Władysław bytomski

Z Wikipedii

Władysław bytomski (urodzony między 1277 a 1283 rokiem - zmarł przed 8 września 1352 roku), książę kozielski 1303 - 1334, książę bytomski 1316 - 1352, 1328 - 1352 książę toszecki (opieka nad księstwem od 1321 roku), książę siewierski 1328 - 1337 (opieka nad księstwem od ok. 1315 roku), w latach ok. 1340 - ok. 1350 strata księstwa gliwickiego.

Władysław był drugim pod względem starszeństwa synem Kazimierza bytomskiego i nieznanej z pochodzenia Heleny. Po raz pierwszy pojawia się w 1289 roku przy okazji udzielania zgody na złożenie przez ojca hołdu lennego władcy czeskiemu Wacławowi II. W 1303 roku wobec osiągnięcia pełnoletności Władysław został samodzielnym księciem kozielskim.

Z nieznanych powodów tylko przy księstwie kozielskim ostał się Władysław także po śmierci ojca w 1312 roku, bowiem stolicę księstwa Bytom z przyległościami otrzymał młodszy brat Siemowit. Również do pozostałych dzierżaw Kazimierza pretendowali jego synowie i tak księstwo toszeckie otrzymał najstarszy z rodzeństwa Bolesław, zaś Siewierz z okręgiem najmłodszy Mieszko (kolejny z braci Jerzy został formalnym korregentem Władysława, choć faktycznie całość władzy sprawował książę kozielski).

Stan takowy utrzymał się tylko przez cztery lata. W 1316 roku księciem bytomskim został bowiem Władysław. Co wówczas się wydarzyło nie wiadomo, gdyż następna informacja o Siemowicie pochodzi dopiero z 1327 roku. Szczęście zresztą nowemu księciu bytomskiemu sprzyjało, gdyż niebawem wobec wybrania przez Bolesława i Mieszka kariery duchownej i ich wyjazdu na Węgry Siewierz i Toszek zostały połączone z dzierżawami Władysława (nad ziemiami tymi od 1321 roku sprawował regencję na czas nieobecności braci, siedem lat później wobec śmierci Bolesława i ostatecznej rezygnacji z księstwa Mieszka, oba grody zostały już formalnie połączone z dzielnicą Władysława). Za nim to nastąpiło książę bytomski 19 lutego 1327 roku razem z młodszymi braćmi Jerzym i Siemowitem złożył w Opawie hołd lenny królowi czeskiemu Janowi Luksemburskiemu.

Księstwo bytomskie zostało w 1328 roku na powrót zjednoczone w granicach ojcowskich. Stan ten nie miał utrzymać się jednak zbyt długo. Wina leżała tutaj w braku gospodarności Władysława i ciągłe kłopoty z finansami księstwa. W celu znalezienia środków na zrównoważenie budżetu w latach trzydziestych XIII wieku książę bytomski rozpoczął rozsprzedawanie swojego dziedzictwa. Najpierw 21 lutego 1334 roku zastawił za cztery tysiące grzywien srebra księciu raciborskiemu Leszkowi księstwo kozielskie, z tym jednak zastrzeżeniem, że w przypadku jego bezpotomnej śmierci Koźle na powrót ma wrócić w granice księstwa bytomskiego. Wypadek taki nastąpił już dwa lata później, lecz nie poprawiło to sytuacji Władysława, gdyż książę został zmuszony do wydzielenia tej dzielnicy najstarszemu synowi Kazimierzowi (po rychłej śmierci Kazimierza ok. 1342 roku kolejnym księciem kozielskim został jego młodszy brat Bolesław).

W 1337 roku doszło do kolejnych strat terytorialnych. Najpierw 8 maja Władysław sprzedał księciu cieszyńskiemu Kazimierzowi Siewierz, zaś pod koniec tego samego roku księciu opolskiemu Bolkowi II za 100 grzywien oddał gród w Kamieniu niedaleko Toszka. Wreszcie około 1340 roku Władysław zdecydował się wydzielić bratu Siemowitowi księstwo gliwickie, jako udzielny władztwo (z księstwem bytomskim zostało ponownie połączone około dziesięć lat później).

Niezwykle ostrożna polityka Władysława, radykalnej zmianie uległa w toku wojny polsko - czeskiej w latach 1345-1348 zwłaszcza wobec niespodziewanych zwycięstw polskich w bitwach pod Pogonią (obecnie dzielnica Sosnowca) i Lelowem. 15 lutego 1346 roku Władysław oświadczył nawet, że odtąd będzie wiernym sojusznikiem Kazimierza Wielkiego i nie wpuści w toku wojny w granice swojego księstwa wojsk Jana Luksemburskiego. Niestety Polska nie potrafiła wykorzystać tej wspaniałej możliwości rozszerzenia swoich wpływów na Górnym Śląsku i po 1348 roku Władysław na powrót znalazł się w orbicie wpływów Luksemburskich.

Władysław z dwóch małżeństw (pierwszą jego żoną była Beatrycze margrabianka brandenburska, wdowa po Bolku I księciu świdnickim, drugą Ludgarda pochodząca z dalekiej Meklemburgii) dochował się córki Eufemii (żony Konrada I księcia oleśnickiego i syna Kazimierza (z Beatrycze), oraz Bolesława, Beatryczę (żona hrabiego von Hardeck), Elenczę (mniszka w klasztorze dominikanów, Agnieszkę i Katarzynę (cysterki w Trzebnicy (z małżeństwa z Ludgardą). Władysław zmarł w 1352 roku przed 8 września i nie wiadomo gdzie został pochowany. Księstwo bytomskie w całości odziedziczył jedyny pozostały przy życiu syn Bolesław. Za życia Władysława została zawarta za zgodą Luksemburgów umowa dopuszczająca do dziedziczenia również kobiety, co stało się w 1355 roku przyczyną podziału księstwa pomiędzy Piastów oleśnickich i cieszyńskich.