III liga polska w piłce nożnej

Z Wikipedii

III liga polska w piłce nożnej jest trzecią w hierarchii - po Orange Ekstraklasie i II lidze polskiej - klasą ligowych rozgrywek piłkarskich w Polsce. Stanowi pośredni szczebel rozgrywkowy między II ligą polską, a IV ligą polską, będąc jednocześnie ostatnim szczeblem centralnym. Do udziału w jej rozgrywkach zostają dopuszczone kluby posiadające status profesjonalny (tj. działające w formie sportowej spółki akcyjnej) lub półprofesjonalny (tj. działające w formie stowarzyszenia kultury fizycznej), które - po spełnieniu wszelkich niezbędnych kryteriów - otrzymały roczną licencję na występy na tym szczeblu. Do sezonu 1999/2000 rozgrywkami poszczególnych grup III ligi polskiej - w imieniu PZPN - zarządzały wyznaczone Okręgowe Związki Piłki Nożnej, zaś od sezonu 2000/2001 - wyznaczone Wojewódzkie Związki Piłki Nożnej.

[edytuj] Historia

[edytuj] Klasy wojewódzkie i mistrzowskie

Podczas 26. Walnego Zgromadzenia PZPN, zorganizowanego 29 czerwca 1945 w Krakowie, podjęto uchwałę ustanawiającą rozgrywki mistrzowskie szczebla regionalnego w trójpoziomowych Klasach wojewódzkich - najwyższej Klasie A, pośredniej Klasie B i najniższej Klasie C. Tym sposobem prowadzono klubową rywalizację w Polsce od pierwszego powojennego sezonu (1946) do sezonu 1951. W marcu 1952 zlikwidowano je, powołując w zamian cztery Klasy mistrzowskie - najwyższą pierwszą, pośrednie: drugą i trzecią oraz najniższą czwartą.

[edytuj] Ligi wojewódzkie i międzywojewódzkie

Jednak w międzyczasie przeprowadzono reformę II ligi polskiej, którą w marcu 1953 pomniejszono z 40 do 14 drużyn. Spowodowało to konieczność przesunięcia aż 26 zespołów na trzeci poziom ligowy przed rozpoczęciem sezonu 1953, co można uznać za początek formowania III ligi polskiej (wówczas jeszcze bez takiej nazwy). Występujące na tym szczeblu w sumie 93 drużyny podzielono na 8 równorzędnych grup. Sześć z nich (grupy: warszawska, gdańska, poznańska, wrocławska, rzeszowska i łódzka) miało charakter makroregionalny (tzw. Ligi międzywojewódzkie), dwie zaś (grupy: katowicka i krakowska) - z uwagi na ich ówczesny spory piłkarski potencjał - były typowo regionalne (tzw. Ligi wojewódzkie). Po zakończeniu rozgrywek zasadniczych (grupowych) 8 triumfatorów każdej z grup walczyło w dwustopniowych barażach (najpierw 4 dwumecze, później 4-zespołowy turniej finałowy z udziałem ich zwycięzców) o awans do II ligi polskiej. Systemem 8-grupowym wraz z barażami (co roku w innej formule) grano do zakończenia sezonu 1955 (przed rozpoczęciem sezonu 1956 utworzono jedną grupę więcej).

[edytuj] Próba utworzenia III ligi polskiej

III ligę polską - jako taką - formalnie powołano uchwałą, podjętą w dniu 13 lutego 1955, podczas 38. Plenum Sekcji Piłki Nożnej GKKF (organ zastępujący Polski Związek Piłki Nożnej od 4 lutego 1951 do 9 grudnia 1956) w Warszawie. Miały to być rozgrywki typowo makroregionalne (międzywojewódzkie), toczone w 4 grupach. Pierwsze mecze w tej klasie planowano rozegrać w marcu 1956, podczas inauguracyjnej kolejki sezonu 1956. Jednak już 10 marca 1955 - czyli niecały miesiąc od podjęcia owej decyzji - Plenum SPN zawiesiło jej wykonanie. Podobno zadecydowały względy finansowe i sprzeciw niektórych zrzeszeń (od 1949 do 1956 istniały one w miejsce dawnych klubów).

[edytuj] Liga okręgowa

W 1956 uchwalono powstanie Ligi okręgowej - jako trzeciego poziomu ligowego - a drużyny do niej zakwalifikowane podzielono na 16 grup. Po sezonie zasadniczym rozgrywano turnieje barażowe (czasami jednostopniowe, a czasami dwufazowe). Systemem tym grano od sezonu 1957 do zakończenia sezonu 1965/1966. W międzyczasie zmieniano ilość grup regionalnych wraz z ich zasięgiem terytorialnym oraz sposób przeprowadzania barażów.

[edytuj] Zmiana systemu ligowego

1 grudnia 1959 Plenum PZPN postanowiło - począwszy od sezonu 1961 - zmienić sposób przeprowadzania ligowych rozgrywek niższych szczebli (tj. od trzeciego poziomu ligowego w dół). Reforma była zasadnicza, bowiem polegać miała na zamianie pory roku rozpoczynania i kończenia ligi. Oznaczało to, iż w miejsce - obowiązującego od momentu narodzin polskiego piłkarstwa - systemu "wiosna-jesień" wprowadzono bardziej europejski model "jesień-wiosna". Ostatnie rozgrywki w starym systemie przeprowadzono wiosną 1960, gdy to jedna runda ("wiosenna") zastąpiła cały sezon, a wyniki po połowie spotkań uznano za końcowe. Od sezonu 1961 (a formalnie 1960/1961) grano już więc - obowiązującym do dzisiaj - systemem "jesień-wiosna". Jego inauguracyjną kolejkę (historyczną dla całej polskiej piłki nożnej) rozegrano 19 sierpnia 1960.

[edytuj] Faktyczne utworzenie III ligi polskiej

Kolejną próbę powołania III ligi polskiej z prawdziwego zdarzenia podjęto w połowie lat 60. Pierwsze plany owej znaczącej reformy szczebla regionalnego nakreślono w 1964. Tym razem przyniosło to efekt, bowiem w grudniu 1965 Plenum PZPN uchwaliło, by począwszy od sezonu 1966/1967 połączyć poszczególne grupy wojewódzkich lig okręgowych, tworząc tym samym cztery grupy makroregionalne - tzw. Ligi międzywojewódzkie (czyli identycznie jak obecnie). 26 lutego 1966 zaakceptowano powyższe ustalenia, co można uznać za narodziny III ligi polskiej sensu stricto. Od sierpnia 1966 do zakończenia sezonu 1972/1973 na trzecim szczeblu ligowym występowały więc w sumie zaledwie 64 drużyny (po 16 w każdej z 4 grup). Rozgrywki kończyły się po fazie zasadniczej (zrezygnowano z barażów, zaś awans do II ligi polskiej uzyskiwali czterej zwycięzcy. Mianem Ligi okręgowej nazywano wówczas rozgrywki czwartego poziomu ligowego.

[edytuj] Późniejsze losy

W 1973 doszło do kolejnej reformy (powiększenia) II ligi polskiej, co odbiło się także na III lidze polskiej. W tymże roku utworzono z powrotem Klasy wojewódzkie (w sumie 20 grup, a od sezonu 1974/1975 24 grupy) i grano w nich od sezonu 1973/1974 do sezonu 1975/1976. W 1976 kolejna reforma przyczyniła się do zmniejszenia liczby zespołów do 112 (grających w 8 grupach) od sezonu 1976/1977 do sezonu 1979/1980. W 1980 postanowiono połączyć poszczególne grupy w pary, zmniejszając tym samym ich liczbę o połowę, jednak już w lutym 1982 (począwszy od sezonu 1982/1983) powrócono do modelu ośmiogrupowego. Grano nim do sezonu 1997/1998 włącznie, z jednoroczną przerwą w edycji 1989/1990, gdy ponownie utworzono 4 silne grupy makroregionalne.

[edytuj] III liga polska obecnie

W 1998 kolejna znaczące reforma rozgrywek regionalnych w Polsce (mająca związek z reformą administracyjną kraju) doprowadziła do reaktywowania czterogrupowej III ligi polskiej (od sezonu 1998/1999 do dziś). 16 utworzonych wówczas wojewódzkich Związków Piłki Nożnej (działających w każdym z województw), podzielono na cztery piłkarskie makroregiony o niezmiennych granicach. Dodatkowo, przed sezonem 2002/2003 zmniejszono liczbę drużyn w każdej grupie z 18 do 16, wracając tym samym - po prawie czterech dekadach eksperymentów - do sprawdzonego pomysłu z... 1966.

[edytuj] Grupy

Grupa I

Grupa II

Grupa III

Grupa IV

Od sezonu 2002/2003 rozgrywki III ligi polskiej toczą się w - niezależnych od siebie - czterech grupach makroregionalnych, po 16 zespołów w każdej (o ile w trakcie sezonu żaden z klubów nie wycofa się lub nie zostanie wykluczony). Z upoważnienia PZPN za prowadzenie rozgrywek w każdej z nich odpowiada co roku inny regionalny Związek Piłki Nożnej. W sumie na tym szczeblu występują 64 zespoły.

Grupa I - drużyny z województw: łódzkiego, mazowieckiego, podlaskiego, warmińsko-mazurskiego. W sezonie 2007/2008 za rozgrywki toczące się w tej grupie odpowiedzialny będzie Mazowiecki Związek Piłki Nożnej.

Zobacz więcej w osobnym artykule: III liga polska w piłce nożnej (grupa I).

Grupa II - drużyny z województw: kujawsko-pomorskiego, pomorskiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego. W sezonie 2007/2008 za rozgrywki toczące się w tej grupie odpowiedzialny będzie Kujawsko-Pomorski Związek Piłki Nożnej.

Zobacz więcej w osobnym artykule: III liga polska w piłce nożnej (grupa II).

Grupa III - drużyny z województw: dolnośląskiego, lubuskiego, opolskiego, śląskiego. W sezonie 2007/2008 za rozgrywki toczące się w tej grupie odpowiedzialny będzie Dolnośląski Związek Piłki Nożnej.

Zobacz więcej w osobnym artykule: III liga polska w piłce nożnej (grupa III).

Grupa IV - drużyny z województw: lubelskiego, małopolskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego. W sezonie 2007/2008 za rozgrywki toczące się w tej grupie odpowiedzialny będzie Lubelski Związek Piłki Nożnej.

Zobacz więcej w osobnym artykule: III liga polska w piłce nożnej (grupa IV).

[edytuj] Planowana reorganizacja rozgrywek

W związku z planowaną na sezon 2008/2009 reorganizacją rozgrywek ligowych w Polsce zwycięzcy grup w sezonie 2007/2008 uzyskają awans do utworzonej wówczas I ligi (obecnej II ligi). Drużyny z miejsc 2-4 awansują natomiast do utworzonej wówczas II ligi (obecnej III ligi), która składać się będzie z dwóch 18-zespołowych grup. Drużyny, które w końcowej tabeli zajmą miejsca od 5. do 8. awansują do utworzonej wówczas II ligi, bądź spadną do utworzonej wówczas III ligi (obecna IV liga), w zależności od liczby spadkowiczów z obecnej II ligi z terenów poszczególnych makroregionów. Zespoły z miejsc 9-16 spadną natomiast do utworzonej wówczas III ligi.

W przypadku organizacji rozgrywek do sezonu 2007/08 włącznie zależności III ligi polskiej od lig II i IV prezentowały się następująco:

[edytuj] Awans

Drużyny zajmujące 1 miejsca w końcowej tabeli swoich grup automatycznie kwalifikują się do II ligi polskiej pod warunkiem, że:

nie są drużyną rezerw klubu grającego w wyższej klasie rozgrywkowej (tj. w Orange Ekstraklasie, bądź II lidze polskiej),
otrzymają licencję na grę w II lidze polskiej,
nie ma żadnych innych podstaw (w tym prawnych), by uniemożliwić im występy w II lidze polskiej.

[edytuj] Baraże

Drużyny zajmujące 2 miejsca w końcowej tabeli swoich grup rozgrywają po dwa spotkania barażowe (jedno "u siebie", drugie "na wyjeździe") przeciw zespołom z miejsc 11, 12, 13, 14 końcowej tabeli II ligi polskiej. O układzie par decyduje losowanie, jednak zawsze pierwsze spotkanie zostaje rozegrane na boisku teoretycznie słabszego (czyli trzecioligowca), by faworyt miał handicap w postaci rewanżu na własnym stadionie. Zwycięzcy każdego z czterech baraży mają prawo w następnym sezonie wystąpić w rozgrywkach II ligi polskiej.

[edytuj] Spadek

Liczba drużyn zdegradowanych do IV ligi polskiej z danej grupy III ligi polskiej jest zależna od ilości zespołów zdegradowanych do tej grupy z II ligi polskiej. Liczba ta może się wahać od 0 do 8, więc dopiero po zakończeniu całego sezonu można ustalić dokładną ilość spadkowiczów do IV ligi polskiej. Z IV ligi polskiej do każdej grupy III ligi polskiej zawsze dostają się po cztery drużyny (w sumie 16 beniaminków), przy czym jedna "uzupełnia" miejsce po zespole, który awansował do II ligi polskiej, tak więc liczba spadkowiczów z danej grupy wynosi:

ilość zespołów zdegradowanych do danej grupy + 2 - w przypadku, gdy drużynie startującej z tej grupy do baraży uda się zakwalifikować do II ligi polskiej,
ilość zespołów zdegradowanych do danej grupy + 3 - w przypadku, gdy drużynie startującej z tej grupy do baraży nie uda się zakwalifikować do II ligi polskiej.