Gimnazjum

Z Wikipedii

Gimnazjum (łac. gymnasium z gr. γυμνάσιον gymnásion – "miejsce służące gimnastyce") – określony typ szkoły średniej, różnej postaci zależnie od epoki i kraju.

W starożytnej Grecji był to najczęściej rodzaj parku wraz z budynkiem, przeznaczony do uprawiania ćwiczeń fizycznych. Później miejsce to coraz częściej stawało się miejscem spotkań towarzyskich i dysput, by w następnym okresie stać się publiczną szkołą średnią. Od czasów Nerona instytucja tego rodzaju funkcjonowała także w Rzymie starożytnym.

Współcześnie (od czasów Odrodzenia) gimnazja to różnego typu szkoły średnie, ogólnokształcące i zawodowe, między innymi w Austrii, Niemczech, Danii, Szwecji, Norwegii, a w Polsce po reformie w latach trzydziestych XX wieku do roku 1948 i od 1999 obok szkoły podstawowej i liceum znaczący etap w procesie kształcenia.

W różnych krajach szkoła określana jako gimnazjum zajmuje różne miejsce w procesie kształcenia, na przykład w Niemczech gimnazjum oznacza szkołę średnią ośmio- lub 9-letnią kończącą się maturą uprawniającą do podjęcia studiów wyższych, jednak po spełnieniu dodatkowych warunków. Jednak w niektórych landach (na przykład w Berlinie), a również w Holandii gimnazjum zaczyna się od siódmego roku nauczania.

[edytuj] Gimnazja w Polsce

Gimnazjum to drugi, obowiązkowy poziom kształcenia w Polsce. Uczęszcza do niego młodzież w wieku 13-16 lat. Nauka w nim trwa 3 lata i kończy się ogólnopolskim egzaminem, od którego wyników w dużej mierze zależy wybór kolejnej szkoły.

[edytuj] Profile kształcenia

Profile kształcenia w gimnazjum są różne zależnie od systemu oświaty i mogą być następujące:

w Polsce:
- gimnazjum (ogólnodostępne),
- gimnazjum integracyjne – szkoła z oddziałami liczącymi od 15 do 20 uczniów, w których uczy się od 3 do 5 uczniów niepełnosprawnych (np. niedowidzących, niedosłyszących, niepełnosprawnych ruchowo, upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim),
- gimnazja specjalne – szkoła w której uczą się uczniowie niepełnosprawni,
- gimnazjum akademickie – szkoły dla uczniów uzdolnionych (np. w Toruniu, Olsztynie);
- gimnazjum dwujęzyczne – szkoły, w których część zajęć jest nauczana w nowożytnym języku obcym,
w innych krajach:
- gimnazjum humanistyczne ukierunkowane na języki starożytne (łacina, greka), albo z przewagą języków nowożytnych,
- matematyczno-przyrodnicze, czasami kombinowane z profilem językowym nowożytnym,
- muzyczne,
- techniczne,
- sportowe.
- artystyczne

[edytuj] Historia

[edytuj] Cele i metody wychowawcze

W epoce Odrodzenia zwanej Renesansem celem był harmonijny rozwój zdolności ucznia w oparciu o spuściznę kulturową antyku poprzez studiowanie tekstów starożytnych w języku oryginału łacina, greka, język hebrajski.

W XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku celem kształcenia w gimnazjum było przygotowanie kandydatów do służby państwowej i korpusu oficerskiego. Kładziono nacisk na wygląd, ubiór i zachowanie się uczniów zgodne z rygorystycznie przestrzeganymi kanonami. Jednym z ważniejszych zabiegów policyjno-pedagogicznych był przymus noszenia mundurów (wraz z obowiązkową charakterystyczną czapką) przez uczniów, a częściowo i nauczycieli. W ten sposób w miejscach publicznych uczeń wyróżniał się z otoczenia, był łatwy do rozpoznania co do szkoły, a czasami i klasy do której chodził. Wszystko to opisał Stefan Żeromski w powieści Syzyfowe prace.

[edytuj] Kalendarium

W starożytnej Grecji gimnazjon było obiektem sportowym, później też miejscem zebrań filozofów i uczonych.
W starożytnym Rzymie gimnazjum był to pewien rodzaj państwowej szkoły średniej.
W epoce Odrodzenia jako gimnazjum zaczęto określać różne szkoły średnie.
- 1519 biskup Jan Lubrański założył w Poznaniu szkołę humanistyczna zwane Akademią Lubrańskiego lub Kolegium Lubrańskiego, z kursami akademickimi, zorganizowane na wzór uniwersytetu. Istniało do roku 1780. Nie było to jednak gimnazjum w ścisłym tego słowa znaczeniu, gdyż od uniwersytetu szkoła ta różniła się jedynie brakiem prawa do nadawania tytułów naukowych.
- 1538 Johannes Sturm, niemiecki humanista, pedagog, polemista kalwiński, założył gimnazjum humanistyczne w Strasburgu, na którym wzorowano się jeszcze w XIX wieku, program obejmował przede wszystkim języki klasyczne (łacina i greka) i lekturę dzieł starożytnych, a nawet język hebrajski oraz retorykę.
- W Polsce powstały podobne gimnazja, między innymi:
  - XIII w., Gimnazjum Mariackie w Szczecinie (zob. II Liceum Ogólnokształcące im. Mieszka I w Szczecinie).
  - 1558, Gimnazjum Akademickie w Gdańsku,
  - 1568, w Toruniu jako 6-klasowa luterańska szkoła średnia (schola particularis), 1594 rozszerzona do 12-13 lat nauki działała jako Toruńskie Gimnazjum Akademickie do roku 1793 (drugi rozbiór Polski).

Na początku XIX wieku w Prusach utworzono nowy typ gimnazjum, określanego jako gimnazjum klasyczne z przewagą języków obcych, zwłaszcza łaciny i greki, na kontynencie europejskim stało się ono wzorem elitarnej, ogólnokształcącej szkoły średniej, naturalnie męskiej, przeważnie państwowej. Wtedy to ugruntował się system klasowo-lekcyjny, praktykowany do czasów obecnych z różnym skutkiem.

Pod koniec XIX wieku zaczęto nazywać gimnazjami także szkoły realne, a następnie nawet zawodowe.

Na ziemiach polskich w XIX wieku państwa zaborcze (Rosja, Prusy oraz Austria) zakładały również gimnazja klasyczne z językiem nauczania odpowiednio rosyjskim albo niemieckim.

Po I wojnie światowej w Polsce dla młodzieży w wieku 10 lat powstały ośmioletnie gimnazja męskie, a z czasem i żeńskie, kończące się maturą.

Po 1999 roku w Polsce przystąpiono do kolejnych reform oświaty w trakcie których wprowadzono 3-letnie gimnazjum ze zmienionymi programami nauczania takich przedmiotów jak:
- język polski,
- język obcy nowożytny
- historia,
- wiedza o społeczeństwie (w ramach tego przedmiotu realizowane są zajęcia – wychowanie do życia w rodzinie),
- matematyka,
- fizyka i astronomia,
- chemia,
- biologia,
- geografia,
- plastyka,
- muzyka,
- technika,
- informatyka,
- wychowanie fizyczne.
- religia lub etyka
- Ponadto wprowadzono tak zwane ścieżki edukacyjne w obszarze edukacji filozoficznej, prozdrowotnej, ekologicznej, czytelniczej i medialnej, regionalnej, a także obrony cywilnej, integracji europejskiej oraz kultury polskiej na tle tradycji śródziemnomorskiej.