Tadeusz Glemma
Z Wikipedii
Tadeusz Glemma (ur. 28 października 1895 w Chełmży, zm. 7 maja 1958 w Krakowie), polski historyk Kościoła katolickiego, duchowny, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek PAU.
Był synem Jana (kupca) i Antoniny z Jankowskich. Uczęszczał do progimnazjum humanistycznego w Chełmży (1905-1908), następnie do tamtejszego gimnazjum klasycznego (1908-1914); w latach 1914-1918 studiował w Seminarium Duchownym w Pelplinie i w 1918 otrzymał tam święcenia kapłańskie. Po otrzymaniu święceń pracował jako duszpasterz młodzieży, był nauczycielem historii i religii w szkołach powszechnych w Oliwie, Wrzeszczu i Barłożnie oraz sekretarzem generalnym Stowarzyszenia Młodzieży Polskiej na Pomorzu; w latach 1921-1924 uzupełniał studia w dziedzinie historii i teologii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wśród jego wykładowców na UJ byli m.in. Władysław Semkowicz i Jan Nepomucen Fijałek. W 1924 obronił doktorat z teologii na podstawie pracy Historiografia diecezji chełmińskiej aż po rok 1821; w okresie studiów uzupełniających był równocześnie nauczycielem historii i religii w gimnazjum sióstr urszulanek w Krakowie oraz asystentem w Seminarium Filozofii Chrześcijańskiej UJ. W latach 1924-1926 pracował jako nauczyciel w gimnazjum w Kościerzynie, od 1926 wykładał historię Kościoła, patrologię i historię sztuki sakralnej w Seminarium Duchownym w Pelplinie. W 1929 powrócił do pracy na UJ, obronił pracę habilitacyjną Stany pruskie i biskup chełmiński Piotr Kostka wobec drugiego bezkrólewia i został docentem w Katedrze Historii Kościoła w Polsce; w 1932 mianowany profesorem nadzwyczajnym, objął kierownictwo tej katedry (które sprawował do 1954). Wykładał również historię Kościoła na Wyższych Kursach Katechetycznych sióstr urszulanek w Krakowie (1932-1939) oraz był dyrektorem Archiwum Konsystorskiego (1936-1939) i Archiwum Kapitulnego w Krakowie (1936-1954, od 1954 archiwariusz). Aresztowany w Sonderaktion Krakau, był więziony od listopada 1939 do lutego 1940 w Krakowie, Wrocławiu i Sachsenhausen; później uczestniczył w tajnym nauczaniu na UJ. Po wojnie powrócił do pracy na UJ, a od 1954 wykładał w Seminarium Duchownym w Krakowie. Od 1943 był kanonikiem honorowym kapituły katedralnej w Krakowie, w latach 1946-1956 zasiadał w Sądzie Metropolitalnym. Nosił tytuł szambelana papieskiego.
W 1951 został członkiem-korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, od 1934 brał udział w pracach Komisji Historycznej PAU. Należał również do Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1928 członek zwyczajny) oraz Towarzystwa Naukowego w Toruniu.
W pracy naukowej zajmował się historią nowożytną Kościoła w Polsce oraz historią nauki i oświaty. Gromadził materiały do dziejów Kościoła w Polsce, badał życie i działalność biskupa Piotra Kostki; przygotował do wydania Źródła do dziejów kościelnych Pomorza w krakowskich archiwach diecezjalnych (1952) oraz akta nuncjatury Giulio Ruggieriego i Vincenzo Portico w Polsce; wydał również korespondencję kardynała Stanisława Hozjusza. Współpracował z "Tygodnikiem Powszechnym" i "Polonia Sacra".
Ogłosił ponad 100 prac, m.in.:
- Kronika benedyktynek chełmińskich 1578-1619 (1926)
- Diecezja chełmińska. Zarys historyczno-statystyczny (1928, redaktor)
- Biblioteka biskupstwa chełmińskiego w Pelplinie (1929)
- Dzieje Kościoła na Pomorzu (1930)
- Misja pruska wieku XIII (1931)
- O archiwach warmińskich we Fromborku (1931)
- Dzieje stosunków kościelnych w Toruniu (1933)
- Odzyskanie klasztoru dominikańskiego w Gdańsku w latach 1556-1568 (1939)
- Wizytacje diecezji krakowskiej z lat 1510-70 (1946)
- Z dziejów miłosierdzia chrześcijańskiego w Polsce (1947)
- Wydział Teologiczny UJ, 1937-48 (1948)
- Wydział Teologiczny UJ w latach 1795-1847 (1949)
[edytuj] Źródła
- Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983
