Kioto

Z Wikipedii

Kioto 京都市 (Kyōto-shi)
Kraj	Japonia
Wyspa	Honsiu
Region	Kinki
Prefektura	Kioto
Współrzędne geograficzne	35° 01' N 135° 45' E
Populacja  (na 1-4 2008 r.)  - liczba ludności  - gęstość zaludnienia	1 464 990 os. 1 779 os./km²
Obszar	827,90 km²
Symbole miasta  - drzewo  - kwiat	Wierzba mandżurska, Klon, Cercidiphyllum japonicum Kamelia japońska, Różanecznik, Sakura (Wiśnia)
Urząd miejski  - Burmistrz  - Adres  - Telefon  - Strona oficjalna	Yorikane Masumoto 〒604-8571 Kyōto-shi, Nagagyō-ku, Teramachi-Oike 488 422 075 222 03111 po japońsku i angielsku
Kioto zaznaczone czerwonym punktem na mapie Japonii
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Wikiprojekt · Portal · Kategoria · Zadanie

Kioto (jap. 京都市, Kyōto-shi^?, dosłownie stolica stolica lub stolica stolic) – miasto w zachodniej części japońskiej wyspy Honsiu, stolica prefektury Kioto, dawniej stolica Japonii i siedziba cesarza. Kioto jest częścią obszaru metropolitalnego 京阪神 Keihanshin^[1] zamieszkiwanego przez ok. 18 mln osób.

Spis treści 1 Historia 1.1 Okres Muromachi 1.2 Okres Azuchi-Momoyama 1.3 Okres Edo 1.4 Okres Meiji 1.5 Czasy najnowsze 2 Geografia 3 Okręgi miasta 4 Ekonomia 5 Kultura 6 Edukacja 7 Transport 8 Miasta partnerskie 9 Przypisy 10 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Pomimo dowodów archeologicznych na istnienie pierwszych osad na wyspach japońskich około 10.000 p.n.e., stosunkowo niewiele wiadomo na temat działań ludzi na tych terenach przed VI w. W VIII w., gdy silne duchowieństwo buddyjskie zaczęło mieszać się w sprawy rządu, cesarz postanowił przenieść stolicę do regionu bez wpływów buddyjskich.

Nowe miasto, Heiankyō (平安京 "stolica Heian", co znaczy "Stolica Pokoju"), zostało siedzibą dworu cesarskiego w 794 r. na polecenie cesarza Kanmu, który zdecydował się opuścić Nagaokę, krótkotrwałą siedzibę dworu po porzuceniu Nary. Później nazwa miasta została zmieniona na Kyōto ("stolica"). Odtąd miasto nieprzerwanie przez ponad tysiąc lat było ośrodkiem wyrafinowanej, dworskiej kultury, raz tracąc, a raz zyskując rzeczywistą rolę stołeczną za sprawą zmieniających siedzibę szogunów, od 1192 r. prawdziwych władców kraju.

Pierwszy okres rozkwitu miasta przypada na trzysta lat po założeniu, w szczególności w tzw. okresie dominacji rodu Fujiwara (tzw. właściwy okres Heian, X-XI w.).

Miasto z VIII w. zostało wzniesione na planie prostokąta o bokach 5 km (NS) i 4 km (WZ), pociętego regularną siatką ulic (teren obecnych dzielnic 中京区　Nakagyō-ku, 下京区　Shimogyō-ku i 上京区　Kamigyō-ku). Większe z nich zostały ponumerowane: północną granicą miasta była dzisiejsza 一条通 Ichijō-dōri ("pierwsza ulica"), a południową – dzisiejsza 九条大路 Kujō-ōji ("dziewiąta aleja"). W układzie przestrzennym naśladowano starożytną chińską stolicę z dynastii Tang, Changan (obecnie Xi'an), w zgodzie z tradycyjną chińską geomancją, z Pałacem Cesarskim położonym na północy i zwróconym na południe. Orientacja Pałacu jest przyczyną, dla której Sakyō-ku　左京区 ("Lewa Stolica") jest na wschodzie, 右京区　Ukyō-ku ("Prawa Stolica") jest na zachodzie. Pierwotnie Pałac znajdował się cokolwiek na północ od obecnego zamku szogunów 二条城 Nijō-jō, w obrębie którego wypadłby południowo-wschodni narożnik kompleksu. Sama siedziba cesarska składał się z ufortyfikowanego prostokąta Wielkiego Pałacu (大内裏 Daidairi), w obrębie którego osiowo umieszczono zespół urzędowy (朝堂院 Chōdō-in), na zachód od niego zespół recepcyjny (豊楽院 Buraku-in), a na północ – Pałac Wewnętrzny (内裏 Dairi).

Oś Pałacu wyznaczała monumentalna ulica, szeroka na 85 m　朱雀大路　Suzaku-ōji^[2], rozpoczynająca się od bramy Wielkiego Pałacu 朱雀門　Suzakumon, a zamknięta od południa bramą 羅生門　Rashōmon (przy 九条大路 Kujō-ōji). Dzisiaj śladem tej ulicy biegnie 千本通 Sen-bon-dōri. Pozostałością dawnego układu jest świątynia 東寺 Tō-ji, czyli "wschodnia", choć leży ona na zachód od dzisiejszej głównej osi kompozycji miasta. Miasto pełne było świątyń buddyjskich i chramów sintoistycznych, pałaców i willi otoczonych ogrodami. W XII w. Kioto liczyło prawie pół miliona mieszkańców.

Pałac Cesarski ulegał kolejnym pożarom; po opuszczeniu przez monarchę w 1177 r., popadł w ruinę i nie zachował się. Z czasem również układ przestrzenny Heian-kyō uległ zatarciu. Próbowano jedynie później odtworzyć znane z przekazów formy architektury w innych kontekstach i na nowych miejscach. Funkcja rezydencji cesarskiej przeszła na wcześniejszą rezydencję rodu Fujiwara 土御門殿 Tsuchimikadodono.

[edytuj] Okres Muromachi

Na epokę Muromachi przypada ewolucja układu przestrzennego miasta. Stopniowo zagospodarowywano wschodni (lewy) brzeg rzeki Kamo, która stawała się w ten sposób jego osią. Jednocześnie zachodnia połowa układu dawnego Heian-kyō została opuszczona, do czego przyczyniły się liczne pożary, trzęsienia ziemi, a ponadto czynniki naturalne: teren okazał się podmokły i był zalewany podczas powodzi. Miasto przesunęło się zatem na część wschodnią dawnego układu i wykroczyło poza jego granice, stwarzając układ wyciągnięty południkowo.

W 1378 r. do dzielnicy 室町 Muromachi przeniósł się dwór szoguna Yoshimitsu Ashikaga, który był wybitnym znawcą i mecenasem sztuki. Zawdzięczamy mu m.in. rezydencje podmiejskie willę podmiejską "Złoty Pawilon" (金閣 Kinkaku, obecnie świątynia) - jeden z najbardziej znanych zabytków Kioto.

Miasto zostało doszczętnie zniszczone w "Wojnie Ōnin" w l. 1467-77 i nie podniosło się z upadku aż do połowy XVI w. Ludność licząca pierwotnie 900 tys. osób w wyniku wojny zmalała do 40 tys. Natychmiast po ustaniu wojny szogun Yoshimasa Ashikaga (prawnuk Yoshimitsu), nie bacząc na stan kraju i miasta, przystąpił do wznoszenia nowych siedzib - powstał wówczas "Srebrny Pawilon" (銀閣 Ginkaku).　Upowszechnienie　się ascetycznej filozofii zen zaowocowało nowymi trendami w architekturze i ogrodnictwie. Ich wyrazem jest ogród skalny przy "Świątyni Spokoju Smoka" (龍安寺 Ryōanji, 1499).

[edytuj] Okres Azuchi-Momoyama

Ze wspaniałością rezydencji kontrastował wygląd samego miasta. Hiszpański misjonarz, Św. Franciszek Ksawery, jeszcze w 1515 r. opisał je tak: "Dzisiaj większość Kioto jest w ruinie spowodowanej wojnami. Wielu ludzi mówiło nam, że kiedyś było w nim 80 tysięcy domów. Wydaje mi się, że było tak naprawdę, sądząc z wielkich rozmiarów tego miasta". Nawet jednak nastanie silnych rządów Nobunaga Oda w 1568 r. nie przyniosło spokoju: nowy władca dążąc do złamania oporu spalił północną część miasta i zrównał z ziemią klasztor wojowniczych mnichów na Hiei-zan, Enryaku-ji (zginęło ok. 25 tysięcy ludzi, 1571). Główną siedzibą Nobunagi stało się nie Kioto, ale nowowzniesiony Zamek Azuchi nad Jeziorem Biwa. Walcząc z dominacją buddyzmu, Nobunaga popierał chrześcijaństwo:  1576 r. w Kioto powstał pierwszy kościół, a w 1613 miało ono w mieście 5-6 tysięcy wyznawców.

Następca Nobunagi, Hideyoshi Toyotomi, bywa uznawany za drugiego założyciela Kioto. Po zjednoczeniu kraju i stłumieniu tlącej się rebelii klanów, Hideyoshi od 1585 r. zajął się odbudową miasta i artystycznym mecenatem. Wytyczono na nowo granice miasta, do 1591 r. umocniono je fortyfikacjami ziemnymi i fosą. Zajęto się też przebudową mostów, których drewnianą konstrukcję oparto tym razem na murowanych filarach. Na terenach dawnego Pałacu Cesarskiego Heian-kyō Hideyoshi wzniósł nową siedzibę, Jurukudai (dosł.: "Pałac Zgromadzonych Przyjemności"), która obejmowała pawilony picia herbaty, ogrody wiśniowe, sceny teatralne Nō. Dziełem koronującym stało się wzniesienie 37-metrowego posągu Buddy w Świątyni Hōkō-ji (方広寺).

Wzniesienie w końcu XVI w. dla Hideyoshiego Zamku Fushimi-Momoyama (伏見桃山城)　na wzgórzach na południowy wschód od miasta spowodowało urbanizację obszaru leżącego na równinie na północ od rzeki Uji, dając początek intensywnie zabudowanej dzielnicy 桃山 Momoyama. Aż do XIX w. pozostawała ona przestrzennie wyizolowana od głównej struktury Kioto. Ale również strefa podmiejska obfitowała w ważne obiekty: głośne przyjęcie z okazji kwitnienia wiśni Hideyoshi urządził w 1598 r. w rozbudowanej przez siebie Świątyni Daigo-ji (醍醐寺) w Fushimi (伏見) po wschodniej stronie wzgórz Higashiyama. Szoguna Hideyoshiego, "Kampaku" (Cesarskiego Regenta") czci się do dzisiaj w specjalnie wzniesionej obok Hōkō-ji Świątyni Toyokuni-jinja (inaczej Hōkoku-jinja, 豊国神社, 1599).

Żadna z rezydencji Hideyoshiego - ani miejska, ani podmiejska - nie przetrwała (resztki wyposażenia Jurakudai zachowały się w Świątyni 西本願寺 Nishi-Hongan-ji). Wielki posąd Buddy został zniszczony w trzęsieniu ziemi. Tym niemniej, okresowi jego panowania miasto zawdzięcza wiele ze swojego obecnego ukształtowania.

[edytuj] Okres Edo

W l. 1601-29 Ieyasu Tokugawa, który mianował się szogunem w 1603 r., zbudował ufortyfikowaną rezydencję, 二条城　Nijō-jō. W&bsp;jej obrębie szczególną rangę artystyczną uzyskał Pałac Ninomaru (二の丸). Jednakże Ieyasu rzadko tylko pokazywał się w Kioto, obrawszy za swą stolicę Edo. Ostatnia wizyta szoguna miała miejsce w 1634, po czym nikt z nich nie pojawił się w solicy cesarskiej przez następne 220 lat. Kioto pozostawało siedzibą dworu cesarskiego, liczącego około 200 rodzin, mieszkających w obrębie parku cesarskiego 仙洞御所 Sentō Gosho. Cesarz i dwór byli wystarczającą siłą, by miasto było nadal ważnym ośrodkiem sztuki, rzemiosła artystycznego i by kontynuowana była specyficzna kultura dworska. Książę Toshihito zbudował podmiejską willę 桂 Katsura, miejsce spotkań artystów i poetów. Z przeszłości czerpali artyści tzw. "Szkoły Rimpa", rozwijającej się w Kioto do początków XVIII w., tworzący bogato złocone kompozycje na parawanach, wachlarzach, kartach albumów - obecnie dopatrywać się w nich można inspiracji dla europejskiej secesji. Wyroby artystyczne Kioto cieszyły się najlepszą reputacją w kraju, dzięki czemu w mieście rozwijała się produkcja rzemieślnicza. Niemiecki podróżnik Engelbert Kaempfer w "Historii Japonii" (1693) tak pisze: "Miyako (jak nazywa Kioto) jest wielkim magazynem wszystkich japońskich wytwórców i produktów, jest głównym miastem kupieckim cesarstwa. W wielkiej stolicy nie ma prawie domu, w którym coś nie byłoby wytwarzane lub sprzedawane. Tutaj czyszczą miedź, wybijają monetę, drukują książki, tkają najbogatsze materiały w złote i srebrne kwiaty. Najlepsze i najrzadsze barwniki, najwykwintniejsze reliefy, wszystkie rodzaje instrumentów muzycznych, obrazy, japońskie meble, wszystkie rodzaje rzeczy wykute w złocie i innych metalach, szczególnie ze stali - jak najostrzejsze klingi oraz inna broń, wytwarzane są tutaj z największą doskonałością, podobnie jak najbogatsze suknie, najlepsza moda, wszystkie rodzaje zabawek, lalek poruszających głowami, jak również niezliczone inne rzeczy, których za wiele by wymieniać. Po prostu - nie ma nic, o czym by się pomyślało, czego by nie dało się znaleźć w Miyako; nie ma nic zagranicznego, jakkolwiek wspaniale zrobionego, czego by jakiś artysta w tej stolicy nie podjął się imitować."^[3]

Także popularność sztuki picia herbaty przyczyniła się do rozwoju rzemiosł - przy moście Sanjō-Ōhashi mogło funkcjonować aż 70 zakładów produkujących czajniki i inne naczynia metalowe. Wyrabiano też przedmioty pokrywane laką, ta z Kioto miała charakterystyczny czarny odcień. Okoliczne plantacje bambusów uczyniły z miasta ośrodek produkcji bambusowych waz, ogrodzeń i - charakterystycznych parasoli. Szczególnie rozwijała się ceramika Kenzan i tekstylia Yuzen.^[4] Dzielnica wytwórców kolorowej ceramiki Kiyamizu-yaki powstała ok. 1615 r. na stoku przy Kiyamizu-dera. Kioto produkowało też charakterystyczne "cienkie" odmiany sake, delikatne "tofu". Nakazany przez szogunat powrót do buddyjskiej religijności przyniósł rozwój wytwórczości rozmaitych artystycznych dewocjonaliów. Około 5000 wytwórców trudniło się na przełomie XVII i XVIII w. produkcją włókienniczą. W 1781 było 2500 krosien, w 1877 - 7839. "Markowym" wytworem Kioto stały się bogate pasy do kimon - obi. Produkcja włókiennicza koncentrowała się w dzielnicy 西陣 Nishijin, rozciągającej się na północnym-zachodzie miasta (obszar dzisiejszych okręgów Kamikyō-ku i Kita-ku).

Rzeka Kama stanowiła drogę dla towarów. W okolicy 丸太町 Marutamachi wyładowywano drewno sprowadzane z lasów w górach, w 木屋町 Kiyamachi w głębi miasta było ono cięte dla potrzeb budownictwa. Na nabrzeżach handlowano towarami przywiezionymi z Osaki. Doprowadzeniu materiałów i towarów do Kiyamachi służył kanał żeglowny Takase (高瀬川), zbudowany wzdłuż Kiyamachi-dōri w 1611 r., długości ok. 13 km. Kanał przebiega równolegle do rzeki Kama między Nijo i Momoyamą.

Zabudowę mieszczańską tworzyły machiya, piętrowe drewniane domy, mieszczące od frontu sklepy, od tyłu mieszkania. Ponieważ fasady musiały - z nakazu szogunów - być skromne, inwencja właścicieli przejawiała się w urządzaniu wewnętrznych ogrodów, inspirowanych sztuką ogrodową pawilonów picia herbaty. Wzrost bogactwa mieszczan spowodował wznoszenie w głębi posesji ognoodpornych i niepodatnych na wilgoć magazynów-skarbczyków.

Nad rzeką Kama, na jej terenie zalewowym (zwolnionym od podatków), w okolicy mostu 四条大橋 Shijō-Ōhashi, na początku XVII w. powstały improwizowane sceny teatralne. Ukształtował się tam teatr kabuki. Dzielnica teatralna obrosła licznymi herbaciarniami, które stanowić zaczęły jeden z najbardziej ożywionych frgamentów miasta. Herbaciarnie te, oraz dzielnica 祇園 Gion powstała dla obsługi pielgrzymów do chramu Yasaka (八坂神社), dały początek kulturze gejsz. Dzielnica rozrywki - 嶋原 Shimabara, położona bezpośrednio na zachód od Nishi-Honganji, przeniesiona ok. 1641 z okolic Pałacu Cesarskiego (zamknięta 1958).

[edytuj] Okres Meiji

Kioto pozostało formalną stolicą Japonii aż do Restauracji Meiji w 1868, gdy zlikwidowano szogunat, a cesarz i rząd przenieśli się do Edo. Po zmianie nazwy Edo na Tokio ("Wschodnia Stolica"), Kioto było przez krótki czas znane jako Saikyō (西京, "Zachodnia Stolica").

Kolej żelazna przybyła do Kioto w 1876 r. jako linia państwowa doprowadzona z Kobe i Osaki. Ukończenie linii Tōkaidō do Tokio nastąpiło w 1889. W 1895 otwarto w Kioto pierwszą japońską linię tramwaju elektrycznego w normalnym ruchu.

[edytuj] Czasy najnowsze

Pod koniec II wojny światowej Stany Zjednoczone rozważały zrzucenie na Kioto bomby atomowej, ostatecznie jednak miasto zostało usunięte z listy celów.

1 września 1956 Kioto zostało miastem oznaczonym rządowym rozporządzeniem.

W 1964 r. otwarto szybką kolej łączącą miasto z Tokio i Osaką. Pierwszą kolej podziemną - tunel dla Hankyū - zbudowano w 1963 r., pierwszą linię metra miejskiego otwarto w 1981. W międzyczasie, w 1978 zamknięto miejską sieć tramwajową.

W 1997 w Kioto odbyła się międzynarodowa konferencja, której efektem było podpisanie Protokołu z Kioto w sprawie redukcji emisji gazów powodujących efekt cieplarniany.

Ta sekcja jest zalążkiem. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

[edytuj] Geografia

Kioto jest położone w środkowo-zachodniej części wyspy Honsiu. Założono je w widłach utworzonych przez rzeki　鴨川 Kamo-gawa i 桂川 Katsura-gawa. Ze względu na wznoszące się dookoła miasta góry, Kioto słynie z parnych letnich nocy, z całkowicie nieruchomym powietrzem.

Na przestrzeni wieków miasto znacznie się rozrosło, wychodząc poza pierwotny prostokąt Heian-kyō, przede wszystkim na drugi brzeg rzeki Kamo-gawa. Kamo-gawa stała się dość rzadkim w Japonii przypadkiem rzeki ujętej bulwarem i nabrzeżnym parkiem, rzeki włączonej do przestrzeni miasta.

Rozległy kompleks nowego Pałacu, 京都御苑 Kyōto Gyoen, prostokąt o bokach 1,3 km na 0,7 km, znajduje się dzisiaj na północnych krańcach śródmieścia. Zachodnim skrajem kompleksu biegnie główna południkowa ulica śródmieścia - 烏丸通　Karasuma-dōri, która na jego południowym krańcu przebiega obok głównego dworca kolejowego (京都駅 Kyōto-eki). Najważniejszą przecznicą jest obecnie 四条通 Shijō-dōri ("czwarta ulica"). Przy niej, w okolicach skrzyżowania z 河原町 Kawaramachi grupują się najważniejsze sklepy i domy towarowe Kioto. Miejsce to, wraz z dzielnicą położoną za mostem 四条大橋　Shijō-Ōhashi po wschodniej stronie rzeki Kamo-gawa, jest również centrum życia nocnego. Główna dzielnica biurowa znajduje się w okolicach dworca na południu i w centrum miasta.

Inna przecznica alei Karasuma - Sanjō-dōri 三条通 - tradycyjnie główna ulica śródmieścia, zachowała pierwotną szerokość i wiele elementów zabudowy z czasów modernizacji Meiji-Taishō. Znajduje się przy niej interesujące Muzeum Kultury Kioto (京都文化博物館 Kyōto Bunka Hakubutsukan). Projekty poszerzenia ulicy nie zostały zrealizowane, ale mizernie ona dziś wygląda w zestawieniu z nieodległą szeroką arterią (御池通 Oike-dōri), przy której ulokował się m.in. Ratusz (京都市役所 Kyōto Shiyakusho).

Specyficznym miejscem są okolice chramu sintoistycznego 平安神宮 Heian Jingū (z 1895 r.) położonego na wschodnim brzegu rzeki, mającego przypominać Pałac Cesarski dawnego Kioto. Przekształciły się w skupisko muzeów sztuki, wyróżniające się wielką skalą zabudowy i rozplanowania. Po drugiej stronie miasta kompleks świątyni 妙心寺 Myōshin-ji stanowi oryginalny konglomerat wielkich drewnianych budowli, otoczonych setką małych.

Na terenie historycznych dzielnic, za nowszą zabudową głównych ulic, w głębi kwartałów zachowały się tysiące drewnianych domów, willi w ogrodach otoczonych murami, małych świątyń. Otaczające najstarszą część miasta obszary nie posiadają już regularnej siatki ulic. Charakterystyczny dla Kioto jest fakt, że wiele ulic ma nazwy (w Japonii przeważnie ulic się nie nazywa).

Kioto jest osłonięte z trzech stron przez góry, nazywane Higashiyama, Kitayama i Nishiyama, o wysokości dochodzącej do 1000 m n.p.m. Na stokach wzgórz oraz u ich podnóża położonych jest wiele rezydencji i świątyń, z Kiyomizu-dera, Nanzen-ji, Ginkaku-ji (na wschodzie), Ryōan-ji, Kinkaku-ji, Ninna-ji (na zachodzie). Dalsze, zachodnie przedmieście Kioto, Arashiyama, znane jest jako centrum buddyzmu zen, wykształcone wokół Tenryu-ji. W jeszcze dalszych okolicach, na szczytach wzgórz ulokowało się szereg klasztorów, takich jak Enryaku-ji, Kuma-dera, Kozan-ji.

Kioto znajduje nad dużą naturalną warstwą wodonośną, obficie zasilają miejskie studnie. W wyniku postępującej urbanizacji zmniejsza się ilość wody deszczowej spływającej do wód podziemnych, co powoduje coraz szybsze wysychanie studni na tym obszarze.

Jest pięć dzielnic gejsz (花町 Hanamachi - dosł.: "dzielnica kwiatów"):　祇園甲部 Gion Kōbu,　先斗町 Pontochō (wzdłuż 木屋町通 Kiyamachi-dōri na zachodnim nabrzeżu Kama-gawy),　宮川町 Miyagawa-chō (za Teatrem Minamiza, wschodnie nabrzeże Kama-gawy),　上七軒 Kamishichiken (na wschód od chramu Kitano Tenman-gū),　祇園東 Gion Higashi.

[edytuj] Okręgi miasta

Kioto dzieli się na 11 okręgów (区 – ku):

• Fushimi
• Higashiyama
• Kamigyō
• Kita
• Minami
• Nakagyō
• Nishikyō
• Sakyō
• Shimogyō
• Ukyō
• Yamashina

[edytuj] Ekonomia

Podstawą ekonomii Kioto są różne formy turystyki. Znajdujące się w mieście zabytki są nieustannym celem wycieczek szkolnych z całej Japonii. Kioto jest również często odwiedzane przez zagranicznych turystów.

Na przemysł składają się głównie niewielkie zakłady, w większości prowadzone przez artystów i rzemieślników produkujących tradycyjne wyroby japońskie. Szczególnym uznaniem cieszą się producenci kimon z Kioto, dzięki którym miasto pozostaje centrum produkcji kimon. Tego typu przemysł traci na znaczeniu ze względu na stagnację obserwowaną w ostatnich latach w sprzedaży tradycyjnych wyrobów.

Jedynym mającym znaczenie nowoczesnym przemysłem w Kioto jest elektronika. W mieście znajdują się centrale znaczących firm, między innymi Nintendo, OMRON, Kyocera (Kyoto Ceramic) i Murata Machinery. W Kioto znajduje się również siedziba międzynarodowej firmy Wacoal. Jednakże wzrost w dziedzinie high-tech nie kompensuje w całości spadku w tradycyjnych dziedzinach działalności. Całkowity wynik Kioto zmniejsza się w porównaniu z innymi miastami w Japonii.

[edytuj] Kultura

Kioto jest uważane za kulturalne centrum Japonii. Przynajmniej do XVIII w. miasto promieniowało na cały kraj twórczością artystyczną, kształtowaną w kręgu dworu cesarskiego. Apogeum jej rozwoju przypadło na tzw. okres Azuchi Momoyama (1573-1603). Narodziły się wówczas nowe formy malarstwa (ścienne i parawanowe), reprezentowane przez indywidualności artystyczne takie jak: 長谷川 等伯 Hasegawa Tōhaku (1539-1610)^[5], 狩野 永徳 Kanō Eitoku (1543-90)^[6], 狩野 探幽 Kanō Tanyū (1602-74^[7]; obaj wyrośli z artystycznego rodu Kanō). Mistrzem tworzenia ogrodów i sztuki picia herbaty był wówczas 小堀 遠州 Kobori Enshū (1559-1647). Jak widać, również we wczesnej epoce Edo miasto pozostawało ośrodkiem wysublimowanej kultury. Świadczy o tym mecenat 本阿弥 光悦 Hon'ami Kōetsu (1558-1637), kaligrafa i malarza, który w swej posiadłości Takagamina na północno-zachodnich przedmieściach Kioto stworzył kolonię artystów. Patronował on m.in. innemu znanemu malarzowi epoki, 俵屋 宗達 Tawaraya Sōtatsu (zm. 1643).

W czasie bombardowań podczas II wojny światowej Kioto zostało oszczędzone, dzięki czemu jest jednym z najlepiej zachowanych miast w Japonii. W mieście znajduje się 1600 świątyń buddyjskich, 400 chramów shinto, pałace, ogrody i oryginalna architektura. W rejonie Kioto znajduje się wiele z najsłynniejszych japońskich zabytków, między innymi:

• Kiyomizu-dera – wspaniała drewniana świątynia na zboczu góry
• Kinkaku-ji – Złoty Pawilon
• Ginkaku-ji – Srebrny Pawilon
• Heian Jingu – chram shinto ku czci rodziny cesarskiej (zbudowany w 1895)
• Ryoan-ji za słynnym skalnym ogrodem
• Świątynia Shunkoin
• Pałac Cesarski w Kioto
• Cesarska Willa Katsura – jeden z najważniejszych zabytków japońskiej architektury
• Cesarska Willa Shugaku-in – jeden z najpiękniejszych ogrodów japońskich

Inne warte polecenia miejsca w okolicach Kioto to Arashiyama i znajdujące się tam malownicze jezioro, dzielnice rozrywki Gion Kobu, Pontochō, kamishichiken, Gion Higashii Miyagawacho Ścieżka Filozofa, oraz kanały wzdłuż niektórych starszych ulic.

"Historyczne Zabytki Starożytnego Kioto" są wymienione na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Na liście znajduję się Kamo Shrine (Kami i Shimo), Kyō-ō-Gokokuji (Tōji), Kiyomizu-dera, Daigo-ji, Ninna-ji, Saihō-ji (Kokedera), Tenryū-ji, Rokuon-ji (Kinkaku-ji), Jishō-ji (Ginkaku-ji), Ryōan-ji, Hongan-ji, Kōzan-ji, Zamek Nijo oraz miejsca poza miastem.

W Kioto odbywa się wiele festiwali, z których najbardziej znane są cztery:

• Aoi Matsuri – 15 maja
• Gion Matsuri – czerwiec-lipiec, punktem kulminacyjnym jest parada 17 lipca
• Gozan Okuribi – 16 sierpnia
• Jidai Matsuri – 22 października

Kioto jest też słynne z doskałego i oryginalnego jedzenia. Historia miasta pozwalała na szerokie zastosowanie różnych warzyw.

[edytuj] Edukacja

Kioto jest siedzibą 37 instytucji szkolnictwa wyższego dzięki czemu jest jednym z czołowych centrów edukacyjnych kraju. 3 największe i najlepiej znane tutejsze uniwersytety to: Kioto, Doshisha i Ritsumeikan. Pierwszy z nich jest uważany za jeden z najlepszych w Japonii. Studiowało na nim kilku laureatów Nagrody Nobla np. Hideki Yukawa.

Miasto posiada także unikalną sieć szkół wyższych zwaną Konsorcjum Uniwersytetów w Kioto, która składa się z 3 narodowych, 5 publicznych i 41 prywatnych uczelni, w jego skład wchodzi także miasto i 4 organizacje.

[edytuj] Transport

Powiązania zewnętrzne. Przez Kioto przebiega magistrala kolejowa JR東海道本線　JR Tōkaidō-Honsen oraz linia wysokich prędkości 東海道新幹線　Tōkaidō Shinkansen, które obsługuje wspólny dworzec Kyōto. Na dworcu tym spotykają się ponadto pociągi innych linii dochodzących do miasta: JR山陰線 JR San'in-sen, JR琵琶湖線 JR Biwako-sen oraz JR奈良線 JR Nara-sen. Wszystkie linie JR należą do JR西日本 JR Nishi-Nihon (JR West), z wyjątkiem linii Shinkansen, eksploatowanej przez JR東海 JR Tōkai (JR Central).

Przez południowe przedmieścia przebiega Autostrada Meishin (名神高速道路 Meishin Kōsoku-dōro). Kioto nie ma własnego portu lotniczego, korzysta przede wszystkim z nowego lotniska Kansai (関西国際空港 Kansai Kokusai Kūkō), a ostatnio także z nowego lotniska pod Nagoją (中部国際空港 Chūbu Kokusai Kūkō).

Powiązania aglomeracyjne z Osaką realizowane są w sektorze transportu publicznego przede wszystkim przez dwie linie kolei prywatnych 京阪本線 Keihan Honsen oraz　阪急京都線 Hankyū Kyōto-sen, przebiegające w tunelach na terenie śródmieścia. Powiązania z Narą realizuje trzecia kolej prywatna 近畿日本　Kinki Nippon (近鉄　Kintetsu) linią 京都線　Kyōto-sen, dochodzącą do dworca Kyōto (a dokładnie do 近鉄京都駅 Kintetsu Kyōto-eki pod peronami Shinkansen). Połączenia z Ōtsu zapewnia linia 京阪京津線　Keihan-Keishin-sen. Istotną rolę w ruchu aglomeracyjnym odgrywa też sieć kolei JR.

Przemieszczenia wewnętrzne. Mimo że miasto nie ma rozbudowanego systemu dróg szybkiego ruchu, struktura modalna ewoluowała w l. 80. w kierunku coraz większego udziału samochodu. W 1999 r. 26,5% podróży odbywało się samochodem, a 21,6% transportem publicznym (z tego 14,7% SKM – najniższy udział w miastach Keihanshin, a 6,9% autobusem). Rower miał największy udział spośród miast Keihanshin – 23,1%, pieszo przemieszczało się 28,8% osób.^[8] Sieć SKM składa się z wymienionych linii kolei prywatnych oraz dwóch linii metra miejskiego (京都市営地下鉄 Kyōto Shiei Chikatetsu): 烏丸線　Karasuma-sen (przebieg południkowy) i 東西線　Tōzai-sen (przebieg równoleżnikowy).　Pierwsza linia prowadzi również pociągi Kintetsu do Nary, druga pociągi Keihan Keishin-sen. Ponadto w Kioto funkcjonuje rozbudowany system autobusów miejskich. Osobliwością są dwie zachowane kolejki "lekkie", 叡山電鉄　Eizan Dentetsu - prowadząca na północ skrajem wzgórz do kompleksu świątyń na 鞍馬山 Kurama-yama (przy jej stacjach końcowych funkcjonują dwa funikulary) oraz 京福 Keifuku, przypomnienie kiotańskiej sieci tramwajowej, prowadząca do dzielnicy Arashiyama.

[edytuj] Miasta partnerskie

• Boston, Stany Zjednoczone
• Paryż, Francja
• Kolonia, Niemcy
• Florencja, Włochy
• Kijów, Ukraina
• Xi'an, Chińska Republika Ludowa
• Guadalajara, Meksyk
• Zagrzeb, Chorwacja
• Yogyakarta, Indonezja
• Praga, Czechy
• Jinju, Korea Południowa

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Świątynie w Kioto – galerie zdjęć i informacje
• Günter Nitschke Street or neighbourhood? - opis systemu adresowego w centralnych dzielnicach Kioto