrantów z Irlandii) oraz ludność 2 niewielkich wysp (Uist i Barra) to w większości katolicy (16%).
W etnogenezie Szkotów uczestniczyło wiele grup: Piktowie, Brytowie, Anglowie i Wikingowie. W wyniku wielowiekowych procesów ukształtowały się dwie grupy społeczeństwa szkockiego: zanglicyzowani mieszkańcy nizin (Lowlanderzy) mówiący językiem szkockim lallans oraz górale podtrzymujący celtyckie tradycje (Highlanderzy) posługujący się językiem gaelickim.
Podstawą organizacji społecznej Szkotów były klany. Po unii z Anglią (1707r.) klany przestawały istnieć, pozbawione odwiecznych terytoriów, kolonizowanych przez Anglików. Ślady dawnych tradycji zachowały się w zwyczajach, muzyce, poezji, w ubiorze - męski strój klanowy, czyli kilt z kraciastego tartanu został uznany za narodowy strój szkocki.
W pierwszych wiekach naszej ery mianem Szkotów nazywano heterogeniczną ludność Irlandii, powstałą z przemieszania Celtów z pierwotnymi mieszkańcami Irlandii, o pochodzeniu azjanickim.
Zapewne jeszcze przed V w n.e. Szkoci stworzyli królestwo Dalriady, w VI wieku zostali schrystianizowani przez św. Kolumbana. Choć ich mieszanie się z Piktami z Wysp Brytyjskich rozpoczęło się już wcześniej, masowa inwazja Szkotów na Brytanię zaczęła się w VIII wieku, pod wpływem wikingów, którzy zaczęli pustoszyć Irlandię. Gdy irlandzcy osadnicy zasymilowali się z ludnością Wysp Brytyjskich, Szkotami nazywano już tylko mieszkańców północnej części Wielkiej Brytanii.