Vance Brand
Z Wikipedii
Vance DeVoe Brand (ur. 9 maja 1931 r. w Longmont, stan Kolorado, USA), inżynier, amerykański astronauta.
Spis treści |
[edytuj] Wykształcenie oraz służba wojskowa
- 1949 – ukończył szkołę średnią (Longmont High School) w Longmont, stan Kolorado.
- 1953 – został absolwentem Uniwersytetu Kolorado (University of Colorado) i otrzymał tytuł licencjata biznesu.
- 1953 – 1957 – pełnił służbę w korpusie piechoty morskiej USA (U.S. Marine Corps). W 1955, po odbyciu specjalistycznego przeszkolenia zdobył kwalifikacje pilota lotnictwa morskiego. Przez 15 miesięcy był pilotem myśliwca w oddziałach korpusu stacjonujących w Japonii.
- 1957 – 1964 – po zakończeniu aktywnej służby w korpusie przeszedł do sił powietrznych Gwardii Narodowej, gdzie służył również w charakterze pilota myśliwca.
- 1960 – na Uniwersytecie Kolorado zdobył tytuł inżyniera techniki lotniczej.
- 1960 – 1966 – pracował w korporacji Lockheed Aircraft. Uczestniczył w oblatywaniu samolotu P3A dla marynarki wojennej.
- luty 1963 – przeszedł kurs w Szkole Pilotów Doświadczalnych Marynarki Wojennej USA (U.S. Naval Test Pilot School). Później otrzymał przydział do Palmdale, stan Kalifornia. Tam uczestniczył w testach samolotu F-104 dla sił powietrznych Kanady i Niemiec.
- 1964 – na Uniwersytecie Kalifornijskim obronił pracę magisterską z zarządzania.
Do czasu przyjęcia do korpusu astronautów NASA Brand pracował w centrum lotnictwa doświadczalnego (Centre d'Essais en Vol) w Istres we Francji. Był pilotem doświadczalnym, który oblatywał samoloty F-104G dla lotnictwa niemieckiego, a ponadto kierował grupą konsultacyjną ds. prowadzenia lotów doświadczalnych firmy Lockheed.
Jako pilot wylatał blisko 10 000 godzin, z czego ponad 8 000 na samolotach z napędem odrzutowym, blisko 400 na śmigłowcach. Latał na ponad 30 różnych typach samolotów.
[edytuj] Kariera astronauty
- 1963 – był jednym z 34 finalistów podczas przeprowadzanego naboru do trzeciej grupy astronautów NASA. Przeszedł niezbędne badania medyczne, ale nie został ostatecznie zakwalifikowany.
- 1966 – 4 kwietnia został jednym z 19 astronautów jakich wybrano podczas piątego naboru.
- 1968 – w czerwcu uczestniczył w eksperymencie 2TV-1. Był to test w komorze próżniowej prototypu modułu dowodzenia. W doświadczeniu wzięła udział trzyosobowa załoga.
Podczas grudniowej misji Apollo 8 wchodził w skład naziemnej załogi wspierającej. Pierwotnie do tej roli był wyznaczony John Bull. - 1970 – identyczną funkcję pełnił podczas misji Apollo 13.
- 1971 – w czasie wyprawy statku kosmicznego Apollo 15 był rezerwowym pilotem modułu dowodzenia. Znajdował się w składzie podstawowej załogi misji Apollo 18, ale wcześniejsze zakończenie programu Apollo spowodowało, że lot został odwołany.
- 1973 – 9 lutego został mianowany pilotem modułu dowódczego statku Apollo, który miał wziąć udział we wspólnej amerykańsko-radzieckiej wyprawie ASTP (Apollo-Soyuz Test Project).
- 1973 – był dowódcą rezerwowych załóg podczas misji Skylab SL-3 oraz Skylab SL-4. Miał być również dowódcą planowanej misji ratunkowej (Skylab Rescue) jaka miała udać się na stację Skylab.
- 1975 – 15 – 24 lipca uczestniczył w pierwszej wspólnej amerykańsko-radzieckiej misji kosmicznej ASTP.
Później pełnił w NASA funkcje menedżerskie związane z konstruowaniem pojazdów kosmicznych, ich zaopatrzeniem, zagadnieniami bezpieczeństwa lotów oraz przebiegu misji kosmicznych. - marzec 1978 – otrzymał dowodzenie w jednej z pierwszych misji wahadłowca Columbia.
- 1982 – 11 – 16 listopada dowodził misją STS-5.
- 1984 – 3 – 11 lutego był dowódcą wyprawy STS-41-B.
- kwiecień 1989 – został wyznaczony dowódcą załogi STS-35. Pierwotnie do tej funkcji wyznaczony był John McBride, ale w 1989 odszedł z korpusu astronautów.
- 1990 – 2 – 11 grudnia dowodził lotem Columbii podczas lotu STS-35.
- 1992 – odszedł z Biura Astronautów NASA i został dyrektorem ds. planowania w programie NASP - National Aerospace Plane (narodowy samolot kosmiczny) w bazie Wright-Patterson w Dayton, stan Ohio.
- 1994 – we wrześniu, po anulowaniu programu NASP, przenosi się do Kalifornii, gdzie został zastępcą dyrektora ds. operacji lotniczych w centrum badawczym NASA Dryden Flight Research Center w bazie Edwards. Później został zastępca dyrektora ds. projektów kosmicznych.
- 2002 – został włączony do grona astronautów-menedżerów, co oznaczało, że miał teoretyczną szansę uczestniczenia w jeszcze jednym locie kosmicznym. Był w tej grupie najstarszym astronautą.
- 2008 - w styczniu opuścił korpus astronautów NASA.
Jest współautorem poradników dla pilotów:
- Pilot's Handbook for Performance Flight Testing,
- Aerodynamics Handbook for Performance Flight Testing.
[edytuj] Loty kosmiczne
- ASTP;
Swój pierwszy lot w kosmos Brand rozpoczął 15 lipca 1975 roku. Podczas misji pełnił funkcję pilota modułu dowodzenia. Był to pierwszy wspólny amerykańsko-radziecki lot kosmiczny (Apollo-Soyuz Test Project). Razem z nim w kabinie Apolla znaleźli się: dowódca misji - Thomas Stafford oraz pilot modułu dokowania - Donald Slayton. Astronauci wyruszyli na spotkanie ze statkiem Sojuz 19, który 7,5 godziny wcześniej został wystrzelony na orbitę z terenu ówczesnego ZSRR. Na Sojuzie znajdowała się dwuosobowa załoga: dowódca - Aleksiej Leonow i inżynier pokładowy -Walerij Kubasow. 17 lipca oba statki połączyły się na orbicie, a kosmonauci rozpoczęli wspólne badania i eksperymenty. Podczas wyprawy przetestowano nowy system dokowania oraz zademonstrowano światu fakt międzynarodowej współpracy w kosmosie. Wspólny lot trwał 44 godziny. W tym czasie miały miejsce cztery przejścia załóg pomiędzy oboma pojazdami kosmicznymi. Niejako przy okazji ustanowiono sześć rekordów świata FAI (Federation Aeronautique Internationale). 24 lipca 1975 pojazd Apollo wodował w okolicach Hawajów. Załogę i kapsułę statku podjął z oceanu na pokład okręt ratowniczy USS New Orleans. Podczas powrotu astronautów na Ziemię doszło do awarii. Błąd załogi spowodował, że do wnętrza kapsuły dostały się trujące opary paliwa. Na szczęście żaden z trójki astronautów nie ucierpiał z tego powodu.
Siedem lat po swoim pierwszym locie Vance Brand wyruszył w kosmos po raz drugi. Tym razem dowodził promem Columbia podczas misji STS-5. Była to pierwsza wyprawa wahadłowca, podczas której na jego pokładzie znajdowała się czwórka astronautów. W wyprawie uczestniczyli również: pilot – Robert Overmyer i dwaj specjaliści misji Joseph Allen (MS-1) oraz William Lenoir (MS-2). Start nastąpił 11 listopada 1982. W czasie lotu wyniesiono na orbitę dwa komercyjne satelity telekomunikacyjne należące do firm: Satellite Business Systems Corporation z McLean, stan Wirginia oraz TELESAT z Ottawy (Kanada). Przy wynoszeniu tych obiektów na orbitę użyte zostały silniki pomocnicze PAM-D (Payload Assist Module). Na pokładzie orbitera znajdowało się również oprzyrządowanie lotów próbnych (DFI - Development Flight Instrumentation). Astronauci po raz kolejny badali zachowanie się promu w warunkach lotu kosmicznego oraz podczas schodzenia z orbity. Poza tym zrealizowali badania medyczne i trzy doświadczenia zaproponowane przez uczniów. 16 listopada 1982 Columbia wylądował na bieżni w bazie lotniczej Edwards w Kalifornii.
- STS-41-B (Challenger F-4);
W czasie swojego trzeciego lotu w kosmos (3 – 11 lutego 1984) Brand dowodził pięcioosobowa załogą promu Challenger. Pilotem podczas tej wyprawy był Robert Gibson a specjalistami misji: Bruce McCandless (MS-1), Ronald McNair (MS-2) i Robert Stewart (MS-3). Był to dziesiąty lot w ramach programu Space Shuttle. W czasie blisko 8-dniowej ekspedycji astronauci próbowali umieścić na orbicie dwa satelity telekomunikacyjne: amerykańskiego Westar 6 i indonezyjskiego Palapa B-2. Awarie silników PAM-D uniemożliwiły jednak realizację tego celu i oba obiekty nie osiągnęły zaplanowanych orbit. Najbardziej spektakularnym wydarzeniem podczas całej misji były dwa spacery kosmiczne jakie odbyli Bruce McCandless i Robert Stewart. Obaj bez linek asekuracyjnych testowali plecaki manewrowe MMU (Manned Maneuvering Unit). Każdy z nich oddalił się na odległość niespełna 100 metrów od Challengera. Po ośmiu dniach wahadłowiec wylądował po raz pierwszy na bieżni Kennedy Space Center.
2 grudnia 1990 Brand po raz trzeci dowodził misją wahadłowca. Pierwotnie do tej funkcji wyznaczony był John McBride, który niespodziewanie zrezygnował przed lotem z pracy w korpusie astronautów NASA. Była to trzydziesta ósma wyprawa wahadłowca. W skład siedmioosobowej załogi wchodzili również: pilot - Guy Gardner, specjaliści misji - Jeffrey Hoffman (MS-1), John Lounge (MS-2), Robert Parker (MS-3) oraz specjaliści ładunku Samuel Durrance (PS-1) i Ronald Parise (PS-2). Wahadłowiec Columbia wystartował w nocy. Program lotu przewidywał prowadzenie obserwacji gwiazd i innych ciał niebieskich. Prom miał na pokładzie 13-tonowy ładunek o nazwie ASTRO-1. W jego skład wchodziły teleskopy mogące prowadzić obserwacje w paśmie ultrafioletowym oraz szerokopasmowy teleskop rentgenowski BBXRT (Broad Band X-ray Telescope). W czasie lotu konieczne było wykonanie ponad 200 manewrów aby skierować teleskopy na wszystkie zaplanowane w programie wyprawy obiekty. 10 grudnia 1990 Columbia pomyślnie wylądowała na bieżni w bazie Edwards w Kalifornii. Lądowanie, podobnie jak start, również odbyło się w nocy.
[edytuj] Nagrody i odznaczenia
- dyplom pochwalny Johnson Space Center (JSC Certificate of Commendation) 1970,
- medal NASA „Za szczególne zasługi” (NASA Exceptional Service Medal) - dwukrotnie (1974 i 1988),
- medal NASA „Za wyjątkowe zasługi” (NASA Distinguished Service Medals) dwukrotnie (1975 i 1992);
- złoty medal im. J. A. Gagarina przyznany przez FAI (Federation Aeronautique Internationale) w 1976,
- Astronautyczna Nagroda Haleya Amerykańskiego Instytutu Aeronautyki i Astronautyki (AIAA Haley Astronautics Award) w 1978,
- nagroda Johnson Space Center “Za specjalne dokonania” (JSC Special Achievement Award) 1978,
- medal NASA „Za lot kosmiczny” (NASA Space Flight Medal) – trzykrotnie (1983, 1984 i 1992)
- medal De La Vaulx przyznawany przez FAI (De La Vaulx Medal) - dwukrotnie (1975 i 1982),
- dyplom FAI im. W. M. Komarowa (FAI Komarov Awards) 1975 i 1990,
- Harmon Trophy (Trofeum Harmona) w kategorii astronauta w 1993,
- wpisany w 1997 do Astronaut Hall of Fame (Panteonu Zasłużonych Astronautów),
- Doktorat Honorowy Uniwersytetu Kolorado (University of Colorado) w 2000,
- wpisany w 2001 do International Aerospace Hall of Fame.
[edytuj] Wykaz lotów
| Loty kosmiczne, w których uczestniczył Vance Brand | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| № | Data startu | Data lądowania | Statek kosmiczny | Funkcja | Czas trwania |
| 1 |
|
|
|
|
|
| 2 |
|
|
Columbia F-5 |
|
|
| 3 |
|
|
Challenger F-4 |
|
|
| 4 |
|
|
Columbia F-10 |
|
|
| Łączy czas spędzony w kosmosie — 31 dni 2 godziny 3 minuty i 52 sekundy | |||||
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Biografia na stronie NASA (strona w języku angielskim).
- Biogram na stronie Spacefacts (język angielski).
