Army Intelligence
Z Wikipedii
Army Intelligence (US Army Intelligence) – wywiad sił lądowych Stanów Zjednoczonych. Służba wywiadu wojskowego (Military Intelligence – MI) amerykańskich sił lądowych powołana oficjalnie w 1885 jako Wydział Informacji Wojskowej MID.
[edytuj] Początki wywiadu wojskowego w Ameryce
Początki wywiadu amerykańskich sił lądowych sięgają 1776. Wtedy młody oficer kapitan Nathan Hale zgłosił się na ochotnika do wykonania misji szpiegowskiej (rozpoznania), na tyłach wojsk brytyjskich zajmujących Long Island. Celem misji było m.in. oszacowanie siły wojsk brytyjskich. Nathan Hale schwytany przez Brytyjczyków został powieszony jako szpieg 22 września 1776. W podobnych warunkach działało wielu innych oficerów i żołnierzy amerykańskich. W pojedynkę lub parami, nie wspierani przez żadną strukturę organizacyjną.
Przed wejściem do siedziby (centrali) Centralnej Agencji Wywiadowczej w Langley stoi naturalnej wielkości, wykonany z brązu pomnik Nathana Hale'a.
[edytuj] Eksploracje badawcze
W miarę rozwoju młodego państwa amerykańskiego na zachód, charakteru misji wywiadowczych nabierały także wyprawy badawcze. Np. ekspedycja oficerów regularnej armii, kapitana Meriweather'a Lewisa i porucznika Williama Clarka, w latach 1804-1806. Lewis i Clark mieli za zadanie dowiedzieć się, kto zamieszkiwał niezmierzone obszary pomiędzy rzeką Missisipi a Pacyfikiem. Zorganizowana w 1806 tzw. ekspedycja Pike'a do Kolorado także miała za zadanie rozpoznanie terenu. Kpt. Benjamin L.E. Bonneville, który wyruszył na wyprawę za Góry Skaliste w 1832, otrzymał rozkaz zbierania informacji o wojownikach różnych plemion i narodów.
[edytuj] Wojna 1812 r. i wojna z Meksykiem 1846-1848
W pierwszych konfliktach międzynarodowych – tzw. wojnie 1812 z Wielką Brytanią nie istniała żadna struktura czy służba wywiadowcza. W czasie wojny meksykańskiej w 1845 została sformowana Meksykańska Kompania Szpiegowsko-Rozpoznawcza (Mexican Spy Scout Company).
[edytuj] Wywiad wojskowy w wojnie secesyjnej
W czasie wojny secesyjnej służby wywiadowcze miały już obydwie walczące strony.
[edytuj] Unia
Podczas pierwszych miesięcy wojny w Waszyngtonie działały dwie rywalizujące ze sobą służby wywiadowcze. Jedna z nich kierowana przez Allana Pinkertona, pierwszego amerykańskiego prywatnego detektywa, podlegała generałowi George'owi B. McClellanowi, dowódcy Armii Potomacu. Druga kierowana przez Lafayette'a C. Bakera, podlegała najpierw generałowi Winfieldowi Scottowi, emerytowanemu naczelnemu dowódcy, następnie Williamowi H. Sewardowi, sekretarzowi stanu, a wreszcie Edwinowi M. Stantonowi, który zastąpił Camerona na stanowisku sekretarza wojny. Między dwiema służbami dochodziło bardzo często do potyczek i rywalizacji. Co najmniej dwukrotnie członkowie jednej organizacji zostali aresztowani przez drugą. Unia korzystała przede wszystkim z usług służby dowodzonej przez Allana Pinkertona. W późniejszym okresie wojny Unia powołała Biuro Informacji Wojskowej (Bureau of Military Information – BMI), pod dowództwem pułkownika George'a H. Sharpe'a. Biuro Informacji Wojskowej było częścią Armii Potomacu, była to pierwsza formalnie utworzona agencja wywiadu amerykańskich sił lądowych. W czasie wojny secesyjnej użyto po raz pierwszy rozpoznanie z powietrza, za pomocą balonów.
[edytuj] Konfederacja
Podobna sytuacja panowała na południu. Tam konfederacki prezydent Jefferson Davis osobiście dowodził operacjami wywiadowczymi i kontrwywiadowczymi. Po stronie Konfederacji działali głównie agenci ochotnicy (w tym wiele kobiet) pracujący w siatkach szpiegowskich organizowanych przez różnych generałów.
[edytuj] Utworzenie Wydziału Informacji Wojskowej
Oficjalne struktury wywiadu wojskowego powołano ostatecznie do życia w 1885 (działał już wywiad Marynarki Wojennej – ONI). Departament Wojny powołał Wydział Informacji Wojskowej (Military Information Division – MID), podległy departamentowi spraw różnych Biura Adiutanta Generalnego. Personel wydziału składał się z jednego oficera i jednego pracownika biurowego, którym powierzono zadanie przeglądania gazet, raportów Departamentu Stanu i innych źródeł.
[edytuj] Pierwsi attaché wywiadu wojskowego
W 1886 prezydent USA Grover Cleveland w odezwie do Kongresu zaakceptował wydelegowanie za granicę wojskowych i morskich attaché. Pierwsi attaché wojskowi wysłani zostali do Berlina, Paryża, Wiednia, Londynu i Sankt Petesburga. Wraz z tym, jak wywiad w amerykańskiej armii zaczął rosnąć, rozpoczęły się walki o kontrolę nad nim. Gen. bryg. A.W. Greely rozpoczął tę walkę argumentem, że MID powinien się znajdować pod jego kontrolą, niż pod kontrolą adiutanta sztabu generalnego, ponieważ korpus łączności jest odpowiedzialny za gromadzenie informacji i przesyłanie ich armii. Odparowując tę próbę przejęcia kontroli Departament Wojny wzmocnił MID przez rozszerzenie jego zadań i zwiększenie personelu.
[edytuj] Wojna z Hiszpanią
Wybuch wojny z Hiszpanią nie zaskoczył amerykańskiego wywiadu. Obie agencje – Biuro Wywiadu Marynarki Wojennej (Office of Naval Intelligence – ONI) i Wydział Informacji Wojskowej, od jakiegoś już czasu śledziły rozwój wypadków na rozdartej wojną Kubie. W czasie wojny hiszpańsko-amerykańskiej w 1898 wydział był normalnie działającą agencją wywiadowczą, którą dowodził mjr Arthur L. Wagner. Przygotowywał mapy, analizował informacje otrzymane od attaché i realizował zadania zlecone przez odbiorców. Na podstawie informacji o ruchach wojsk i transportów zaopatrzenia, napływających od attaché wojskowych, MID sporządzał dokładne oceny dla Departamentu Wojny. W połowie 1897 attaché wojskowy w Madrycie kpt. Tasker H. Bliss dostarczył szczegółowych informacji na temat planów wojennych Hiszpanii i siły jej wojsk na Kubie, a kubańscy powstańcy poprzez swoją komórkę w Nowym Jorku, dostarczali danych dotyczących warunków panujących na Kubie. Dzięki agentowi zwerbowanemu w Hawanie przez MID, Dominga Villaverde, który był operatorem telegrafu w Hawanie, przez którego ręce przechodziły telegrafy z Madrytu lub do niego wysyłane, MID mógł się zorientować w zamiarach Hiszpanów. Na dodatek dzięki pozycji zajmowanej przez agenta MID, mógł on podsłuchiwać rozmowy wysokich urzędników państwowych, bowiem hawański urząd telegraficzny mieścił się w pałacu gubernatora. Studium dotyczące klimatu i warunków terenowych panujących na Kubie, opracowane przez wydział informacji wojskowej na żądanie z Białego Domu, zalecało by wstrzymać wysłanie wojsk na wyspę do zimy, gdyż tropikalny klimat może mieć negatywny wpływ na kondycję żołnierzy amerykańskich. Po przeczytaniu raportu MID-u przez sekretarza wojny, o mało nie zakończyło się to zwolnieniem ze stanowiska szefa MID. Sekretarz wojny twierdził, że owe studium jest przykładem zwykłego czarnowidztwa i braku determinacji.
[edytuj] II Oddział Sztabu Generalnego Sił Lądowych
Po wojnie, gdy został utworzony sztab generalny sil lądowych G-2, Wydział Informacji Wojskowej (Military Information Division – MID) został przekształcony w II Oddział Sztabu Generalnego Sił Lądowych. Następnie po kolejnych sporach co do kontroli nad wywiadem wojskowym, podporządkowano go organizacyjnie Akademii Wojskowej Sił Lądowych.
[edytuj] I wojna światowa
Po wybuchu I wojny światowej i przystąpieniu do niej USA po stronie Ententy, wywiad wojskowy został przemianowany w Military Intelligence Division z tym samym skrótem MID, nad którym dowodzenie przejął mjr Ralph H. Van Deman. Van Deman rozpoczął realizację pierwszego zakrojonego na szeroką skalę programu wywiadu wewnętrznego (Domestic Intelligence). Program ten miał na celu inwigilację Amerykańskiej Ligi Obrony. Organizacja ta założona przez pracownika reklamy, stawiała sobie za cel tropienie szpiegów. Jej członkowie bezprawnie podsłuchiwali telefony i przeszukiwali biura podejrzanych. Van Deman utrzymywał także siatkę czarnoskórych agentów w środowiskach murzyńskich, w celu sprawdzenia wiarygodności pogłosek o próbach wykorzystania konfliktów rasowych przez Niemcy. W czasie I wojny światowej MID dzielił się na dwie sekcje i jedno biuro szyfrów, na czele którego stał porucznik Herbert O. Yardley.
[edytuj] Struktura MID w latach I wojny światowej
- Sekcja I (pozytywna): zajmująca się wywiadem
- Sekcja II (negatywna): zajmująca się kontrwywiadem
- Biuro Szyfrów
Jednym z sukcesów tamtych lat było ujęcie w Meksyku ważnego niemieckiego szpiega Lothara Witzke. Witzke po służbie na niemieckim krążowniku "Dresden", który został zatopiony u wybrzeży Ameryki Południowej, został internowany w Chile. Tam zbiegł z obozu i przedostał się do San Francisco w stanie Kalifornia, gdzie konsul niemiecki Franz von Bopp zajmujący się wywiadem zwerbował go do działalności szpiegowskiej i sabotażowej. 30 lipca 1916 dokonał wraz z innymi agentami udanej akcji sabotażowej, polegającej na wysadzeniu składu amunicji na wyspie Black Tom, podczas której o mało sam nie zginął od ogromnego wybuchu jaki spowodowali. Po aresztowaniu przez MID, Witzke był jedynym szpiegiem niemieckim skazanym na karę śmierci podczas I wojny światowej. Wyroku nie wykonano z powodu zakończenia wojny. Karę zamieniono na dożywotnie więzienie, lecz już w 1923 Witzke został zwolniony i wrócił do Niemiec.
[edytuj] Lata międzywojenne
Po I wojnie światowej MID został bardzo zwężony, liczebnie oraz budżetowo, ze stanowiska szefa MID, został zwolniony dotychczasowy szef Ralph H. Van Deman, jego miejsce zajął daleki krewny rodziny Churchillów, generał Marlborough Churchill. Skoncentrował się on głównie na pracy badawczej w zakresie fotografii lotniczej, kryptologii i wywiadu radiowego. W 1930 Korpus Łączności Sił Lądowych (Army Signal Corps) utworzył nową jednostkę dekryptażu, kierowaną przez Williama F. Friedmana, Służbę Wywiadu Łączności (Signal Intelligence Service – SIS), zajmującą się konstrukcją urządzeń do elektromechanicznego szyfrowania i deszyfrowania. Powstały także stacje nasłuchu radiowego (tzw. Stacje Pelengacyjne), m.in. na Hawajach, w Teksasie, Kalifornii, Strefie Kanału Panamskiego, i Filipinach. Personel Friedmana w 1940, złamał japoński kod dyplomatyczny. (tzw. Purpurowy).
[edytuj] II wojna światowa
Atak japoński na amerykańską bazę marynarki wojennej w Pearl Harbor na Hawajach, który nastąpił 7 grudnia 1941, był dużą klęską amerykańskich służb wywiadowczych.
Lecz Pearl Harbor nie był tylko klęską służb wywiadu, ale także klęską dowództwa wojskowego i kierownictwa niemal na każdym szczeblu rządu. Przyłączył się do tego fakt iż nieopierzony jeszcze wywiad amerykański, nie zdołał uświadomić sobie w porę konieczności przekazywania swoich ocen dowództwu najwyższego szczebla. Pomijając dokonania kryptologów, zaplecze i możliwości wywiadu amerykańskiego były niewielkie. Gen. George C. Marshall, stwierdził później: Przed II wojną światową nasz wywiad zagraniczny niewiele wykraczał poza to czego, attaché wojskowy potrafił dowiedzieć się podczas kolacji albo rozmawiając przy kawie.
To co rozwijało się szybko, najpierw infrastruktura urzędu Koordynatora Informacji (Coordinator of Information – COI), a następnie Biura Służb Strategicznych (Office of Strategic Services – OSS), nie wyrosło bynajmniej ze środowiska sił lądowych, lecz powstało w efekcie starań płk. Williama J. Donovana. OSS podlegało, co prawda, w teorii kontroli wojskowej, w praktyce jednak była to powołana na czas wojny wspólna organizacja sił lądowych, marynarki wojennej i personelu cywilnego, zdająca sprawę ze swych poczynań Połączonemu Komitetowi Szefów Sztabów. MID pozostał nadal organem sił lądowych USA, jednak spoczywające na nim obowiązki miały charakter raczej administracyjny niż operacyjny. Większość działań MID skupiała się w wojskowym okręgu Waszyngtonu i polegała na kontroli lojalności cywilnego i wojskowego personelu. W jednostkach taktycznych poniżej szczebla batalionu funkcje oficerów G-2 (wywiadu) pełnili oficerowie liniowi. Na szczeblu armii polowej działał batalion rozpoznawczy i pułk Agencji Bezpieczeństwa Sił Lądowych (ASA), nie działającej jeszcze formalnie.
[edytuj] Wywiad powojenny
Szybka demobilizacja armii, a tym samym odejście ze służby wykwalifikowanych i doświadczonych oficerów wywiadu, a także powstanie w 1947 Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA) sprawiło, że znaczenie wywiadu sił lądowych znacznie zmalało. Tym bardziej, że z chwilą utworzenia Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych (US Air Force), jako odrębnego rodzaju sił zbrojnych, wojska lądowe zostały pozbawione potencjału ludzkiego i technicznego, związanego z zadaniami rozpoznania z powietrza. We 1945, powstała podporządkowana zastępcy szefa ds. wywiadu Agencja Bezpieczeństwa Sił Lądowych (ASA)., która przejęła całość infrastruktury, sprzętu, służb oraz personel wywiadu i bezpieczeństwa łączności i służby kryptologiczne. W niecałe 3 lata później powstała Agencja Bezpieczeństwa Sił Zbrojnych (AFSA), która następnie przemianowana została w Agencję Bezpieczeństwa Narodowego (NSA).
[edytuj] Wietnam
Zaangażowanie militarne USA w Wietnamie objęło również jednostki wywiadu i rozpoznania. W 1965 największym skupiskiem amerykańskiego personelu wywiadowczego w tym kraju było Dowództwo Misji Wojskowych w Wietnamie (Military Assistance Command, Wietnam – MACV). Zadania wywiadowcze i kontrwywiadowcze wykonywały także rozproszone po całym kraju terenowe zespoły wywiadowcze i grupy rozpoznania wszystkich rodzajów sił zbrojnych. Obok centrum wywiadu w Sajgonie działały także ośrodki przesłuchań i analizy przechwyconych nieprzyjacielskich dokumentów i sprzętu.
[edytuj] Działania w wewnątrz kraju
W USA agenci kontrwywiadu sił lądowych współpracowali z agentami FBI w zakresie inwigilacji i rozpoznania ugrupowań antywojennych. W kilku przypadkach ich udział w operacjach wywiadu wewnętrznego kończyły się w salach sądowych. Siły lądowe oskarżano o nielegalne szpiegowanie obywateli, ich działania spotkały się także z ostrą krytyką obrony praw człowieka. Całe te działania wewnętrzne wstrzymano po tym jak w maju 1970 Gwardia Narodowa otworzyła ogień do protestujących studentów Kent State University, zabijając 4 osoby.
[edytuj] Reorganizacje
W 1984 kontrolę nad całością działań wywiadowczych przejęła Agencja Wywiadu Sił Lądowych (Army Intelligence Agency). Na poziomie taktycznym sformowano jednostki bojowego rozpoznania radioelektronicznymi środkami walki i wywiadu, co miało służyć przeniesieniu części zadań "radioelektronicznego" bezpośrednio na pole walki. Oddziały te po raz pierwszy użyte zostały podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991, która do czasu operacji Iracka wolność (Iraqi Freedom) rozpoczętej w 2003 była uważana za najbardziej nafaszerowaną techniką wywiadowczą wojną w dziejach.
[edytuj] Źródła
- Guido Knopp: Elita Szpiegów (Kulisy wywiadu i kontrwywiadu), Dom Wydawniczy Bellona Warszawa 2004
- Norman Polmar and Thomas B. Allen: Spy Book: The Encyclopedia of Espionage, 1997
- Nathan Miller: Spying for America: The Hidden History of US. Intelligence, 1989, 1997
Obecne: Agencja Bezpieczeństwa Narodowego • Agencja Wywiadu Obronnego • Biuro Wywiadu i Badań • Centralna Agencja Wywiadowcza • Departament Bezpieczeństwa Krajowego • Federalne Biuro Śledcze • Narodowe Biuro Rozpoznania • Tajna Służba USA • Wywiad Sił Lądowych • Wywiad Marynarki Wojennej • Wspólnota Wywiadów
Historyczne: Agencja Bezpieczeństwa Sił Lądowych • Agencja Bezpieczeństwa Sił Zbrojnych • Agencja Wywiadu Sił Powietrznych • Biuro Służb Strategicznych • Biuro Wywiadu Marynarki Wojennej • Grupa Centrali Wywiadu • Narodowy Zarząd Wywiadu • Sojusznicze Biuro Wywiadu
Tematy wspólne: Dyrektor Centrali Wywiadu • Fort Holabird • Fort Meade • Oficer Wywiadu Departamentu Obrony • Operacja Gold • Projekt Venona
