Gao Xingjian
Z Wikipedii
| Gao Xingjian | |
| Chińskie nazwisko i imię | |
| Hanyu Pinyin | Gāo Xíngjiàn |
| Wade-Giles | Kao Hsing-chien |
| Zn. uproszczone | 高行健 |
Gao Xingjian (ur. 4 stycznia 1940 r. w Ganzhou) – pisarz i dramaturg chiński, laureat literackiej nagrody Nobla (2000).
Urodził się we wschodnich Chinach jako syn urzędnika bankowego i aktorki. Ukończył romanistykę w pekińskim Instytucie Języków Obcych. W czasie rewolucji kulturalnej spalił rękopisy swoich pierwszych dramatów. Został poddany kilkuletniej "reedukacji". Po zwolnieniu pracował jako robotnik rolny i nauczyciel wiejski, później jako tłumacz i dziennikarz. Debiutował pod koniec lat 70. Rozgłos przyniosła mu wystawiona w 1983 roku w pekińskim Teatrze Ludowym sztuka "Przystanek autobusowy", inspirowana europejskim teatrem absurdu. Publikował opowiadania, eseje i dramaty w chińskich pismach literackich do 1986 roku, kiedy jedna z jego sztuk "Inny brzeg" trafiła na indeks. W obawie przed represjami Xingjian rozpoczął wielomiesięczną podróż po Chinach, która zaowocowała dokończoną już na emigracji powieścią "Góra duszy" (1990) zazierającą elementy autobiograficzne. Chiny Xingjian opuścił w 1986 roku. Uzyskał francuskie obywatelstwo (1989 r.) i do dziś mieszka w Paryżu. Oprócz pisarstwa zajmuje sę także reżyserią teatralną i malarstwem. Tłumaczył też na chiński współczesną literaturę francuską: Ionesco, Becketta, Michaux i Georgesa Pereca.
W Polsce sztuki Xingjiana publikował miesięcznik "Dialog" ("Ucieczka" i "Przystanek"). "Ucieczkę", sztukę poświęconą masakrze na Placu Niebiańskiego Pokoju, wystawiono, w reż. Edwarda Wojtaszka, w 1994 roku w Teatrze Polskim w Poznaniu (Xingjian był na premierze). Inną sztukę "Na krawędzi życia" Wojtaszek wyreżyserował w Teatrze Miejskim w Gdyni. Najgłośniejszą powieść autora "Góra duszy" wydał w 2004 roku Dom Wydawniczy Rebis.
[edytuj] Bibliografia (linki zewnętrzne)
- "Nie znamy samych siebie" z Gao Xingjianem rozmawia M. Kruczkowska, Tygodnik Powszechny (dodatek "Książki w Tygodniku") nr. 24, 13 czerwca 2003.
- Burckhardt, Albert. Spalona walizka. Polityka. 21 października 2000, 43 (2268), 92.
1901: Prudhomme • 1902: Mommsen • 1903: Bjørnson • 1904: F.Mistral, Echegaray • 1905: Sienkiewicz • 1906: Carducci • 1907: Kipling • 1908: Eucken • 1909: Lagerlöf • 1910: Heyse • 1911: Maeterlinck • 1912: Hauptmann • 1913: Tagore • 1915: Rolland • 1916: Heidenstam • 1917: Gjellerup, Pontoppidan • 1919: Spitteler • 1920: Hamsun • 1921: France • 1922: Benavente • 1923: Yeats • 1924: Reymont • 1925: Shaw • 1926: Deledda • 1927: Bergson • 1928: Undset • 1929: Mann • 1930: Lewis • 1931: Karlfeldt • 1932: Galsworthy • 1933: Bunin • 1934: Pirandello • 1936: O'Neill • 1937: Gard • 1938: Buck • 1939: Sillanpää • 1944: Jensen • 1945: G.Mistral • 1946: Hesse • 1947: Gide • 1948: Eliot • 1949: Faulkner • 1950: Russell • 1951: Lagerkvist • 1952: Mauriac • 1953: Churchill • 1954: Hemingway • 1955: Laxness • 1956: Jiménez • 1957: Camus • 1958: Pasternak • 1959: Quasimodo • 1960: Perse • 1961: Andrić • 1962: Steinbeck • 1963: Seferis • 1964: Sartre • 1965: Szołochow • 1966: Agnon, Sachs • 1967: Asturias • 1968: Kawabata • 1969: Beckett • 1970: Sołżenicyn • 1971: Neruda • 1972: Böll • 1973: White • 1974: Johnson, Martinson • 1975: Montale • 1976: Bellow • 1977: Aleixandre • 1978: Singer • 1979: Elitis • 1980: Miłosz • 1981: Canetti • 1982: García Márquez • 1983: Golding • 1984: Seifert • 1985: Simon • 1986: Soyinka • 1987: Brodski • 1988: Mahfuz • 1989: Cela • 1990: Paz • 1991: Gordimer • 1992: Walcott • 1993: Morrison • 1994: Oe • 1995: Heaney • 1996: Szymborska • 1997: Fo • 1998: Saramago • 1999: Grass • 2000: Gao • 2001: Naipaul • 2002: Kertész • 2003: Coetzee • 2004: Jelinek • 2005: Pinter • 2006: Pamuk • 2007: Lessing
