Wiktor Dega

Z Wikipedii

Wiktor Marian Dega (ur. 7 grudnia 1896 w Poznaniu, zm. 16 lutego 1995 tamże) – lekarz, profesor Uniwersytetu Poznańskiego, a później AM w Poznaniu, naukowiec. Pierwszy Kawaler Orderu Uśmiechu, który odebrał 6 lutego 1969 w Poznaniu, następnie członek Międzynarodowej Kapituły Orderu Uśmiechu.

Urodził się 7 grudnia 1896 w Poznaniu. Jego rodzicami byli Wiktor, wicedyrektor Zakładu Ubezpieczeń oraz Zofia z domu Korzbok-Tuchołka. Uczył się w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, jednak nie ukończył tam nauki z powodu wybuchu I wojny światowej. Podczas nauki w tej placówce należał do Towarzystwa Tomasza Zana. W 1915 powołany został do służby w armii niemieckiej, w której pozostał do końca I wojny światowej. Następnie wziął udział w powstaniu wielkopolskim biorąc między innymi udział w walkach o lotnisko na Ławicy. W czynnej służbie w Wojsku Polskim pozostał do 1920 roku. Jeszcze podczas pobytu w armii niemieckiej, w 1919, zdał maturę w Koblencji, a następnie rozpoczął studia medyczne na uniwersytecie w Berlinie. Po opuszczeniu szeregów armii, w 1920, wznowił przerwane studia na Uniwersytecie Warszawskim, a 1922 przeniósł się na wydział lekarski Uniwersytetu Poznańskiego, na którym, w 1924, uzyskał tytuł doktora wszechnauk lekarskich.

Po studiach specjalizował się w ortopedii i chirurgii ortopedycznej w Klinice Ortopedii Uniwersytetu Poznańskiego pod kierunkiem prof. Ireneusza Wierzejewskiego. W latach 1925-1926 pogłębiał swoją wiedzę w zakresie ortopedii pracując u prof. Nove-Josseranda w Lyonie oraz prof. Ombredanne'a w Paryżu. Od 1926, jako asystent, prowadził dla studentów wychowania fizycznego UP wykłady z gimnastyki leczniczej i masażu, a w 1928 został kierownikiem Poradni Sportowo-Lekarskiej w Poznaniu. W 1931 został prymariuszem Poznańskiego Zakładu Ortopedycznego im. B. S. Gąsiorowskiego. W 1932 ponownie wyjechał za granicę, gdzie nawiązał kontakty prof. Putti'm z Bolonii oraz prof. Haglundem ze Sztokholmu. W rok później (1933) habilitował się pisząc rozprawę Badania z dziedziny etiologii i patogenezy wrodzonego zwichnięcia biodra. W tym okresie został członkiem honorowym poznańskiej Korporacji Akademickiej "Icaria".

W listopadzie 1937 Wiktor Dega był ordynatorem zbudowanego i zorganizowanego według jego planów Oddziału Ortopedycznego Szpitala Wojewódzkiego w Bydgoszczy. Funkcję tę pełnił do 31 sierpnia 1939, kiedy to został zmobilizowany. W stopniu kapitana służył w Armii Pomorze, został ranny w bitwie pod Kutnem, a 17 września 1939 wraz ze szpitalem polowym w którym pracował dostał się do niewoli. W kwietniu 1940 został zwolniony, po czym objął stanowisko ordynatora Oddziału Chirurgii Dziecięcej w warszawskim Szpitalu Karola i Marii. Podczas powstania warszawskiego był chirurgiem w punkcie opatrunkowym Sano przy ul. Lwowskiej. Po kapitulacji ewakuował się ze szpitalem Karola i Marii do Włodzimierzowa koło Piotrkowa Trybunalskiego gdzie pracował aż do wkroczenia Armii Czerwonej.

Zaraz po wojnie Wiktor Dega powrócił do Poznania, gdzie podjął nauczanie na Uniwersytecie. W grudniu 1945 otrzymał nominację na profesora nadzwyczajnego i posadę kierownika Katedry i Kliniki Ortopedycznej. W 1950, po reformie, wraz z kierowaną przez siebie katedrą i kliniką przeszedł do nowoutworzonej Akademii Medycznej w Poznaniu. To, że organizował pracę kliniki od podstaw pozwoliło mu na wdrożenie własnego programu kompleksowego leczenia chorych z upośledzoną czynnością narządu ruchu. W 1956 został mianowany profesorem zwyczajnym. W latach 1957-1967 był ekspertem WHO w zakresie readaptacji, a w okresie 1959-1962 był rektorem AM. W 1960 jako jednemu ze światowych pionierów rehabilitacji udało mu się w Poznaniu utworzyć pierwszą na świecie Katedrę Medycyny Rehabilitacyjnej. Jego sukcesy sprawiły, że w 1969 Ministerswo Zdrowia włączyło rehabilitację w ramy organizacji opieki medycznej, w tym samym roku otrzymał doktorat Honoris Causa swojej uczelni. W następnym roku, 1970, po przedstawieniu swojego programu Europejskiemu Biuru WHO, jego program kompleksowej rehabilitacji obecnej na każdym etapie leczenia został uznany za modelowy. Zmarł 16 lutego 1995 roku w Poznaniu.

Na dorobek naukowy prof. W. Degi składa się ponad 250 prac, z czego około 60 dotyczy wrodzonych zwichnięć stawu biodrowego. Jego badania w tej dziedzinie stały się podstawą do opracowania metody operacyjnego leczenia nazywanej osteotomią transiliakalną. Za swój wkład w tej dziedzinie otrzymał Nagrodę Państwową I stopnia. Sam profesor był również autorem kilku technik operacyjnych.

Jego osiągnięcia były wielokrotnie doceniane zarówno przez naukowców jak i pacjentów:

• doktoraty Honoris Causa Akademii Medycznych w Poznaniu (1968), Krakowie (1974), Wrocławiu (1973), Łodzi (1977), AWF w Poznaniu i Uniwersytetu w Halle – Wittenberg (1977)
• członek prezydium PANu
• członek dziewięciu krajowych i zagranicznych towarzystw naukowych
• członek honorowy czterech krajowych i szesnastu zagranicznych towarzystw
• Nagroda im. Alberta Laskera w 1966 (najwyższa światowa nagroda w dziedzinie rehabilitacji przyznawana przez Międzynarodowe Towarzystwo Rehabilitacji).

Otrzymał wiele odznaczeń państwowych, w tym Order Budowniczych Polski Ludowej w 1964, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1971), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1953). Był też pierwszym w historii Kawalerem Orderu Uśmiechu.

[edytuj] Bibliografia

• Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.) Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1983, PWN ISBN 83-01-02722-3