Adam Stanisław Krasiński

Z Wikipedii

Adam Stanisław Krasiński

Herb

Data wyboru	1759
Urodzony	4 kwietnia 1714
Zmarł	listopad 1800

Adam Stanisław Krasiński herbu Ślepowron (ur. 4 kwietnia 1714 – zm. w listopadzie 1800 w Krasnem) – brat Michała Hieronima, biskup kamieniecki od 1759, sekretarz wielki koronny od 1752, prezydent Trybunału Koronnego, przywódca konfederacji barskiej.

w 1733 opowiedział się za Stanisławem Leszczyńskim, u boku którego przebywał w oblężonym przez Rosjan i Sasów Gdańsku a później w Królewcu. W 1734 został wysłany jako emisariusz konfederacji dzikowskiej do Paryża, gdzie kontynuował edukację. W 1737 wyjechał na studia do Rzymu. W 1747 immatrykulował się na Akademii Krakowskiej. Dzięki poparciu kanclerza wielkiego koronnego Andrzeja Stanisława Załuskiego został kanonikiem płockim i został zatrudniony w kancelarii królewskiej Augusta III. W 1751 jako deputat kapituły płockiej zasiadał w Trybunale Koronnym. W 1752 dzięki zabiegom Jerzego Augusta Mniszcha został sekretarzem wielkim koronnym. W 1753 został kanonikiem gnieźnieńskim, w 1757 prałatem scholastykiem gnieźnieńskim, w tym też roku został kawalerem Orderu Orła Białego. W 1759 był prezydentem Trybunału Koronnego w Lublinie i został biskupem kamienieckim. Był przeciwnikiem Familii, w czerwcu 1763 brał udział w zjeździe partii hetmańskiej w Białymstoku gdzie opracowano plany powstrzymania zamachu stanu, przygotowywanego przez Czartoryskich. W czasie bezkrólewia popierał kolejno kandydatury Wettynów. 27 marca 1764 doprowadził do zerwania sejmiku generalnego w Grudziądzu, co zakończyło się rozpędzeniem zebranych przez wojska rosyjskie. Formalnie uznał Stanisława Augusta Poniatowskiego, ale był przeciwnikiem przeprowadzanych przez niego reform. W 1767 przystąpił do konfederacji radomskiej i wraz z prymasem Gabrielem Podoskim snuł plany detronizacji Poniatowskiego z pomocą interwencji posła rosyjskiego Nikołaja Repnina.

Rozczarowany, rozpoczął potajemnie przygotowania do powstania przeciwko Rosji. W październiku 1768 przybył do Paryża i został przyjęty na prywatnej audiencji przez króla Francji Ludwika XV, który obiecał konfederatom barskim poparcie dyplomatyczne i 40 000 dukatów. W połowie lutego 1769 w Bardiowie na Węgrzech nakłaniał Józefa Bierzyńskiego do zabójstwa króla, tę samą ofertę złożył Jerzemu Marcinowi Lubomirskiemu. Po chwilowych nieporozumieniach z podskarbim wielkim koronnym Teodorem Wesslem 31 października 1769 stanął na czele Generalności - rządu powstańczego, który miał siedzibę w Białej. Prowadził też politykę zagraniczną barżan, wysyłając swoich posłów na dwory zagraniczne. W lutym 1770 przebywał w Dreźnie, gdzie przekonał dwór elektorski do planów konfederackich. 9 kwietnia 1770 spotkał się z cesarzem Józefem II w Preszowie, co skłoniło go do przyjęcia ofiarowanej pomocy Austrii. W sierpniu przyjął Charlesa François Dumourieza, któremu powierzył dowództwo nad częścią wojsk konfederackich. Po ogłoszeniu bezkrólewia (22 października 1770), przestrzegał przed rozbiorem Rzeczypospolitej, uważając ten akt za wielki błąd polityczny. Jednak już 3 marca 1771 zapraszał elektora saskiego Fryderyka Augusta III na opróżniony de iure tron polski. Był prawdopodobnie inicjatorem porwania Stanisława Augusta, przeprowadzonego przez Kazimierza Pułaskiego 3 listopada tego roku. 15 kwietnia 1772 wszedł w skład komitetu pertraktującego warunki kapitulacji konfederatów. 2 października został porwany przez kozaków i odstawiony do Warszawy.

Pogodził się z królem, odsunął się jednak od czynniejszego życia politycznego. W 1780 w swoich dobrach w Żwańcu spotkał się z Józefem II, roku następnego ze Stanisławem Augustem. W latach 1780, 1782, 1784, 1786 był przewodniczącym sądu sejmowego. W 1787 przeprowadził przebudowę twierdzy w Kamieńcu Podolskim. Na początku Sejmu Czteroletniego, stanął 7 września 1789 na czele Deputacji do Formy Rządu, która zajęła się przygotowaniem nowej konstytucji.^[1] Pod datą 9 stycznia 1790 ogłosił drukiem List o konieczności sukcesji tronu. 30 lipca 1790 wniósł pod obrady plenarne sejmu swój "Projekt do formy rządu". Brał udział w przeprowadzeniu przewrotu parlamentarnego, który doprowadził do podpisania konstytucji 3 maja 1791. W czasie protestu Jana Suchorzewskiego miał powiedzieć ogolić łeb wariatowi i odesłać do czubków. Ostro przeciwstawił się konfederacji targowickiej w 1792, co doprowadziło do skasowanie jego diecezji. W 1794 zbierał fundusze dla poparcia insurekcji kościuszkowskiej. Po nieudałych próbach reform złamany, w pesymistycznym nastroju osiadł w dobrach biskupich, a później przeniósł się do zaboru pruskiego.

Był człowiekiem o szerokich horyzontach, uważał, że sprawą nadrzędną jest niepodległość Rzeczypospolitej, a religią można i należy się posługiwać dla celów politycznych. Był zwolennikiem tolerancji, ze zgorszeniem przyjął milczenie Stolicy Apostolskiej po porwaniu przez Rosjan biskupów polskich w 1767.