AKS Chorzów
Z Wikipedii
| AKS Chorzów | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pełna nazwa | Amatorski Klub Sportowy Wyzwolenie Chorzów | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przydomek | Zielone Koniczynki | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Barwy | biało-zielone | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Data założenia | 22 sierpnia 1910 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Stadion | ul. Lompy 10a 41-500 Chorzów |
||||||||||||||||||||||||||||||||
| Liczba miejsc | 2000 (500 siedzących) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Liga | okręgowa | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2007/2008 | 2 miejsce (po 25. kolejce) | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2006/2007 | 4 miejsce | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Debiut w I lidze | sezon 1937 | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sukcesy | Wicemistrz Polski (x1) 3 miejsce w MP (x3) Mistrz (Górnego) Śląska (x4) |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
AKS Wyzwolenie Chorzów - górnośląski klub sportowy powstały w 1910 roku w Königshütte (obecny Chorzów) w II Rzeszy Niemieckiej. Jest jednym z najstarszych działających klubów na Śląsku. Znany głównie dzięki sekcjom piłki nożnej i piłki ręcznej, ale także lekkiej atletyce (m.in. Halina Richter-Górecka złota medalistka w sztafecie 100 m Tokio 1964 i brązowa medalistka w sztafecie 100 m Rzym 1960) i tenisie ziemnym (Danuta Wieczorek wielokrotna mistrzyni kraju, finalistka Wimbledonu jako juniorka). Jego szczypiorniści (i szczypiornistki) byli wielokrotnymi mistrzami Polski, a piłkarze wicemistrzami polskimi w 1937 roku i trzykrotnie brązowymi medalistami oraz trzykrotnymi mistrzami Górnego Śląska (1942, 1943 i 1944).
Spis treści |
[edytuj] Historia
AKS Chorzów powstał 22 sierpnia 1910 jako Verein für Rasenspiele Königshütte (Königshütte to Królewska Huta - dzisiejszy Chorzów). Pierwsze swoje mecze drużyna VfR rozgrywała na boisku popularnie nazywanym "Na Pniokach" prawdziwą piłką ze skóry sprowadzoną przez Austriaka włoskiego pochodzenia - Kurta Palavicciniego.
Już w sezonie 1911/12 VfR rozpoczął rozgrywki ligowe w I klasie podokręgu Kattowitz (Katowice), okręgu III (górnośląskiego), a w sezonach 1919/20 i 1921/22 zdobył dwukrotnie pierwsze miejsce w klasie A podokręgu Beuthen (Bytom), okręgu górnośląskiego.
Mimo, że po plebiscycie na Górnym Śląsku miasto Królewska Huta (75% głosowano za Niemcami) znalazlo się niespodziewanie w granicach II Rzeczypospolitej, VfR przystąpił do Południowo-Wschodniego Niemieckiego Związku Piłki Nożnej i uczestniczył w rozgrywkach o mistrzostwo Niemiec. Dopiero porozumienie między niemieckim i polskim Śląskim Związkiem Piłkarskim oraz PZPN doprowadziło, że VfR przystąpił do polskich rozgrywek.
Zmiana nazwy na Amatorski Klub Sportowy nastąpiła we wrześniu 1923 roku, początkowo jeszcze jako AKS Królewska Huta i pod taką nazwą klub walczył w 4 edycji Mistrzostw Polski.
Polskie władze (sportowe) dyskryminowały królewskohucki klub, dopatrując się w nim niepolskości, co odbijało się na jego wynikach, które często zostawały wypaczane "odgórnymi" decyzjami PZPN-u, tym bardziej, iż pod wzgl. sportowym AKS reprezentował najwyższą klasę. Dowodem tego było chociażby zwycięstwo w 1924 roku nad mistrzem kontynentu Spartą Praga.
Po zmianie nazwy miasta na Chorzów, klub nazywał się AKS Chorzów.
Od 1927 roku klub posiadał jeden z najnowocześniejszych stadionów na Śląsku mieszczący się na Górze Redena ("Wyzwolenia"), gdzie gościnnie grała też drużyna Ruchu Hajduki Wielkie.
W 1937 Chorzowianie jako beniaminek I ligi drużyna wywalczyła wicemistrzostwo Polski. W drużynie tej szczególnie zasłynęli wielokrotni reprezentanci Polski: Jerzy Wostal i Leonard Piątek.
Po wybuchu II wojny światowej klub zmienił nazwę na F. V Germania Königshütte i pod tą nazwą zdobył trzykrotnie mistrzostwo Górnośląskiej Gauligi w latach 1942-1944, dzięki czemu brał udział w rozgrywkach o puchar i mistrzostwo Niemiec.
Po wojnie klub przez jakiś czas utrzymywał się w czołówce polskich drużyn piłkarskich, był może nawet najlepszy w Polsce, ale sędziowie i funkcjonariusze robili wszystko aby mistrzostwa zdobyć "nie mógł".
"Zielone Koniczynki" dwukrotnie zajęły trzecie miejsce w Polsce (1946 i 1947), a później grały siedem sezonów w reaktywowanej po wojnie I lidze (1948-1954) pod nazwą Budowlani Chorzów.
Do najwybitniejszych zawodników tego okresu należeli tacy piłkarze jak Maksymilian Barański, Roman Durniok, Henryk Gajdzik, Henryk Janduda, Werner Antoni Janik, Józef Muskała, Henryk Spodzieja i Teodor Wieczorek.
Bardzo popularne były w tych latach derby Chorzowa między Ruchem Chorzów a drużyną "Koniczynek", które były tym bardziej ważne dla kibiców AKS-u, że "Niebiescy" przed wojną nie grali dla Chorzowa lecz dla gminy Hajduki Wielkie, na meczach tych śpiewane więc było:
- "Stać będzie kraj nasz cały,
- stać będzie Piastów gród,
- zwycięży nasz AKS,
- bo to chorzowski klub".
Jednak klub był poniżany przez komunistyczne władze PRL-u za sukcesy piłkarskie podczas niemieckiej administracji za czasów II wojny światowej (władze PRL-u nie unawały nawet daty powstania Klubu), doprowadziło to do utraty sponsorów, spadek do drugiej, a później do trzeciej ligi i zapomnienie. Ostatni raz w trzeciej lidze drużyna AKS-u grała na początku lat 90. Później po fuzji z Chorzowianką Chorzów, przez kilka lat w okręgówce. Jednak na początku XXI wieku klub został pozbawiony historycznego stadionu (w miejscu jego kompleksów został wybudowany hipermarket). Obecnie klub istnieje pod nazwą AKS Wyzwolenie Chorzów a jego stadion mieści się przy ul. Lompy 10. Drużyna "Zielonych Koniczynek" zmaga się w piątej lidze (trzy lata temu była to jeszcze klasa B czyli siódma liga).
Były stadion AKS-u przy ul. Katowickiej był również lokalnie znanym ośrodkiem sportowym. Posiadał korty tenisowe i osobne boisko piłki ręcznej oraz komplet basenów pływackich. Boisko piłki ręcznej polewano zimą wodą tworząc popularnie uczęszczane lodowisko. Po drugiej wojnie światowej organizowano na boisku AKSu zawody lekkoatletyczne, jak również pokazy motocyklowe. Po jednym z takich pokazów w latach pięćdziesiątych spłonęła druga drewniana trybuna a krótko potem pierwsza drewniana trybuna z dachem stała się ofiarą pożaru. Tradycją biletowych było wpuszczać dzieci na sportowe imprezy za darmo.
Sukcesy AKS Chorzów w piłce nożnej:
- Wicemistrz Polski (x1): 1937
- 3 miejsce w Mistrzostwach Polski (x3): 1946, 1947, 1951
- Mistrz Śląska - Gauliga Schlesien (x1): 1941
- Mistrz Górnego Śląska - Gauliga Oberschlesien (x3): 1942, 1943, 1944
- Mistrz wschodniego Górnego Śląska (x3): 1924, 1930, 1936
[edytuj] Piłka ręczna
Sekcja piłki ręcznej działała już przed wojną, jednak największe sukcesy odnosiła po wojnie. Wznowiona działalność szczypiornistów w 1946 roku odniosła pierwsze mistrzostwo Polski już w 1947. Aż do 1953 roku "Zielone Koniczynki" nie oddały tego tytułu w inne ręce. Najbardziej wtedy znanymi zawodnikami byli bracia grający w ataku: Jerzy i Paweł Til, wielokrotni reprezentanci kraju. Mecze piłki ręcznej AKS-u w tamtych czasach cieszyły się sporą popularnością, a średnia widownia wynosiła 5 000 widzów.
Sukcesy AKS Chorzów w piłce ręcznej kobiet (siedmioosobowej):
- Mistrzostwo Polski (x3): 1981, 1982, 1988
- Wicemistrzostwo Polski (x1): 1960
- III miejsce w Mistrzostwach Polski (x2): 1980, 1991
[edytuj] Piłkarze nożni klubu w reprezentacji narodowej
- Maksymilian Barański
- Henryk Gajdzik
- Oskar Grzywocz
- Henryk Janduda
- Werner (Antoni) Janik
- Erwin Michalski
- Leonard Piątek (Piontek) - uczestnik MŚ 1938
- Wilhelm Piec
- Franciszek Pytel
- Henryk Spodzieja
- Teodor Wieczorek
- Jerzy Wostal
[edytuj] Sportowcy klubu w reprezentacji państwowej
- Halina Górecka - uczestniczyła m.in. w IO 1956, IO 1960, IO 1964, IO 1968 (w barwach Polski i Niemiec)
- Danuta Wieczorek
[edytuj] Bibliografia
- "AKS Chorzów" - Gazeta Wyborcza Katowice, 8 kwietnia 2003
- www.f-archiv.de - archiwalne niemieckie statystyki piłkarskie
- www.rsssf.com - archiwalne niemieckie statystyki piłkarskie
- enzykl. piłkarska FUJI
- Fußball-Chronik, Fußball in Schlesien 1900/01-1932/33, Ergebnisse und Tabellen aus den höchsten Ligen des Südostdeutschen Fußballverbandes und der Einzelverbände der Region, wyd. DSfFS e. V.
