Tjerk Hiddes (1942)

Z Wikipedii

Tjerk Hiddes
Od prawej Hr.Ms. "Tjerk Hiddes", HMS "Offa" i HMAS "Nepal" (czerwiec 1942)
Historia
Położenie stępki	22 maja 1940
Wodowanie	25 czerwca 1941
Oddanie do służby	27 maja 1942
Wycofanie ze służby	1961
Status okrętu	złomowany
Stocznia	Denny w Dumbarton
Wcześniejsza nazwa	Nonpareil (budowa)
Następna nazwa	Gadjah Mada (od 1951)
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 1760 t pełna: 2330 t
Długość	108,6 m
Szerokość	10,8 m
Zanurzenie	3,9 m
Napęd	2 turbiny parowe o mocy łącznej 40 000 KM, 2 kotły parowe Admiralicji, 2 śruby
Prędkość	36 w
Zasięg	5500 mil morskich przy 15 w
Załoga	218
Uzbrojenie	6 x 120 mm (3xII), 4 x 40 mm plot (1xIV), 6 x 20 mm plot (2xII, 2xI), 10 wt 533 mm (2xV), bg, 2 mbg - stan na 1943 - szczegóły poniżej

Hr.Ms. Tjerk Hiddes – holenderski niszczyciel z okresu II wojny światowej, należący do brytyjskiego typu N (J/K/N), w służbie holenderskiej w latach 1942-1951, następnie w służbie Indonezji w latach 1951-1961 jako Gadjah Mada. Podczas wojny służył głównie na Oceanie Indyjskim, nosił wtedy numer taktyczny G16, po wojnie numery w marynarce Holandii: J-5, JT-5, D-806.^[1] Budowany był dla marynarki brytyjskiej pod nazwą Nonpareil.

Spis treści 1 Budowa 2 Służba 2.1 Ocean Indyjski 1942-1944 2.2 Europa Północna 1944-1945 2.3 Służba powojenna 3 Dane techniczne 3.1 Uzbrojenie 4 Przypisy 5 Źródła 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Budowa

Budowę okrętu zamówiono dla marynarki brytyjskiej Royal Navy 15 kwietnia 1939 na podstawie programu z 1939 roku, podobnie jak innych niszczycieli typu N. Stępkę pod budowę położono 22 maja 1940 w stoczni William Denny & Brothers (Denny) w Dumbarton w Szkocji. Okręt miał otrzymać nazwę "Nonpareil" (jako czwarty i do tej pory ostatni okręt brytyjski). Jeszcze przed wodowaniem, okręt 18 marca 1941 sprzedano Holandii, która poniosła duże straty w niszczycielach w lutym-marcu 1941 na Dalekim Wschodzie (początkowo miały być przekazane "Norman" i "Norseman" lecz zamieniono je z powodu opóźnień budowy spowodowanych bombardowaniami stoczni). Kadłub wodowano 25 czerwca 1941. Budowę ukończono 6 maja 1942 i 27 maja 1942 okręt przyjęto do służby w marynarce holenderskiej pod nazwą "Tjerk Hiddes". W tej samej stoczni budowano też równocześnie niszczyciel holenderski "Van Galen" (ex "Noble") tego samego typu, a wcześniej zbudowano HMS "Jaguar" i HMS "Kandahar" identycznych typów J i K. Ofertowy koszt budowy wynosił 400 684 funtów, bez uzbrojenia i wyposażenia łączności.

[edytuj] Służba

[edytuj] Ocean Indyjski 1942-1944

Po wejściu do służby okręt przydzielono do 7. Flotylli Niszczycieli brytyjskiej Floty Wschodniej. Przez pierwszy okres uzyskiwania gotowości bojowej, stacjonował w Scapa Flow, w składzie Floty Metropolii. 17 lipca 1942 wyruszył docelowo na Ocean Indyjski, płynąc w eskorcie konwoju WS-21P z Wielkiej Brytanii przez Freetown (z HMS "Orion" i HMAS "Nepal"). Pod koniec sierpnia dotarł do bazy Kilindini, skąd następnie pełnił służbę eskortową na Oceanie Indyjskim w składzie brytyjskiej Floty Wschodniej. Od 9 września brał udział w inwazji na francuski Madagaskar, osłaniając statki i okręty alianckie. Według części źródeł, brał udział w desancie komandosów w Morondava na zachodnim wybrzeżu Madagaskaru (operacja Tamper)^[2].

W październiku 1942 "Tjerk Hiddes" został skierowany do służby konwojowej na wodach Australii, głównie pomiędzy Sydney a Fremantle i na południowozachodnim Pacyfiku, w składzie amerykańskiej 7. Floty (wraz z "Van Galen" i krążownikiem "Tromp"). W grudniu brał udział w ewakuacji wojska z Timoru do Darwin w Australii^[1]. W kolejnych miesiącach powrócił do służby konwojowej. W dniach 18-24 lutego 1943 osłaniał na odcinku z Fremantle do Melbourne duży konwój statków pasażerskich przewożących australijską 9. Dywizję Piechoty z Adenu do Australii (wraz z "Tjerk Hiddes", "Tromp" i HMAS "Adelaide" - operacja Pamphlet). Wchodził w tym okresie w skład australijskiego 19. Dywizjonu Niszczycieli.

W lutym 1944 okręt powrócił wraz z "Van Galen" i "Tromp" w skład brytyjskiej Floty Wschodniej, bazując następnie głównie w Trincomalee i pełniąc służbę eskortową i patrolową na Oceanie Indyjskim. Od 22 marca wziął udział w operacji Diplomat - wypadzie głównych sił floty z lotniskowcem HMS "Illustrious" na Oceanie Indyjskim w celu spotkania z lotniskowcem USS "Saratoga". Od kwietnia do maja był w remoncie (nie brał udziału w atakach Floty na Sabang i Surabaję).

[edytuj] Europa Północna 1944-1945

W październiku 1944 "Tjerk Hiddes" został skierowany z powrotem do Wielkiej Brytanii. Od listopada pełnił służbę konwojową na południowowschodnich podejściach do Wielkiej Brytanii, bazując w Plymouth, w składzie 8. Flotylli Niszczycieli. Od maja do sierpnia 1945 był remontowany w Dundee, przy tym zmodernizowano wyposażenie radarowe. Po remoncie, przybył po raz pierwszy do Holandii.

Dowódcy^[3]:

• 6 maja 1942 - 21 stycznia 1944: kmdr ppor. Willem Jan Kruys
• 21 stycznia 1944 - 14 lutego 1944: kmdr ppor. Jacobus Wilhelmus Caspers
• 14 lutego 1944 - 25 kwietnia 1944: kmdr ppor. Geldolph Adriaan Cox
• 25 kwietnia 1944 - 1 sierpnia 1945: kmdr ppor. Nicolaas Wilhelm Sluijter

[edytuj] Służba powojenna

Po zakończeniu wojny, jeszcze w 1945 "Tjerk Hiddes" został skierowany do służby kolonialnej w Holenderskich Indiach Wschodnich (obecnej Indonezji), gdzie uaktywniały się ruchy niepodległościowe. Powrócił do Holandii w 1947^[1].

1 marca 1951 wycofano okręt ze służby holenderskiej i przekazano go nowo tworzonej marynarce Indonezji, gdzie służył pod nazwą Gadjah Mada, jako okręt flagowy floty.

W 1961 został wycofany ze służby, po czym złomowany, jako ostatni z niszczycieli typów J/K/N.

[edytuj] Dane techniczne

Uwaga - dane dotyczące uzbrojenia i radarów odnoszą się ogólnie do okrętów typu N, daty przezbrojenia konkretnego okrętu są przybliżone.

[edytuj] Uzbrojenie

• 6 dział 120 mm QF Mk XII na podwójnych podstawach CP Mk XIX, osłoniętych maskami (3xII)
  • długość lufy: L/45 (45 kalibrów), donośność maksymalna 15.520 m, kąt podniesienia +40°, masa pocisku 22,7 kg
• 1 działo plot 102 mm QF Mk V na podstawie HA Mk III
  • długość lufy: L/45, kąt podniesienia +80°, masa pocisku 14,06 kg
    • do 1942/ 1943
• 4 automatyczne armaty przeciwlotnicze 40 mm Vickers Mk VIII ("pom-pom") poczwórnie sprzężone na podstawie Mk VII (1xIV)
• 4-6 automatyczne działka plot 20 mm Oerlikon 20 mm (ilość stopniowo wzrastała, 4xI do 6xI, później 2xII i 2xI)
• 5 wyrzutni torpedowych 533 mm w aparacie torpedowym PR Mk II (1xV), 5 torped Mk IX
  • • od 1942/1943 - 10 wyrzutni (2xV)
• 1 zrzutnia na 6 bomb i 2 miotacze bomb głębinowych (20-45 bomb głębinowych)

Wyposażenie

• hydrolokator Asdic
• system kierowania ogniem artylerii: dalocelownik (DCT) i osobno główny dalmierz i punkt kierowania ogniem plot (na nadbudówce dziobowej)
• radar dozoru ogólnego Typ 286 (na głównym maszcie), później prawdopodobnie Typ 291
• radar kierowania ogniem plot Typ 285 (na stanowisku dalmierza)

[edytuj] Przypisy

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2} http://netherlandsnavy.nl/Nclass.htm
2. ↑ [http://www.naval-history.net/xGM-Chrono-10DD-44N-Napier.htm
3. ↑ Uboat.net

[edytuj] Źródła

• Geoffrey B Mason: HMS NONPAREIL/Dutch TJERK HIDDES - N-class Destroyer

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Royal Netherlands Navy Warships - zdjęcie