Zapalenie osierdzia
Z Wikipedii
 |
Zapalenie osierdzia |
| ICD-10: |
I30 Ostre zapalenie osierdzia
I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej |
|
I30 Ostre zapalenie osierdzia I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej .0 {{{X.0}}} |
|
| I30 Ostre zapalenie osierdzia I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej .1 {{{X.1}}} |
|
| I30 Ostre zapalenie osierdzia I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej .2 {{{X.2}}} |
|
| I30 Ostre zapalenie osierdzia I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej .3 {{{X.3}}} |
|
| I30 Ostre zapalenie osierdzia I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej .4 {{{X.4}}} |
|
| I30 Ostre zapalenie osierdzia I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej .5 {{{X.5}}} |
|
| I30 Ostre zapalenie osierdzia I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej .6 {{{X.6}}} |
|
| I30 Ostre zapalenie osierdzia I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej .7 {{{X.7}}} |
|
| I30 Ostre zapalenie osierdzia I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej .8 {{{X.8}}} |
|
| I30 Ostre zapalenie osierdzia I31.0 Przewlekłe zarostowe zapalenie osierdzia I31.1 Przewlekłe zaciskające zapalenie osierdzia I30.1 Zapalenie osierdzia zakaźne I31.2 Krwiak osierdzia niesklasyfikowany gdzie indziej I31.3 Płyn w worku osierdziowym (niezapalny) I32 Zapalenie osierdzia w chorobach sklasyfikowanych gdzie indziej .9 {{{X.9}}} |
|
Zapalenie osierdzia (łac. - pericarditis acuta, ang. acute pericarditis) - stan zapalny blaszek osierdzia, o różnej etiologii, któremu zwykle towarzyszy gromadzenie się płynu pomiędzy blaszkami osierdzia w tak zwanym worku osierdziowym.
Spis treści |
[edytuj] Przebieg kliniczny
Zapalenie osierdzia może przebiegać jako:
- zapalenie ostre
- zapalenie przewlekłe, czyli trwające ponad 3 miesiące
- zapalenie nawracające
[edytuj] Etiologia
Zmiany zapalne mogą mieć charakter pierwotny lub wtórny, ogólnie dzieli się je na przyczyny infekcyjne (infekcyjne zapalenie osierdzia), nieinfekcyjne i idiopatyczne (nie można ustalić przyczyny zapalenia).
- zakażenia
- w przebiegu kolagenoz
- pozawałowe zapalenie osierdzia
- wczesne, pojawiające się w przypadku zawałów pełnościennych
- późne, tak zwany zespół Dresslera
- po operacjach kardiochirurgicznych
- mocznicowe zapalenie osierdzia
- urazowe zapalenie osierdzia
- popromienne zapalenie osierdzia
- polekowe odczyny osierdziowe
- bromokryptyna
- fenylobutazon
- amiodaron
- cyklosporyna A
- diuretyki tiazydowe
- endokrynne
- nowotwory osierdzia
[edytuj] Częstość występowania
Najczęstszą przyczyna zapalenia osierdzia, często przebiegająca z jednoczesnym zapaleniem mięśnia sercowego, jest zapalenie o etiologii wirusowej. Zakażenie bakteryjne w dobie antybiotykoterapii występuje bardzo rzadko, z wyjątkiem przypadków gruźliczego zapalenia osierdzia, który jest poważnym problemem u chorych na AIDS, które nieleczone kończą się śmiercią w 85% przypadków. W przebiegu pełnościennego zawału mięśnia sercowego u 5-20% osób dochodzi do zapalenia osierdzia, cechuje się ono jednak skąpoobjawowym przebiegiem i często jest nierozpoznawane. Postać późna pozawałowego zapalenia osierdzia, zwana zespołem Dresslera, pojawia się u poniżej 5% chorych, leczenie trombolityczne zmniejsza tą liczbę poniżej 0,5%. Operacja CABG wiąże się z 20% ryzykiem rozwoju choroby. Zapalenia osierdzia w przebiegu kolagenoz jest częstym objawem współistniejącym - pojawia się u 50% chorych na twardzinę układową i u 30% chorych na reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń rumieniowaty układowy. Wysięk w obrębie worka osierdziowego stwierdzany jest także w 5-30% chorych z niedoczynnością tarczycy i 10% z mocznicą. Pourazowe zapalenia osierdzia mogą wystąpić jako powikłania urazów zewnętrznych, od strony przełyku lub w przebiegu przezskórnych zabiegów angioplastycznych. W przypadkach, jeśli objawy zapalenia osierdzia powracają po kilku miesiącach poprawy, mówi się o nawracającym zapaleniu osierdzia.
[edytuj] Objawy kliniczne
- gorączka
- ból w klatce piersiowej:
- zlokalizowany w okolicy przedsercowej lub zamostkowej, promieniujący do pleców, do okolicy łopatki
- nasila sie w pozycji leżącej, zmniejsza się na siedząco i w pochyleniu do przodu
- często z towarzyszącym mu kaszlem i dusznością
- tarcie osierdziowe, słyszalne w trakcie osłuchiwania serca, najlepiej słyszalne w trakcie wydechu u chorego w pozycji siedzącej w przodopochyleniu
- w przypadku szybkiego narastania objętości płynu w osierdziu - objawy zagrażającej tamponady serca
- w przypadku etiologii infekcyjnej często współistnieją objawy zapalenia mięśnia sercowego, które wysuwają się na pierwszy plan
- podwyższenie wskaźników stanu zapalnego, takich jak OB, CRP, podwyższona leukocytoza, może dojść do podwyższenia poziomu troponin, co świadczy o jednoczesnym zajęciu mięśnia serca
- EKG - charakterystycznym objawem elektrokardiograficznym jest poziome uniesienie odcinka ST i równoczesne obniżenie odcinka PQ
- RTG klatki piersiowej - w przypadku nagromadzenia dużej ilości płynu (ponad 250 ml) obserwuje się tak zwaną butelkowatą sylwetkę serca
- echokardiografia - metoda z wyboru do rozpoznania (wykrywa nawet niewielką ilość płynu, u osób z tak zwanym suchym zapaleniem osierdzia jest nieskuteczna) i monitorowania leczenia
- Tomografia komputerowa jest konieczna do oceny gęstości płynu w osierdziu, celem wykluczenia ropniaka osierdzia
- niekiedy konieczne jest wykonanie biopsji osierdzia i badanie płynu osierdziowego celem ustalenia rozpoznania (np. nowotwory)
- w przypadkach przewlekłego zapalenie osierdzia występuje ból w klatce piersiowej, uczucie niemiarowego bicia serca, utrata apetytu, utrata masy ciała
[edytuj] Leczenie
Leczenie zapalenia osierdziowego jest uzależnione przede wszystkim od ilości nagromadzonego płynu i szybkości jego narastania.
- w przypadku niewielkiej ilości płynów wprowadza się leczenie przyczynowe, w zależności od etiologii, oraz leczenie objawowe oparte o niesterydowe leki przeciwzapalne; w przypadku nieskuteczności takiego postępowania do leczenia włącza się inne leki nieswoiste (patrz niżej); dopiero brak skuteczności powoduje konieczność rozważenia nakłucia osierdzia, czyli tak zwanej perikardiocentezę
- w przypadku dużej ilości płynu, jednak bez objawów tamponady serca, po wdrożeniu leczenia, konieczne jest stałe monitorowanie echokardiograficzne i w przypadku braku regresji ilości płynów obowiązuje wykonanie perikardiocentezy
- w przypadkach tamponady serca - perikardiocenteza
[edytuj] Leki nieswoiste
[edytuj] Perikardiocenteza
- tamponada serca
- znaczne nagromadzenie płynu w osierdziu, utrzymujące się ponad tydzień i niereagujące na stosowane leczenie
- podejrzenie ropnego zapalenia osierdzia
- podejrzenie nowotworowego zapalenia osierdzia
[edytuj] Leczenie swoiste
- ropne zapalenie osierdzia - konieczna antybiotykoterapia oraz otwarty drenaż worka osierdziowego z płukaniem worka osierdziowego; jako postępowanie wspomagające może być stosowane doosierdziowe podawanie antybiotyków
- leki przeciwprątkowe w przypadku tła gruźliczego
- mocznicowe zapalenie osierdzia wymaga zwykle zwiększenie częstości dializ, co zwykle prowadzi do ustąpienia dolegliwości
- zespół Dresslera - wystarczającym leczeniem jest stosowanie kwasu acetylosalicylowego lub ibuprofenu
[edytuj] Leczenie postaci przewlekłych
Przewlekłe zapalenie osierdzia wymaga perikardiocentezy, a w przypadku jej nieskuteczności koniecznym może się okazać stały drenaż osierdzia w oparciu o wytworzenie okna osierdziowo-opłucnego.
[edytuj] Nawracające zapalenie osierdzia
Nawroty ostrego zapalenia osierdzia leczy się jak zapalenie ostre. Nawrotom zapobiega się przewlekle stosując niesterydowe leki przeciwzapalne, kolchicynę lub, w przypadkach opornych, glikosteroidy. Dawki leków stopniowo się zmniejsza i następnie odstawia. W przypadku nawrotu objawów do leczenia może być dodana azatiopryna lub cyklofosfamid.
[edytuj] Bibliografia
- "Choroby wewnętrzne" pod red. A. Szczeklika, str. 297-302 ISBN 83-7430-069-8
