Władysław Liniarski
Z Wikipedii
| Władysław Liniarski | |
|---|---|
| Mścisław | |
| Życie |  pułkownik |
| Data urodzenia | 23 listopada 1897 |
| Data śmierci | 11 kwietnia 1984 |
| Kariera | |
| W służbie od | |
| Pełniona funkcja | komendant Białostockiego Okręgu ZWZ-AK, komendant Białostockiego Okręgu AK-AKO |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa |
| Odznaczenia | |
Władysław Liniarski, ps. "Mścisław", "Wuj", "Jan" (ur. 23 listopada 1897, zm. 11 kwietnia 1984) - polski wojskowy, pułkownik; komendant Białostockiego Okręgu ZWZ-AK (nieprzerwanie przez 5 lat); od stycznia 1945 komendant Białostockiego Okręgu AK-AKO; jeden z "żołnierzy wyklętych"; działacz podziemia antykomunistycznego, ofiara represji stalinowskich; w 1979 został członkiem Komitetu Porozumienia na rzecz Samostanowienia Narodu.
Spis treści |
[edytuj] Lata okupacji
Od 1940 ppłk Władysław Liniarski "Mścisław" był komendantem Okręgu Białostockiego ZWZ-AK, najliczniejszej organizacji konspiracyjnej w okupowanej Polsce. Armia Krajowa jako Wojsko Polskie w konspiracji przeprowadziła akcję scaleniową wchłaniając do września 1944 większość mniejszych grup konspiracyjnych. Poza wpływami dowództwa AK pozostała tylko część struktur Narodowych Sił Zbrojnych.
Rozkazem Nr 256 z dnia 20 kwietnia 1944 ppłk "Mścisław", dowódca Okręgu Sarna (okręgu Białostockiego AK), nadał oddziałom partyzanckim i oddziałom Kedywu Okręgu AK Białystok nazwy pułków Wojska Polskiego. I tak np. augustowski obwód nr 7 "Olcha" inspektoratu suwalskiego miał odtworzyć 1 Pułk Ułanów Krechowieckich. Jego tymczasowa nazwa na czas formowania brzmiała "Oddział partyzancki 1 pułku ułanów".
Liniarski, który tak jak dowództwo NSZ, był przeciwny planowanej Akcji "Burza", w rozkazach kierowanych do komendantów inspektoratów i obwodów, akcentował wolę bicia Niemców, przygotowanie samoobrony, a w przypadku opanowania terenu przez komunistów i wrogiego nastawienia do ludności polskiej- przejście do dalszej konspiracji.[1]
Około 10 lipca 1944 "Mścisław" wydał rozkaz o rozpoczęciu akcji "Burza" na obszarze inspektoratu łomżyńskiego.
20 września 1944 ppłk. Władysławowi Liniarskiemu podporządkował się rtm. Zygmunt Szendzielarz z resztkami 5 Wileńskiej Brygady AK. "Mścisław" nakazał "Łupaszce" trwać w Puszczy Białowieskiej i organizować kadrowy oddział z rozbitków z wileńskich i nowogródzkich oddziałów AK. Na początku listopada 1944 do oddziału dołączył m.in. oficer BiP Okręgu Wileńskiego AK ppor. Lech Beynar ps. "Nowina", późniejszy znany historyk i publicysta, piszący pod pseudonimem literackim "Paweł Jasienica". W dniu 10 listopada Zygmunt Szendzielarz został awansowany przez ppłk. Liniarskiego do stopnia majora. Na przełomie stycznia i lutego 1945 ppłk. W. Liniarski mianował "Łupaszkę" komendantem partyzantki Okręgu Białostockiego AKO, a 5 Wileńska Brygada stała się dyspozycyjnym oddziałem Komendy AKO.
[edytuj] Lata powojenne
W maju 1945 "Mścisław" podporządkował się Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj, która to zmusiła go do ograniczenia pracy organizacyjnej oraz akcji zbrojnych. Za pośrednictwem wojewody białostockiego Stefana Dybowskiego podjął próbę ujawnienia struktur Okręgu. Został aresztowany 31 lipca 1945 w Brwinowie pod Warszawą. 20 maja 1946 został skazany przez warszawski WSR na karę śmierci zamienioną potem na 10 lat więzienia.
Struktury Białostockiego Okręgu AKO weszły w skład Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość (WiN). Wielu jego żołnierzy kontynuowało działalność podejmując się akcji propagandowych i rozrzucając ulotki. Działalność zbrojna łomżyńskiego WiN sprowadzała się do odwetowych akcji wobec NZW i "najbardziej niebezpiecznych komunistycznych agentów", których często widziano wśród żołnierzy NZW.[2]
10 listopada 1950 w Łodzi na ulicy, po wyjściu z urzędu emerytalnego został aresztowany gen. Emil Fieldorf "Nil". W śledztwie odmówił współpracy z bezpieką. Oczekiwano od niego wezwania (z więzienia) członków AK do ujawniania się oraz ujawnienia struktury organizacji "Nie". Na procesie zeznawało przeciwko gen. Fieldorfowi dwóch świadków, jego dawnych podwładnych z Kedywu: Władysław Liniarski i Tadeusz Grzmielewski. Na swoim procesie gen. Fieldorf nie poznał straszliwie storturowanego Liniarskiego, którego wniesiono jako świadka oskarżenia. Liniarskiego, Grzmielewskiego i Fieldorfa przesłuchiwał ten sam śledczy MBP - ppor. Kazimierz Górski.
16 kwietnia 1952 sędzia Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy Maria Gurowska, na mocy dekretu PKWN "o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy i zdrajców narodu polskiego", skazała Fieldorfa "Nila" na śmierć przez powieszenie za rzekomy rozkaz mordowania skoczków sowieckich. W wydaniu tego wyroku wzięli udział również ławnicy Michał Szymański i Bolesław Malinowski. 20 października 1952 Sąd Najwyższy w osobach sędziów Emila Merza, Gustawa Auscalera i Igora Andrejewa, na posiedzeniu tajnym, odbywającym się bez oskarżonego jedynie na podstawie przesłanych dokumentów procesu, zatwierdził tenże wyrok.[3][4]
Liniarski został zwolniony z więzienia w ciężkim stanie zdrowia w 1953. 16 i 20 sierpnia 1957 odwołał przed wiceprokuratorem Prokuratury Generalnej PRL-Stanisławem Krygielem zeznania wymuszone na nim podczas śledztwa przeciwko gen. Emilowi Fieldorfowi.
W 1979 został członkiem Komitetu Porozumienia na rzecz Samostanowienia Narodu
[edytuj] Odznaczenia
[edytuj] Przypisy
- ↑ http://siemiatycze.com/histor1944.html Siemiatycze.com Operacja "Burza"
- ↑ http://www.polskiejutro.com/art.php?p=10744 Tygodnik Polskie Jutro
- ↑ Maria Fieldorf i Leszek Zachuta: "Gen. «Nil» Żołnierz Polski Walczącej", Legion, rok 60, nr 1, Kraków 1988 (na prawach rękopisu).
- ↑ Maria Fieldorf i Leszek Zachuta: Generał "Nil" August Emil Fieldorf, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1993.
[edytuj] Literatura
- Maria Fieldorf i Leszek Zachuta, Gen. «Nil» Żołnierz Polski Walczącej, Legion, rok 60, nr 1, Kraków 1988 (na prawach rękopisu).
- Maria Fieldorf i Leszek Zachuta, Generał "Nil" August Emil Fieldorf, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1993.
- Patryk Kozłowski, Jeden z wyklętych. Zygmunt Szendzielarz "Łupaszko", Warszawa 2004, ISBN 83-7399-186-7
- Jerzy Ślaski, Żołnierze wyklęci, Rytm, wrzesień 2004, ISBN 83-7399-025-9.
